راستي شهيدان شيداي كوي يار با ديده بصيرت چه ديدند كه بي شكيب و قرار شدند با گوش جان چه نوايي شنيدند كه با جان به سوي خطر شتافتند از كدام سبو نوشيدند كه در بيخودي اين سان تن پوش حرير لاله ها پوشيدند كدامين شربت سركشيدند كه به سر در پي معشوق دويدند
ديديم و ديديد و آنانكه فيض حضور در سرزمين عشق نداشتند شنيدند كه اين پيروان پير خمين معركه نبرد و ميدان مين را زيباترين و متبرك ترين بقعه زمين يافتند دل از حب جان مال و فرزندان بريدند و به ابتياعش با نقد جان شتافتند.
اگر شهيدانمان سردادند با آهنگ عزت اين نوا را سرودند كه مرگ سرخ به از زندگي ننگين است وآنان كه رفتند كاري حسيني كردند و آنان كه ماندند بايد كاري زينبي كنند و گرنه يزيدي اند.
سالروز عمليات غرورآفزين بيت المقدس و حماسه جاويد فتح خرمشهر بهانه اي به دستمان داد تا پاي صحبت امير سرتيپ دوم ستاد فريبرز ماهريان يكي از فرماندهان و يادگاران 8 سال دفاع مقدس بنشينيم و ضمن گفتگو با خاطراتشان به سرزمين عشق سفر كنيم .
به عنوان اولين سئوال از جنابعالي بفرمائيد چه نيروهايي در عمليات بيت المقدس شركت داشتند
عمليات بيت المقدس با شركت نيروهاي زميني هوايي و دريايي ارتش نيروهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نيروهاي بسيج مردمي در قالب سپاه پاسداران و با پشتيباني جهاد سازندگي از تاريخ دهم ارديبهشت ماه 1361 به مدت 26 روز درمنطقه عمومي اهواز ـ خرمشهر با اتحاد و همدلي نشات گرفته از فرماندهي پيامبرگونه امام راحل انجام گرفت و از وسيعترين و موثرترين عملياتهاي نظامي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي در دوران جنگ تحميلي به شمار مي رود.
اين عمليات چه دستاوردهايي براي ايران داشت
دستاوردهاي اين عمليات را مي توان به 2 گروه تقسيم كرد : 1 ـ دستاوردهاي نظامي و سياسي از عمليات كه بسيار عظيم بود و به حق ميتوان گفت باپايان گرفتن عمليات بيت المقدس جنگ ايران و عراق وارد مرحله جديدي شد مرحله اي كه عراق در وضعيت انفعالي و ايران در موضع قدرت قرار گرفت .
2 ـ دستاورد استراتژيكي : كه اين دستاورد آن شكست استراتژي ديرينه عراق در كنترل كامل بر آبراه اروند رود يا به عبارت ديگر تثبيت حاكميت غيرقابل انكار ملي و مشروع ما بر رودخانه اروند رود تا امتداد خط القعر اين آبراه است . ضمن اينكه تلفات و ضايعات فراواني بر دشمن متجاوز وارد شد 19 هزار نفر از نيروهاي دشمن اسير وبالغ بر 16 هزار نفر كشته و مجروح شدند و غنايم بسياري به دست ما تصرف شد و به 19 ماه اشغال نظامي يكي از حساسترين نقاط خوزستان پايان داد و ضربه اي قاطع به نيروهاي عراق و توان وميل جنگجويي او وارد آورد.
