گل بازی کودکان

گل بازی کودکان – بخش اول

در میان اسباب بازی های کودکان، هیچ وسیله‌ای به اندازۀ گِل و هیچ کاری به اندازۀ گل بازی برای کودکان سرگرم کننده و لذت بخش نیست.
گل بازی یکی از نیازهای بنیادی و اساسی کودک است. با آنکه پدر و مادر، به‌دلیل کثیف شدن لباسها، محدودیتهایی برای این بازی ایجاد می‌کنند، کودکان همین که به‌خاک و گِل میرسند، همانند ماهی‌ای که بیرون از آب بوده، به‌آب زنده میشود و شروع به تحرک و فعالیت میکند.
کودکان از گل بازی لذت فراوان می‌برند و از نظر روحی و روانی ارضا می‌شوند و با قوۀ ابتکار و خلاقیت خویش چیزهای نو می‌سازند و میتوانند به تصورات خویش جامۀ عمل بپوشانند و آن را به‌شکل مجسم درآورند.
کودکان به‌هنگام این بازی، نتیجۀ کارهای خود را می‌بینند که این امر باعث میشود اعتماد به نفس آنان بالا رود، فکر کنند، تصمیم بگیرند و با به‌کارگیری قوۀ تخیل و تصور چیزی خلق کنند و با رضایت خاطر دربارۀ آنچه ساخته‌اند سخن بگویند و بر روی آن اسم بگذارند.
به‌همین دلیل، امروزه بازی با گِل رس در آموزش خردسالان از اهمیت ویژه برخوردار است. گل رس نرم و انعطاف پذیر است و با دست‌های کودک به‌راحتی شکل می‌گیرد.
کودکان آن را ورز (مالش) میدهند، با مشت بر آن می‌کوبند، آنرا می‌غلتانند، پهن میکنند، به‌شکل انواع نان، کیک، توپ و مار در می‌آورند، به‌آن چنگ میزنند، در آن حفره میسازند، آنرا قطعه قطعه میکنند و باز میتوانند همۀ آنها را روی همدیگر جمع کنند.
گِل به‌دستها می‌چسبد و کودکان آنها را به بدنشان می‌مالند. تماس و مالیدن این مواد به بدن لذت و شادی بسیاری را برای کودکان فراهم می‌آورد.
کودکان خردسالی که برای نخستین بار گِل رس را با انگشتان چنگ میزنند و می‌چلانند، این کار برایشان همانند نخستین قدم‌هایی است که هنگام راه رفتن برمی‌دارند. در این مرحله، برای او گل‌مالی و چنگ زدن لذتبخش‌تر است تا ساختن چیزی و آنها معمولاً گِل را می‌فشارند، می‌کشند، پهن میکنند و کارهایی از این دست انجام میدهند.
اما در مرحلۀ بعدی کودکان مهارت بیشتری کسب میکنند، هنگام بازی با گِل رس می‌توانند گلوله، قطعات دراز به‌شکل مار و یا نان درست کنند. ساختن این شکلها باعث میشود که کودکان به‌تدریج درست کردن اشکال پیچیده‌تر را بیاموزند.
برای مثال، کاسه، بشقاب، لیوان، قابلمه، کوزه و ... میسازند و به‌آن شکل میدهند، یا این که گِل را چند تکه میکنند و آنرا به‌شکل آدم یا حیوان در‌می‌آورند و برای آن، سر، دست و پا میسازند.
فواید گل بازی
1- رشد و پرورش خلاقیت
خلاقیت و ابتکار کودک غالباً در زمانهایی شکوفا می‌شود که کودک آزادی عمل دارد و میتواند نیروی تخیل خویش را برای ساختن چیزی به‌کار اندازد.
از آنجاکه بازی با گِل رس بر طبق الگو، مدل و نقشۀ از پیش تعیین شده نیست، کودکان میتوانند به‌آفرینش دست بزنند و به دلیل قابلیت انعطاف گل، میتوانند آنرا به هر صورتی که بخواهند شکل بدهند و خیلی سریع آن‌را خراب کنند.
همانطور که نقاشی کردن موجب خلاقیت، ابتکار، نوآوری و لذت درونی برای کودک میشود، گل بازی نیز علاوه بر داشتن همان اثرها، سرگرمی بسیار بذت بخش و مفرحی برای کودکان به‌حساب می‌آید.
2- رشد و پرورش گویایی
باید به کودکان فرصت داد تا با گل بازی، مجسمه سازی، درست کردن کولاژ و نقاشی احساسات و عقاید خویش را ابراز دارند. در بازی با گِل رس، کودک میتواند فکر کند، تصمیم بگیرد و با کمک نیروی تخیل و تصورش چیزی بیافریند و در نهایت احساس رضایت کند و دربارۀ ساخته‌هایش سخت بگوید که احساس رضایت ناشی از ساختن در موفقیت کودک اهمیت فراوان دارد.
کودک علاوه بر آنکه، در مورد ساخته‌اش داستان سرایی میکند، به‌افکارش هم نظم و ترتیب میدهد. زمانی که کودکان در حال گل بازی هستند، برای دوستانشان صدا درمی‌آورند، یا ممکن است خواسته باشند با کارهایی مثل پختن، خوردن، مهمانی و جشن خود را سرگرم سازند.