تا حالا براتون پیش آمده که آنتن تلویزیون شما از مرکز اصلی اش جابجا شود و همین جابجایی باعث اختلال در نمایش کانال ها شوند... با این مثال بیان را آغاز کردم برای موضوعی که امروز می خواهیم در مورد آن با هم مروری داشته باشیم. موضوع؛ جذبه های خداوند در وقت سحر است. با ما همراه باشید ...

یکی از زمان هایی که در لسان آیات، روایات و همچنین بزرگان دین و اهل ادب بسیار جایگاه بوده و مطرح است، وقت سحر است؛

برقی از منزل لیلی بدرخشید سحر

برقی که حافظ از آن سخن می گوید در حقیقت همان جذبه های خداوند است که شامل حال بعضی از انسان ها می شود و آن ها را جهشی و با شتاب بالا با خود می برد.

نکته ای که باید توجه شود این است که جذبه های خداوندی وقت و بی وقت می آیند چرا که او دائم الفیض است اما این ما بندگان هستیم که همیشه دستگاه گیرندگیمان کار نمی کند و نیاز به جابجایی دارد؛ چنانچه در بعضی اوقات قوی می شوند و یکی از این اوقات وقت سحر است.

به عبارت دیگر سحرها است که جذبه ها و فیض خداوند را خیلی بیشتر و قوی تر می توانیم دریافت کنیم.

هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ                     از یمن دعای شب و ورد سحری بود

عملی شگفت انگیز در زمان سحر

یکی از اعمالی که در دل شب، وقت طلایی سحر، وقتی که به قول شاعر؛ اوقات خوش آن بود که دوست به سر شد، مطرح است و سفارش شده، خواندن نماز شب می باشد.

در روایات فوائد و اثرات شگفت انگیز و فراوانی اعم از آمرزش گناهان، باز شدن گره های کور زندگی، عاقبت بخیر، نورانیت و زیبایی چهره ، افزایش رزق و روزی  و... بر خواندن این نماز ذکر شده که مرحوم حرّ عاملی 40 اثر را در کتاب خود بیان فرموده اند.

فرشتگان برای نماز شب صدا می کنند

در روایتی از پیغمبراکرم(صلّی‏ الله‏ علیه‏ و آله‏ و سلّم) است که فرموده اند: «إنَّ اللهَ جَلَّ جَلالُهُ فِی آخِرِ سَاعَۀٍ تَبْقَی مِنْ سَاعَاتِ اللَّیْلِ یَأمُرُ مَلِکاً یُنَادِیهِ»؛ در آخرین لحظاتی که از شب باقی مانده است، یعنی نزدیک طلوع فجر که به آن سَحَر می‏گویند، خداوند به فرشته‏ای امر می‏کند که ندا کند. «وَ یُسمَعُ بَیْنَ الخَافِقَیْنِ»؛ یعنی در تمام مشرق و مغرب عالم صدایش شنیده می‏شنود. حالا ندایش چیست؟ می‏گوید: «ألَا! هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ یُغْفَرُ لَهُ»؛ آیا کسی هست که طلب آمرزش کند و مورد آمرزش قرار گیرد؟ «ألَا هَلْ مِنْ تَائِبٍ یُتَابُ عَلَیْهِ»؛ آیا کسی هست که توبه کند و توبه‏اش پذیرفته شود؟ «أَلَا هَلْ مِنْ دَاعٍ خَیْرٍ یُسْتَجَابُ لَهُ»؛ آیا کسی هست که تقاضای خیر کند تا مورد اجابت قرار گیرد؟ «هَلْ مِنْ سَائِلٍ یُعْطَى سُؤَالُهُ». آیا کسی هست که تقاضا کند و درخواستش پذیرفته شود و خدا به او عطا کند؟ 

با این نماز صله رحم به جا آورید

شاید عده ای بیان کنند که نماز شب بسیار طولانی و سنگین است و ما توان انجام آن را نداریم. ما در این فرصت دو راه برای از دست ندادن این فرصت طلایی به شما پیشنهاد می کنیم؛

- یکی از روش های ساده خواندن این نماز ارزشمند به این صورت می باشد:

8 رکعت؛ یعنی 4 تا دو رکعت به کیفیت نماز صبح به نیت نماز شب ( حتی افرادی که توانایی ندارند و خسته هستند می توانند نشسته بخوانند) بعد 2 رکعت به نیت نماز شفع ؛ در رکعت اول سوره حمد و سوره فلق و رکعت دوم  حمد و سوره ناس بعد یک رکعت به نیت نماز وتر به این کیفیت که حمد و 3 مرتبه سوره توحید و یک مرتبه سوره فلق و یک مرتبه سوره ناس بعد در قنوت 70 بار استغفار با توجه و حال معنوی به طوری که فکر کنیم این آخرین فرصت برای توبه از خطاها و گناهانمان است و بعد دعا برای 40 مؤمن (افراد مرده و زنده، عزیزان و نزدیکان، پدر و مادر، خاله و عمه و عمو ... حتما لازم نیست علما و بزرگان را بگوییم و همین یاد نزدیکان و بستگان کردن در این نماز نوعی صله رحم است چرا که صله فقط سر زدن نیست، اینکه قهر نباشیم و برایشان خیر بخواهیم خود نیز صله است.)

مداومت بر نماز شب در حدّ توان

راه دیگری که یک از بزرگان مطرح می کنند این است که؛ حالا اگر شما انقدر خسته و بی حال هستید که وقتی نیمه شب، وقت سحر بیدار می شوید اما رمقی برای خواندن نماز شب ندارید؛ می فرمایند: «قَد یَفتَحُ الله لِلسَّالِکِ عَلَی فِرَاشِهِ مَا لَم یَفتَحهُ لَهُ عَلَی صَلَاتِهِ» می‌گوید: خدا در رختخواب برای سالک خود مطلبی را روشن می‌کند، دری از حکمت به روی او می‌گشاید که در نماز وی آن در را به روی او باز نمی‌کند؛ یعنی چه؟ 

منظور این است که یک وقت تو نماز می‌خوانی اصلاً ملتفت نیستی، هیچ توجه و ارتباطی برقرار نمی کنی و فقط زبانا الفاظی را تکرار می کنی، امّا یک وقت تو در رختخواب هستی و اصلاً نماز هم نمی‌خوانی ولی می‌گویی: ای وای بر من چه عمری گذراندم؟! چه کردم؟ و… همین که سیری می‌کنی دری باز می‌شود.

حالا من خوابیده‌ام و رمق ندارم فقط بگو «یَا أَکْرَمَ الْأَکْرَمِینَ» همین نماز شب تو می‌ شود. اگر رمق داشتی بهترین این است که نماز شب مخصوصا سه رکعت آخر را تا جایی که می توانیی بخوانی اما اگر رمق نداشتید به جای نماز شب تنها این ذکر را بگویید.

چرا وقت سحر ارزش دارد؟

یکی از دلایلی که بزرگان در باب عظمت سحر است ذکر کرده اند این است که؛ این زمان، زمانی است که اولیای خدا و در رأس آن ها معصوم علیه السلام بیدار هستند. در روایات و منابعی که به دست ما رسیده، داریم که حتی یک شب هم نبوده که 14 معصوم علیهم السلام در سحر خواب بوده و عبادت و راز و نیازی نداشته باشند و در زمان ما نیز امام زمان علیه السلام در این زمان بیدار هستند.

در این زمان که خداوند افاضاتی دارند، به یمن برکت خوبان عالم و در رأس آنها امام زمان علیه السلام ، آن های که در این زمان با امام خود بیدار بوده و همراه هستند به خاطر سنخیتی که پیدا می کنند، می توانند بیشتر جذبه ها و فیوضات الهی را به سمت خود جذب می کنند.

و این چنین است که در داستان برادران یوسف علیه السلام، فرزندان حضرت یعقوب(علیه‏السلام) آمدند و پشیمان شدند و خواستند عذر خواهی و توبه کنند، به پدر گفتند: «یا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا کُنَّا خاطِئین»؛ آن‏ها راجع به گناهشان تقاضای مغفرت کردند و حضرت به آنها پاسخ داد: «قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ». فرمود من بعداً از پروردگارم برای شما استغفار می‏کنم. یعنی همان موقع استغفار نکرد و کار را به آینده موکول کرد. در روایتی داریم که «أخَّرَهُمْ إلَی السَّحَرِ»؛ یعنی او می‏خواست هنگام سَحَر برایشان استغفار کند. و این همان جذب حداکثری جذبه های خداوند است که نتیجه اش پذیرش درخواست ها و استجابت دعا در این زمان می باشد.

منابع:

برنامه سمت خدا؛ بیانات آیت الله فرحزادی

کتاب احسن الحدیث، ص220

حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان

بیانات آیت الله فاطمی نیا

زهرا اجلال- تبیان