را ه های جلوگیر ی از بد حجابی چیست؟ علل بدحجابی چیست ؟ چرا اسلام بر حفظ حجاب تاکید دارد ؟

در باره الگوي حجاب بايد منعطف بود

به نظر مي رسد ريشه ناهنجاري هاي فعلي در زمينه حجاب را بايد در دو دسته عوامل جست. دسته اول عوامل دروني و دسته دوم عوامل بيروني؛ من در مورد عوامل دروني بيش تر به ضعف انگيزه نظر دارم كه ممكن است ناشي از فقدان اطلاعات صحيح و كافي در باره فوايد حجاب و مضرات بد حجاي باشد. يا ناشي از مشكلات متعددي كه رو درروي فرد با حجاب قرار دارد. به عبارت ديگر، به نظر مي رسد آگاهي برخي زنان در زمينه حدود و كيفيت حجاب و همچنين، ويژگي ها و فوايد آن كافي نباشد و بر عكس بد بيني و اعتقاد به تعارض حجاب با فعاليت اجتماعي، تضاد آن با روشنفكري و انديشمندي و همچنين تعارض حجاب با شادي و تفريح، به صورت گسترده اي رواج دارد.دراين مورد قطعاً دستگاهاي تربيتي رسمي و غير رسمي نظير آموزش وپرورش، آموزش عالي، راديو و تلويزيون، مطبوعات و سينما اگر تقصير نداشته باشند، حتما قصور دارند. جميله اعلم الهدي، دانشجوي دكتراي علوم تربيتي، بابيان اين مطلب مي گويد: با توسعه ميزان مشاركت زنان در نقش هاي اجتماعي، بدون شك حفظ حجاب با مشكلات پيچيده تر و جديدتري موماجه شده است. چنان كه شرايط جوي همچون گرماي تابستان يا حجم و وزن لباسهاي زمستاني و شرايط اجتماعي از قبيل ترافيك شهرها، كارهاي سخت در كارخانه ها، بيمارستانها و.... فعاليت و آمد و شد روزانه زنان رادر صورت تقيد به چادر واقعاً با مشكل بيش تري روبه رو مي سازد. بديهي است مقاومت در برابر اين گونه مشكلات مستلزم انگيزش قوي دروني براي حفظ حجاب است. در حالي كه در نقطه مقابل اين نيرو، يك انگيزه قدرتمند براي خود نمايي در سرشت زنان وجود دارد. علاقه به خود نمايي يكي از علايق ذاتي زنان است كه سركوب و همچنين رها شدگي آن ريشه بسياري از مفاسد اجتماعي از جمله مسئله خانمان بر انداز سكس بوده است. اين علاقه ذاتي همچون ديگر علايق و تمايلات ذاتي بشر، ‌از جمله قدرت طلبي، فزون خواهي، خشونت و شهوت دوستي، هم لازمه زيست اجتماعي انسان است كه بدون آن زندگي مختل مي ماند و هم در صورت رها شدن، به سرعت طغيان خواهد كرد. از اين رو لازم است همواره تحت كنترل عقل قرار گيرد. امروز بحران معنويت موجود ناشي از به كنار رانده شدن خرد بشري است. بنابر اين تقويت انگيزه دروني از طريق اطلاع رساني صحيح در مورد حجاب و بكار گيري روش هاي تر بيتي ويژه براي ايجاد احساسي از حضور خداوند حسابگر و مقتدر در درون افراد به راحتي حلال مشكلات ناشي از اين ناهنجاريها خواهد بود. دسته دوم عوامل بيروني هستند كه من دراين جا بيش تر به نا كار آمدي رو ش هاي تربيت ديني و تبليغات مذهبي از يك سو و تلاش گسترده ديدگاههاي سكو لار براي مقابله با حجاب به عنوان يك ارزش ديني مخالف با آزادي و ناقض حقوق زنان از سوي ديگر نظر دارم. بديهي است در ديد گاهاي رايج اومانيسم و فمينيسم كه تعريف انسان شامل يك جسم فربه همراه با مقداري آرامش رواني است،‌ آزادي نيز در بر هنگي معنا خواهد شد و از اين رو حجاب ضد آزادي تلقي مي گردد. اما اگر تعريف انسان از اين گسترده تر شود و روح به عنوان حقيقت او مطرح گردد و تعالي روح هدف حيات باشد- نه بيش خوردن و بيش خفتن و بيش خوش بودن – و شادي به عنوان سعادت جاويدان و آرامش هميشگي تلقي گردد و زندگي محدود به حدود بيولوژي نباشد، در آن صورت هر آن چه عامل تعالي روح و فراغت از پر دازش جسم باشد اسباب آزادي است. در اين صورت حفظ حجاب به عنوان عاملي كه براي روح فردي و اجتماعي زنان مصونيت مي آورد و تزاحم علايق جسماني مردان را به نفع اوج گيري روح زنان بر طرف مي سازد، مورد توجه و اهتمام بيش تر قرارخواهد گرفت.به نظر من نمي توان بر يك الگوي ثابت سنتي منحصر به فرد به عنوان پوشش مناسب پا فشاري كرد. لازم است حدودو ثغور حجاب بر مبناي شريعت باشد و تنظيم الگو براساس دلالت هايي صورت گيرد كه از عرف و توصيه هاي روان شناختي و جامعه شناختي و همچنين هنر بدست مي آيد. الگوي حجاب بر اساس اقتضائات زمان و مكان مي تواند ضمن حفظ حدود شرعي، تغيير كند. به اعتقاد من صرف پايبندي به حدود و احكام شريعت كافي است و در باره نوع الگو بايد منعطف بود. البته نكته قابل ذكر اين است كه حجاب واقعاً يك موضوع وجداني و دروني است، زيرا چنان كه قرآن نيز اشاره مي فرمايد، يكي از مهم ترين مراحل حجاب، حجاب در نگاه است. حفظ چنين حجابي با هيچ عامل خارجي ممكن نيست و هيچ تحميلي چه از جانب حكومت يا خانواده نمي تواند در حفظ آن كمك برساند. تنها و تنها خود فرد و وجدان او ناظر به اين حجاب هستند. از اين رو، هرگاه قرآن مي خواهد حضور مقتدرانه حق را در همه مراحل زندگي گوشزد كند، از آگاهي او نسبت به لحظه هاي خيانت چشم مثال مي آورد.

