قلعه جلادین شهرستان گرمه
پنج شنبه 23 شهریور 1396 3:45 PM
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| قلعه جلال الدین گرمه | |
|---|---|
بقایای قلعه |
|
| نام | قلعه جلال الدین گرمه |
| کشور |  ایران |
| استان | استان خراسان شمالی |
| شهرستان | شهرستان گرمه |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های دیگر | قلعه جلردی |
| نوع بنا | سنگی با ملات |
| سال‌های مرمت | نشده |
| کاربری | دفاعی، نظامی |
| کاربری کنونی | موزه مردم شناسی |
| دیرینگی | دوران‌های تاریخی پس از اسلام |
| دورهٔ ساخت اثر | دوران‌های تاریخی پس از اسلام |
| مالک فعلی اثر | جلال‌الدین خوارزمشاه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۵۷۷ |
| تاریخ ثبت ملی | ۳ بهمن ۱۳۵۶ |
| آدرس | شهرستان گرمه |
قلعه جلال الدین گرمه روی نقشه ایران |
|
| میراث کهن | |
قلعه جلال الدین گرمه مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در بین جاجرم و گرمه واقع شده و این اثر در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۵۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱] قلعه جلال‌الدین گرمه که از سنگ و آجر و گچ ساخته شده، عبارت است از شش برج و چند یورت که قطرا از شمال به جنوب اطول از مغرب به شرق است.
[نهفتن]
قلعه جلال‌الدین گرمه در حدّفاصل جاده گرمه به جاجرم، بر روی تپه نسبتاً مرتفع سنگی قرار گرفته است. این قلعه با پلانی شش گوش، دارای شش برج مدور در اطراف است و درِ ورودی آن در ضلع جنوبی قرار دارد که در گذشته عمارتی نیز بالای درِ ورودی قرار داشته است.
این قلعه در داخل از چهار اتاق در میان برج‌ها ساخته و خمره‌هایی نیز در بدنه دیوارهای داخلی جهت جمع‌آوری آب و آذوقه ایجاد شده است. در ضلع جنوبی و سمت راست درِ ورودی این قلعه راه پله‌ای جهت دسترسی به برج‌های نگهبانی قرار دارد و روزنه‌هایی در تمام طول دیوارهای اطراف و برج‌ها نیز ایجاد شده است. در پایین و ضلع جنوب غربی قلعه چشمه آب شیرینی وجود دارد که آن نیز موسوم به جلال‌الدین می‌باشد و آب آن به طرف جنوب شرق و به طرف جاجرم جریان دارد. عمده مصالح این قلعه از سنگ و ملاط ساروج و در بعضی نقاط از آجر می‌باشد. ارتفاع برج‌ها و دیوارهای آن حدود ۱۲ متر می‌باشد. این قلعه در گذشته دو یا سه طبقه بوده که این قلعه را به شهر جاجرم متصل می‌ساخته است.[۲]
درون قلعه در طرف شمال غربی، چاهی است مخصوص آب قلعه که حالا تقریباً بیست ذرع عمق دارد و پیداست که پر شده است. آنچه معلوم می‌شود چون چشمه بزرگی است، دامنه تپه‌ای که قلعه بالای آن ساخته شده منفجر است، این چاه پایابی بوده که آب از آن با مشک بالا می‌آورده‌اند. در دهنه چاه صناعت و بنایی نشده همان حفره است و در اطراف چاه آثار کلنگ دیده نمی‌شود؛ مثل این که این دهنه طبیعی است.[۳]
نظریات مختلفی در خصوص این که این قلعه متعلق به چه کسی می‌باشد، وجود دارد. عده‌ای این قلعه را به جلال‌الدین سلجوقی و عده‌ای آن را به جلال‌الدین؛ بنیان‌گذار سلسله جلالیه نسبت می‌دهند اما نظریه‌ای که در حال حاضر مطمئن‌تر و محتمل‌تر از بقیه به نظر می‌رسد این است که قلعه جلال‌الدین یک قلعه نظامی است که مربوط به قرن هفتم هجری قمری می‌باشد و آن را به سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه نسبت می‌دهند. بر اساس این نظریه به نظر می‌رسد که این قلعه به دستور سلطان جلال‌الدین و در هنگام حمله مغول به ایران و در جریان جنگ و گریزهای سلطان جلال‌الدین و در زمانی که وی پس از مرگ پدرش در جزیره آبسکون (آشوراده کنونی) از جانب مازندران به سمت شرق ایران حرکت نمود تا خود را برای مقابله با سپاهیان مغول آماده سازد، ساخته شده باشد.[۲]
۳۶.۵۷°شمالی ۵۶.۲۲°شرقی