استحکام پیوند خویشاوندی در تاریخ

استحکام پیوند خویشاوندی از سنت هایی است که سیره معصومین علیهم السلام بدان اهتمام و توجه ویژه دارد. دین مبین اسلام به عنوان یک الگوی تمام عیار سبک زندگی، تلاش کرده تا این سنت را در میان مردم رواج دهد.

یكى از سنتهاى شایسته، كه در اسلام بسیار مورد توجه است و ایام نوروز رونقى خاص دارد، دید و بازدید اقوام و آشنایان است. عزت و قدرت و پیروزى یك ملت در سایه وحدت و همدلى است. پیوند با خویشان و انس و الفت‏با آنها منشا بیشتر همبستگى‏هاست. ایام نوروز، با تعطیل شدن اكثر مشاغل و اداره‏ها، فرصت‏خوبى براى دید و بازدیدهاى فامیلى و گرم كردن این كانون وحدت فراهم مى‏آید.

صله رحم از کارهای بسیار شایسته ای است که در اسلام سفارش زیادی نسبت به آن شده است. آنچه از رحم استنباط می شود همان رابطه ی خویشاوندی است چه خویشاوندان سببی، چه نسبی و چه رضاعی. روش هایی برای رسیدگی به خویشاوندان وجود دارد از جمله: ترک اذیت و آزار، انفاق و کمک زبانی، کمک جانی، رسیدگی از طریق اطعام و پذیرایی، انفاق قلبی و عاطفی، کمک مالی و فکری و رسیدگی به وسیله زیارات و خیرات بعد از مرگ خویشاوندان. در قرآن سفارش زیادی نسبت به انجام صله رحم و دوری از قطع رحم شده است.

در منابع روایی اهل سنت اشاراتی در این موضوع وجود دارد. مسلم در صحیح خویش بدین موضوع اشاره کرده است: ایشان در صحیح بحث صله رحم را در باب جدا گانه و با این عنوان ذکر می کند «باب صله الرحم وتحریم قطعیتها»  چنانکه از عنوان بحث پیدا است؛ مسلم، حرمت قطع صله رحم را یقنی دانسته و آیه های22- 23- و24، سوره محمدرا دلیل می آورد. زیرا در این آیات، خداوند کسانی را که قطع صله رحم می کنند؛ کر، کور و مطرود از در رحمت خداوند خوانده است.

پیوند خویشاوندی در آثار معصومین

در روایت نگاری های شیعی نیز بر اساس دستورات معصومین علیهم السلام روایات فراوانی یافت می شود که به تقویت و اتسحکام پیوند خویشاوندی تاکید دارد.

سید نعمت الله جزایری در «الا نوار النعمانیه» به نقل از شهید می نویسد: «قطع صله رحم یقینا معصیت بوده وحرام می باشد» وبلکه فقهای ما آنرا از گناهان کبیره دانسته اند. همچنین ملا محمد نراقی در «معراج السعاده» می نویسد: «به اجماع فقها قطع صله رحم از محرمات عظیمه وگناهان شدیده است وموجب عذاب آخرت وبلاهای دنیامی باشد.».

در اسلام براى چیزهایى كه سبب پیوند با خویشان مى‏گردد، حد خاصى‏تعیین نشده; بلكه به فهم عمومى بستگى دارد. در عادات و سنتهاى‏مردم نزدیك یا دور بودن بستگان تفاوت دارد. ممكن است عملى‏نسبت‏به یكى از نزدیكان پیوند به شمار آید، اما نسبت‏به دیگرى‏كه نزدیكتر است، قطع رابطه باشد.

گاهی ممکن است یک سخن نامرتبط باعث گسست این پیوند و گاهی ممکن است یک هدیه کوچک باعث پیوند و استحکام آن شود. بر اساس آموزه هایی که از معصومین به دست ما رسیده است،انسان باید بداند که به چه نحو می تواند رفتار کند تا در رفتار اجتماعی باعث تقویت و استحکام دوستی و پیوند خانوادگی شود زیرا بشر، اجتماعی است و بدون رابطه داشتن با دیگران نمی تواند زندگی راحتی داشته باشد و بدین ترتیب منزوی خواهد شد. جامعه مسلمانان نیز از طریق استحکام رابطه خویشاوندی می تواند به سعادت برسد زیرا اجتماع حاصل رابطه های خویشاوندی میان مردم است.

منابع:
1. دانشنامه حوزه
2. دانشنامه اهل بیت

محمد باعزم - تبیان