 حجاب، مهار كننده شعله هاي سر كش شهوت

مسئله ناهنجاري در زمينه حجاب يا پوشش به عنوان يك رفتار جنبي قطعا منفك از ساير ناهنجاريهاي رفتاري و فضاي فرهنگي و اخلاقي جامعه قابل بررسي نيست. بنابر اين پيدا كردن عوامل ناهنجاريها در زمينه حجاب جداي از بررسي علل و عوامل ساير ناهنجاريها ي رفتاري و اخلاقي ممكن نيست و اگر ما بتوانيم به بررسي جامع فضاي فرهنگي، ‌اخلاقي و رفتاري جنبي جامعه بپردازيم و ريشه هاي ناهنجارياي رفتاري را شناسايي كنيم، قطعا علت و عوامل نا هنجاري در پوشش و حجاب هم روشن خواهد شد. «منيره نوبخت»، رئيس شوراي فرهنگي اجتماعي زنان، با اشاره به اين مطلب مي گويد:‌ از ميان عواملي كه بروز نا هنجاريهاي رفتاري و فرهنگي از جمله بد حجابي را در پي دارند، مي توان اين موارد را بر شمرد: فقدان بر نامه ريزي و مديريت توانمند و نافذ فرهنگي، وجود تضاد وتعارض در گفتار، رفتار و مديريت متوليان امور فرهنگي كشور، تبليغ و ترويج عملي فرهنگ مادي يا ماديگري غربي، ضعف آموزش و پرورش در تربيت دختران جوان، عدم توجه عملي به تهاجمات فرهنگي و اقدام به موقع در مورد آن متاسفانه حاكميت نگاه ابزاري به زن در فضاي تبليغي كشور به خصوص در رسانه ها و نشريات هنري. در بيان حد و مرز حجاب لازم است توجهي به معناي حجاب داشته باشيم. به نظر من حجاب باعث جلوه گري فكر، انديشه، تلاش، جديت، مديريت، خلاقيت و ابتكار زنان در جامعه است. حجاب يعني بستن راه هاي سوء استفاده از موجوديت و سرمايه هاي خدادادي زنان، پو شاندن ظاهر، اندام، جمال و زيبايي ايشان در انظار عمومي و نيز حجاب به معناي ظهور و تشعشع انوار عقلانيت در جامعه، مهار كردن شعله هاي سر كش شهوت و بالاخره جلوگيري از سوختن شاختار سبز زندگي است. به هر جهت، ظاهر، پوشش و آرايش زنان در شرايطي كه تأمين كننده اين معناي باشد، يقيناً حد مناسب حجاب را در بر خواهد داشت. طبيعي است حد شرعي اين پوشش از سوي فقها و صاحب نظران ديني مشخص شده است.

