عکس‌هایی را بنام امام حسین و حضرت ابوالفضل (ع)

من دیده‌ام که در تکایا و حسینیه‌ها، عکس‌هایی را بنام امام حسین و حضرت ابوالفضل (ع) نصب می‌کنند؛ یک عده نیز می‌آیند و این عکس‌ها را زیارت کرده و می‌بوسند! آیا این ا کار اینها اشکال دارد؟

متأسفانه از همان سال‌های ابتدایی که صنعت عکاسی وارد ایران و کشورهای همسایه شد، چاپ و توزیع عکس‌هایی تحت عنوان «تمثال اولیاء الله» نیز رواج یافت!

اگر چه به لحاظ حکم شرعی، انتساب این عکس‌ها به ایشان، تحت عنوان "تمثال"، حرام نیست، اما کار غلطی است. چرا که اولاً این عکس‌ها، هیچ اعتباری ندارند، ثانیاً سبب صورتگری غلط و ذوقی در اذهان بینندگان می‌گردد و ثالثاً نسبت دادن این چهره‌ها، به امامان یا بزرگان، دروغ است، و البته اگر تصویر توهین‌آمیز نیز باشد و یا سبب بی‌حرمتی شود، معصیت بزرگی می‌باشد.

بنا بر این، بهترین کار، خودداری از انتساب این عکس‌ها به آن بزرگواران و نصب آن در هیئات و تکایا می‌باشد.

احترام، زیارت یا بوسیدن:

اما در عین حال، چون عکس منسوب به امام یا حضراتی چون ابوالفضل العباس علیه السلام شده است و به عنوان یادآور یا تمثالی از آنان نصب شده است، نباید مورد بی‌احترامی و هتک قرار گیرد.

مسئله زیارت و بوسیدن نیز در همین چارچوب قرار می‌گیرد. یعنی اگر کسی باور کند که امام یا اولیاء الله این شکلی بوده‌اند، ناروا و خطاست. اما اگر کسی بگوید: می‌دانم این شکلی نبوده‌اند، ولی در هر حال چون این عکس (تمثال) را به نام ایشان نصب کرده‌اند، نوعی یادآوری می‌باشد و من به قصد قربة الی الله و الی الرسول و الی المعصومین علیهم السلام، آن را می‌بوسم، اشکالی ندارد.

نکته - یک: شما هیچ گاه برای یک یا چند متر پارچه‌ی سیاه، یک تکه چوب، یک ورقه‌ی آهن، یک استکان چای و یا چند حبه قند، احترام و تقدس معنوی خاصی قائل نمی‌شوید؛ اما اگر همان پارچه، چوب، آهن، یا قند و چای و ...، منتسب شد به مجالس یا مراسم عزاداری یا مولودی، یا حرم آن بزرگواران، برایش حرمت (احترام) قائل می‌شوید. چه بسا پارچه را به صورت بمالید و یا به قصد تبرک و شفا، قند و چای را مصرف کنید.

حتی خاک پای زائر حرم‌های شریف، یا عزاداران ارزشمند است؛ منتهی بستگی به دل و نیت دارد. از این رو، اگر کسی به خاطر عوامی، ولی از روی صدق، محبت، احترام و نیز ذکر (یاد)، عکس منتسبی را بوسید، نمی‌شود گفت که اشکال شرعی دارد. منتهی باید اولاً برگزار کنندگان مجالس را آگاه نمود که انتساب عکس و تصاویر گوناگون به آن بزرگواران، کار درستی نیست و ثانثاً مردم را آگاه نمود که این عکس‌ها، هیچ گونه واقعیت و اصالتی ندارند و بسیار فرق دارد با پارچه‌ی سیاه برای عزاداری، یا چوب برای پرچم، یا قند و چای برای خیرات در این مجالس.

نکته – دو: به ویژه در مناطقی که برادران اهل سنت حضور دارند و وهابیت انگلیسی نیز فعالیت گسترده دارند، جوسازی علیه هرگونه ارتباط و نزدیک شدن فکر و قلب (محبت و مودت) به اهل بیت علیهم السلام و اولاد آنها بسیار شدید است و حتی بدون آن که معنایش را بدانند، به هر کار و رفتاری تهمت "شرک" می‌زنند.

بدیهی است که شیعیان و مسلمانان آگاه از اهل سنت به زیارت قبور شریف می‌روند و حتی به قبرستان بقیع «جنّة البقیع» می‌گویند، هیچ کدام پارچه بوس، آهن بوس، یا آجر بوس نیستند، وگرنه می‌رفتند در بازار پارچه فروش‌ها و یا آهنگران و مرتب می‌بوسیدند! بلکه، به قول حکما: «حبّ ذات، حب به آثار ذات را به دنبال می‌آورد»، به عنوان مثال: اگر شما کسی را (مادر، پدر، همسر، فرزند و ...) دوست داشتید، هر چه متعلق به او باشد را نیز دوست دارید، خواه فرزند یا فرزندان او باشد، یا نامه‌اش، عکسش، یادگاری‌اش، خانه‌اش، شهرش و حتی در و پنجره‌ی نصب شده به اتاق یار! چه بسا کسی نامه‌ یا عکس محبوب را ببوسد و به چشمان خود نیز بمالد. احترام و علاقه مسلمانان و به ویژه شیعیان به اولاد رسول الله صلوات الله علیه و آله، امامزادگان، حرم‌های شریف، مساجد، هیئات، تکایا و آن چه در آنها به یاد ایشان وجود دارد نیز از همین سنخ می‌باشد.

فتاوای مرتبط با چاپ، انتشار و نصب عکس‌های منتسب:

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی) :

این کار فی نفسه از نظر شرعی اشکال ندارد، به شرط این که مشتمل بر اموری که از نظر عرف اهانت و بی احترامی محسوب می شود، نبوده و با شأن این بزرگواران منافات نداشته باشد. [اجوبة الاستفتائات، ج 2، ص 38]

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

به طور کلٌی ترک نصب آنها مناسب تر با شئون آن بزرگواران است. (کتاب مسائل جدید، ج 4، ص 105 و 106)

حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (ره):

مانعی ندارد، هر چه انتساب آنها به معصومین علهیم السلام اعتباری ندارد. (همان)

حضرت آیت الله العظمی بهجت (مدظله العالی):

خالی از اشکال نیست. (همان)

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):

این عکس‌ها اصالت ندارد ولی چون منتسب به آن حضرات است، نباید مورد بی احترامی قرار گیرد. (همان)

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):

اگر مشتمل بر هتک نباشد اشکال ندارد. (همان)

حضرت آیت الله العظمی تبریزی (ره):

اگر مقصود این است که تذکر و یادآوری آن بزرگواران باشد مانعی ندارد، ولی اگر معتقد باشد که این عکس‌های واقعی ائمه علیهم اسلام است، این عقیده صحیح نیست و خطاست. (همان)

منبع: پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات ایکس – شبهه

تبیان