چیچن ایتزا ال کاستیلوی مکزیک، اهرام ثلاثه ای در کالبد یک هرم

«هرم چیچن ایتزا ال کاستیلو»، قطعا یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های گردشگری مکزیک است که به طرز شگفت‌انگیزی طراحی سه لایه دارد و موجب شگفتی همگان شده است.

مکزیک، یکی از کشورهای قاره‌ی آمریکا است که به عنوان بزرگ‌ترین کشور اسپانیایی زبان در جهان، شناخته می‌شود. این سرزمین را می‌توان از کهن‌ترین مناطق دنیا معرفی کرد که لقب «مهد تمدن آزتک» را که از مهم‌ترین تمدن‌های باستان است، به خود اختصاص داده است. این کشور کهن، در قرن ۱۶ میلادی توسط «هرنان کورتس»، کشف شد و پس از سه قرن تحت استعمار سلاطین اسپانیا، در اوایل قرن ۱۹ میلادی، استقلال خود را بدست آورد.

جالب است بدانید که باستان‌شناسان اولین آثار بدست آمده از بشر در آمریکای مرکزی را در منطقه‌ای که امروزه این کشور در آن قرار دارد، کشف کرده و قدمت آن برابر با ۴۰ هزار سال پیش، تخمین زده شده است. در این سرزمین آثار تاریخی جالب و شگفت‌انگیزی از تمدن‌های کهن و باستانی و ادوار مختلف تاریخی برجای مانده است که برخی از آن‌ها در گروه عجایب هفتگانه، معرفی شده است. «چیچن ایتزا» (Chichen Itza)، شهری باستانی مربوط به دوران «پیشا کلمبی» است که توسط مردم مایا ساخته شد. چیچن ایتزا در لغت یعنی «در کنار دهانه چاه ایتزا» و کلمه‌ی «ایتزا» نیز احتمالا در زبان مایا به معنای «جادو» یا «جادویی» است.

این شهر از اواخر دوره‌ی کلاسیک (۶۰۰ تا ۹۰۰ میلادی) تا پایان کلاسیک (۸۰۰ تا ۹۰۰ میلادی) و اوایل دوره‌ی پسا کلاسیک (۹۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی) نقطه‌ کانونی در نواحی شمالی شبه جزیره یوکاتان به شمار می‌رفت. چیچن ایتزا یکی از بزرگ‌ترین شهرهای تمدن مایا بود که تاریخی اسطوره‌ای پشت آن نهفته است. این شهر متنوع‌ترین جمعیت تمدن مایا را در خود نگه می‌داشت که همین موضوع عاملی مهم برای رخنه کردن سبک‌های مختلف معماری در آن شده است. این مکان در سال ۲۰۰۷ میلادی به عنوان یکی از عجایب هفتگانه‌ دنیای جدید انتخاب شد. چیچن ایتزا همچنین به عنوان میراث جهانی تحت حفاظت یونسکو قرار دارد. در دورانی بین قرون ۹ تا ۱۲ میلادی، حکمرانان چیچن ایتزا، هرمی را ساختند که به «کوکولکان» (Kukulcan)، نامگذاری شد.

باستان‌شناسان معتقد هستند که این بنای تاریخی در دورانی که مورد استفاده قرار می‌گرفت، احتمالا به عنوان معبدی برای عرضه و پیشکش کردن قربانیان به خدای باران مایاها، «چاک»، فعالیت می‌کرده است. همچنین آن‌ها با توجه به بقایایی از انسان‌هایی که در این معبد کشف شده است، بر این باورند که علاوه بر قربانی کردن حیوانات، استفاده از انسان‌ها نیز به عنوان قربانی ایزد باران، امری عادی و بدیهی بوده است. «ال کاستیلو» (El Castillo)، نام دیگر این هرم افسانه‌ای و شگفت‌انگیز است.

درواقع این بنای منحصربه‌فرد، معبدی است که توسط سازندگانش به صورت هرم بنا شده است. این معبد هرمی شکل در استان «یوکوتان» و در کشور مکزیک قرار دارد. معماری آن بسیار جالب و قابل توجه است و نه تنها باعث حیرت بازدیدکنندگان و گردشگران شده، بلکه شگفتی باستان‌شناسان را نیز برانگیخته است.