 تحميل نكنيم، اجازه انتخاب بدهيم

با توجه به ناهنجاريهاي فعلي در زمينه حجاب، عوامل رخداد چنين وضعي را چه مي دانيد ؟ برداشت از مسئله حجاب در سطوح مختلف جامعه يكسان نيست و در اين زمينه راه افراط و تفريط در پيش گرفته شده است. در بعضي از اقشار جامعه حجاب به شكل سختگيرانه و فراتر از حدود شرعي است. در حالي كه تند روي و تحكم در مسائل اجتماعي و اعتقادي، بدون توجيه صحيح و منطقي معمولا باز خوردي منفي دارد. بنابر اين به سبب اين محدوديتها گرايش نوجوانان و جوانان به بدحجابي بيش تر مي شود. مهين فرهاد يزاد، مدير كل تر بيت بدني دختران وزارت آموزش و پرورش، در مورد حجاب چنين مي گويد:‌ جامعه ما با قشر عظيمي از نوجوانان و جوانان و جوانان مواجه است كه به اقتضاي شرايط سني تنوع طلب هستند و از رفتار و افكار ديگران الگو مي پذيرند. از اين رو، در زمينه حجاب نيز به پيروي از پوشش افراد مورد علاقه شان مي پردازند. با داشتن الگوهاي بسيار شايسته و مناسب در فرهنگ اسلامي و ايراني بايد تلاش كنيم تا جايگاه مناسبي براي اين ارزش ها بين آنان به وجود آوريم و با استدلال منطقي و برخورد مناسب، براي تحول اخلاقي و رفتاري در اين گروه از افراد جامعه بستري مناسب بسازيم. قشر جوان و نوجوان به دليل افراط و تفريطي كه گفته شد، به تزلزل و سر گشتگي دچار شده است. حضرت امام (ره)‌ هميشه معتقد بودند كه قضايا با كار فرهنگي پيش خواهد رفت و نبايد طوري اسلام را معرفي كنيم كه مردم از آن بتر سند. از اين رو، حجاب وقتي ارزش دارد كه فرد معتقد به مفهوم آن باشد و احساس كند كرامت و شخصيت او در داشتن حجاب است. حجاب بايد نهادينه شود و اين امر به كار فرهنگي بلند مدت نياز دارد. رسانه هاي گروهي به ويژه صدا و سيما مي توانند از طريق برنامه ريزي مناسب الگوهاي شايسته را معرفي كنند. آموزش وپر ورش به عنوان يكي از نهاد هاي مهم اجتماعي با بر نامه ريزي صحيح براي دانش آموزان كه در سنين نقش پذيري هستند مي تواند برنامه هاي فرهنگي – آموزشي مناسبي جهت تشويق به امر حجاب ارائه دهد. بهتر است اجازه داده شود جوانان و نو جوانان به دور از بر خي محدوديتهاي غير منطقي، آگاهانه و آزادانه اين ارزش اصيل اسلامي را انتخاب و رعايت كنند. www.zibaweb.com