وسعت منطقه اين عمليات چقدر بود
زمين منطقه اين عمليات از شمال به رودخانه هاي كرخه كور و نيسان از شرق به رودخانه ي كارون از جنوب به خرمشهر و اروند رود و از غرب به كرانه هاي هورالعظيم و شط العرب محدود مي باشد كه وسعت آن به بيش از هشت هزار كيلو متر مربع بالغ مي شود
منظورهاي اساسي از اين عمليات چه مواردي بودند
تداوم رزم عليه دشمن تهديد بصره كاهش توان رزمي دشمن آزادسازي خرمشهر وخارج نمودن اهواز از برد توپخانه دشمن بي ثبات نشان دادن رژيم صدام و وادار نمودن عراق به پذيرش شرائط ايران براي پايان جنگ و كاهش فشار مشكلات مهاجرين جنگي در داخل كشور و ايجاد فعاليتهاي كشاورزي در مناطق حاصلخيز خوزستان از منظورهاي اساسي اين عمليات بودند.
چگونگي طرحريزي اين عمليات را شرح دهيد
الف : آبانماه سال 1360 دانشكده فرماندهي و ستاد ارتش ج . ا . ا طبق تدبير فرمانده وقت نيروي زميني شهيد سپهبد صياد شيرازي به طور موقت از پذيرش دانشجو خودداري و استادان اين دانشگاه بمنظور تقويت قرارگاههاي مقدم نيروي زميني ارتش در جنوب و غرب و تشكيل هسته مركزي گروههاي طرحريزي به آن منطقه مامور شدند و بر اساس هماهنگي بعمل آمده بين ارتش و سپاه مقرر شد سه عمليات عمده كه مكمل عمليات پيروزمند ثامن الائمه محسوب مي شدند بطور همزمان شروع و به ترتيب تقديم اجرا شوند كه عبارت بودند از طريق القدس فتح المبين و بيت المقدس .
ب : از انجا كه يكي از اصول عمليات آفندي شناخته منطقه نبرد از جمله جو زمين و دشمن است و بدون آگاهي از وضعيت آنها طرحريزي عمليات ارزشي ندارد طراحان عمليات اطلاعات بسيار دقيقي مربوط به نقاط ضعف و قوت دشمن و زمين منطقه عمليات از طريق عكسهاي دقيق هوايي بازجويي از اسرا و پناهندگان عراق و به ويژه شناسايي هاي انجام گرفته توسط نيروهاي خودي كسب كردند و پي به اشتباه بزرگ تاكتيكي دشمن در گسترش نيروها و نقص خط پدافندي او بردند و بر اين اساس عمليات را طرحريزي كردند كه شامل : 4 مورد ذيل بود :
1 ـ حمله قرارگاه قدس در شمال و عمليات عبور از رودخانه كارون توسط قرارگاه فتح و نصر و تامين سرپل در غرب كارون .
2 ـ تثبيت سرپل تصرفي و ادامه حمله براي تامين مرز .
3 ـ تامين مرز آزادسازي خرمشهر و ادامه نبرد براي تصرف پل نشوه بنا به دستور.
4 ـ ادامه عمليات به داخل خاك عراق و تهديد بصره كه سه مرحله اول با موافقت به اتمام رسيد و مرحله چهارم بدلايلي انجام نپذيرفت . كه عبارتند از : 1 ـ عقب نشيني دشمن از مناطق جنوب هويزه شمال طلائيه و كوشك تحت فشار بي امان نيروهاي خودي باعث شد تا نيروهاي قابل ملاحظه اي براي حفظ و پدافند از بصره ذخيره نمايد. لذا ادامه عمليات به داخل خاك عراق مغاير با اصول تاكتيكي بود و احتمال موفقيت براي نيروهاي خودي متصور نبود . 2 ـ بيست و پنج روز جنگ و نبرد بي امان و مداوم موجب خستگي و كاهش توازن رزمي يگانها گرديده تصرف بصره با وجود استحكامات و دژهاي قوي دفاعي و نيروهاي مدافع آن در اين شرايط به صرفه و صلاح نظامي نبود.