یکی از جذابیت‌های معماری این بنا، ۹۱ پله‌ای است که در هر یک از چهار طرف آن مشاهده می‌شود. بنابراین در مجموع این معبد دارای ۳۶۴ پله است. اما برای رسیدن به معبدی که در بالاترین نقطه‌ی هرم قرار گرفته است، گردشگران و بازدیدکنندگان باید یک پله‌ی دیگر را طی کنند که در مجموع با ۳۶۵ پله روبه‌رو می‌شوند و این یکی از شگفتی این مبعد است؛ چرا که تعداد پله‌های آن با تعداد روزهای سال برابر است.

تا چندی پیش باستان‌شناسان تصور می‌کردند معماری سحرآمیز این بنای زیبا دارای یک هرم ثانویه در دل هرم اصلی است. اما به تازگی با پیشرفت تکنولوژی، کارشناسان کاوش‌های متعددی را بر این معبد اسرارآمیز انجام انجام دادند که نتایجی جالب و حیرت‌انگیز به دست آمد. آن‌ها با پدیده‌ای جدید و باورنکردی مواجه شدند.

به نظر می‌رسد هرمی سومی وجود دارد که داخل هرم دوم قرار گرفته است. با این اوصاف شاید بتوان ال‌کاستیلو را اهرام ثلاثه‌ای در کالبد یک هرم واحد دانست که اگر محققان بتوانند به لایه‌های آن نفوذ کنند، بی‌شک اطلاعات مهم و جالبی درباره‌ی سازندگان آن به دست خواهند آورد. محققان برای دستیابی به اطلاعات و کشف جزئیات بیشتر از تکنولوژی برش‌نگاریِ (توموگرافی) سه‌ بعدیِ الکتریکیِ مقاومت بنا یا به اصطلاح ERT-3D استفاده کرده‌اند. از آنجایی که سال گذشته از این تکنولوژی برای کشف چاه و قناتی که زیر ال‌کاستیلو قرار داشت و مدفن قربانیان زیادی بود، استفاده شده است، محققان با این روش به خوبی آشنا بوده و می‌توانند اطلاعات قابل قبول‌تر و جامع‌تری از این معبد منحصربه‌فرد و جالب را کسب کنند.

جالب است بدانید که در این تکنولوژی، از ۹۶ الکترود در فضای بیرونی سازه استفاده می‌شود تا دانشمندان بتوانند نقشه‌ای دیجیتالی را از هرم اسرارآمیز مورد نظر، ترسیم کنند. همچنین آن‌ها بر این باورند که هرم امروزی روی هرم دیگری ساخته شده است که اسناد خوبی از آن وجود دارد. اما آنچه باعث شگفتی محققان شده است، وجود سازه‌ا‌ی سوم، داخل هرم دوم است. درواقع این بنا نه تنها دارای محراب و راه پله است، بلکه نزدیک‌ترین فاصله را به چاه زیر ال‌کاستیلو دارد و بی‌تردید با رسیدن به آن، مسیر دستیابی به فرهنگ سال‌های اولیه‌ی ساخت آن و مردمان سازنده‌اش هموارتر می‌شود و احتمالا می‌توان پاسخ بسیاری از پرسش‌هایی را که در مورد تمدن و فرهنگ مردم آن زمان وجود دارد، یافت.

«جئوفری برَسوِل» از دانشگاه کالیفرنیا در ایالت «سن‌دیه‌گو»، مطلب قابل توجهی را عنوان کرده است. وی معتقد است که سازه‌ای مشابه در دل ال‌کاستیلو دهه‌ی ۴۰ میلادی کشف شده است که برای کشف حقایق بیشتر در مورد آن، نیازمند کاوش و تحقیقات بیشتر است؛ این درحالی است که متاسفانه سست بودن زیاد زیر ساخت آن امکان کاوش بیشتر را میسر نساخته است. وی در ادامه‌ی اظهارات خود گفته است که شاید این تنها سازه‌ی داخل ال‌کاستیلو نباشد و ممکن است چند هرم دیگر نیز داخل هرم ثانویه وجود داشته باشد.

همین موضوع باعث شده است تا هویت واقعی این بنا همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی بماند. تنها راه مطمئن شدن و کشف حقایق جدید کاوش و تحقیقات بیشتر بر این معبد هرمی شکل جالب و البته زیبا است که قطعا خطرات زیادی را برای کاوشگران و خود بنا به همراه دارد. متاسفانه در حال حاضر تماشا و بازدید از ساختار درونی هرم چیچن ایتزا امکان‌پذیر نیست ولی قطعا رویایی است که باستان‌شناسان علاقه‌مند به کشف جزئیات بیشتر در مورد این بنای باستانی، در ذهن خود می‌پرورانند.