 حجاب و بر خور دهاي سليقه اي

يكي از عوامل تشديد مشكلات حجاب در جامعه ما بر خورد هاي سليقه اي با آن بوده است. اين بر خوردها كه نوعاً از سوي تصميم گير ند گان در ساز مان هاي مختلف اعمال شده، نوعي واكنش منفي را در ميان عده اي از دختران و زنان جوان بر انگيخته است. دكتر « شكوه نوابي نژاد»، استاد دانشگاه، روانشناس خانواده و نايب رئيس شبكه ساز مان هاي غيردولتي زنان، در اين مورد چنين مي گويد:‌ به نظر من حجاب از ابتدا خوب معرفي نشده است. مزايا و امتيازات آن به ويژه براي نسل جوان تبيين نشده و صرفا به عنوان يك قانون پس از انقلاب همانند قوانين راهنمايي و رانندگي با متخلفان آن بر خورد گر ديده و هيچ گونه كار فر هنگي به عنوان يك ارزش در مورد آن، صورت نگرفته است. بر خوردهاي سليقه اي با حد و مرز حجاب و چند گونگي در اين بر خوردها از مشكلات ديگر حجاب بوده است. براي حضور در برخي سازمانها، پوشش چادر اجباري و در برخي ديگر حجاب تعيين شده شامل مقنعه و روپوش، روسري و مانتو و.....است. به علاوه، همراه ساختن حجاب با رنگ سياه به ويژه براي دختران مدارس با توجه به ويژ گي هاي رشدي آنان نبوده است.

 پرهيز از مدلها و رنگهاي نامناسب

توجه به حجاب باطني (به معناي اعم عفاف) براي اقشار مختلف جامعه در اولويت قرار دارد. اگر حدود و مرزها در روابط اجتماعي حفظ شوند، قطعاً در حفظ حجب ظاهري نيز موثر خواهد بود.

پروين سليحي، مشاور سازمان صدا و سيما و مدير دفتر امور زنان در اين زمينه معتقد است: در مورد حد و مرز پوشش، حجاب برتر چادر است و شايسته است در منصب هاي بالاي حكومتي و روابط بين الملل به عنوان نماد جمهوري اسلامي ايران مورد استفاده قرار گيرد. اما به طور عام استفاده از پوشش هايي كه حافظ متانت و وقار زنان و عاري از خودنمايي باشد، توصيه مي شود. لازم است در مراكز دولتي و اماكن عمومي حداقل ها رعايت شود و مؤكداً رنگ هاي تند و مدل هاي مبتذل مورد استفاده قرار نگيرد.

وي پيشنهادهاي خود را براي بهبود وضعيت كنوني حجاب، اينگونه مطرح مي كند:

- توسعه فرهنگ عفاف در اقشار گوناگون جامعه و تربيت و تأمين نيروي انساني مورد نياز دستگاه هاي دولتي و مراكز آموزشي و تجاري؛

- توجه به حفظ حدود و شعائر، اهتمام به ارزش ها در ادارات و ارگان ها به ويژه در حوزه مديران؛

- نظارت موثر بر فيلم هاي سينمايي و تلويزيوني به منظور پرهيز از تبليغ و ترويج روابط ناصحيح اجتماعي و از طرفي توسعه فرهنگ عفاف؛

- اعمال شيوه‏ هاي تربيتي موثر مبتني بر شناخت صحيح از افراد و محيط در محيط هاي آموزشي وابسته به آموزش و پرورش و آموزش عالي؛

- انجام وظايف ضابطان و نهادهاي نظارتي به شكل صحيح در رويارويي با مفاسد و ناهنجاريهاي اجتماعي؛

- تأكيد بر حفظ حدود ظاهري حجاب و استفاده نكردن از مدل ها و رنگ هاي نامناسب در اماكن عمومي؛

- پرهيز از ترويج لباسهاي نامناسب، استفاده از مدل هاي مبتذل و نمايش مظاهر غربزدگي در فيلم هاي سينمايي و برنامه هاي تلويزيوني.فصلنامه سروش بانوان  http://bashgah.net/pages-6216.html