چه يگانهايي از ارتش در اين عمليات شركت داشتند
نيروي زميني : لشكر 92 زرهي لشكر 16 زرهي لشكر 21 حمزه تيپ مستقل 37 زرهي شيراز ـ تيپ مستقل 55 هوابرد تيپ مستقل 58 تكاور ـ تيپ 40 پياده سراب تيپ مستقل 23 نوهد تيپ مستقل 84 خرم آباد تيپ 3 لشكر 77 پيروزگروه 01 مخابرات گروههاي 22 و 33 توپخانه و 411 مهندسي ـ و نوزده گردان يگانهاي عمده
هوانيرو : 3 گروه رزمي هوانيروز شامل : 96 فروند بالگرد از جمله 26 فروند كبري 32 فروند 214 ـ 22 فروند 206 و 16 فروند شنوك با 3152 ساعت پرواز و 11792 نفر تخليه مجروح
نيروي هوايي : پايگاههاي چهارم و پنجم شكاري
نيروي دريايي : تكاوران دريايي بهمراه 300 فروند قايق هجومي
گردانهاي مهندسي يگانهاي شركت كننده و گردان 141 پل شناور شامل :
7 دستگاه پل پي ام پي
10 فروند قايق بزرگ 27 فوتي و 10 طراده جي ـ اس ـ پي
جمعا تعداد... يگان عمده از ارتش و... يگان عمده از سپاه پاسداران و بسيج مردمي در اين عمليات شركت و جانفشاني كردند.
نقش نيروهاي هوايي و دريايي ارتش در اين عمليات چه بود
نيروي هوايي با پشتيباني از عمليات از نظر پشتيباني نزديك هوايي شناسايي و عكسبرداري هوايي ترابري وسيع هوايي پوشش هوايي و پدافند هوايي نقش ارزنده اي را ايفا نموده و نيروي دريايي ضمن شركت در عمليات عبور از رودخانه عبور نيروها را از رودخانه كارون پشتيباني مي كرد.
سرانجام در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد ماه در حاليكه قرارگاه نصر به شدت با دشمن در منطقه شلمچه و شمال نهر جنين در گير بود يگانهاي قرارگاه فتح از سمت غرب و خيابان كشتارگاه وارد خرمشهر شدند. مقاومت دشمن داخل شهر بسيار ضعيف و تقريبا هيچ بود فقط در برخي نواحي نظير گمرك خرمشهر مقاومت ناچيزي از خود نشان داد كه به سرعت منهدم شد . در ساعت 12 روز سوم خرداد قرارگاه فتح اعلام كرد نيروهاي دشمن در داخل خرمشهر بصورت ستون طويلي براي اسير شدن نزديك مي شوند و بالاخره در ساعت 16 روز سوم خرداد 1361 خرمشهر بطور كامل پس از 578 روز اسارت بدست رزمندگان اسلام تصرف شد و پرچم پرافتخار كشورمان در آن نصب گرديد.
ازفرماندهان شهيد اين عمليات چه كساني را به خاطر مي آوريد
در اين عمليات امير سرلشكر خسرو تاش شجاعانه به نبرد سنگين با دشمن پرداخت و به خيل عظيم شهدا پيوست و امير سرلشگر آزاده حسن هداوند ميرزايي پس از دلاوريها و از خودگذشتگي هاي زيادي كه از خودشان نشان داد يكروز قبل از فتح خرمشهر مجروح و به اسارت دشمن درآمدند و پس از تحمل 8 سال اسارت در بند دژخيمان بعثي در اسارت به شهادت رسيدند كه بر ارواح طيبه اين فرماندهان شهيد و شهيدان اين عمليات درود مي فرستيم .
تهيه كننده : ستواندوم مجيد رضايي
به حق مي توان گفت با پايان گرفتن عمليات بيت المقدس جنگ ايران و عراق وارد مرحله جديي شد مرحله اي كه عراق در وضعيت انفعالي و ايران در موضع قدرت قرار گرفت
تهديد بصره كاهش توان رزمي دشمن آزادسازي خرمشهر و خارج نمودن اهواز از برد توپخانه دشمن و... از منظورهاي اساسي اين عمليات بودند .