شواهدی از چرخۀ ۲۹۰ میلیون سالۀ لکه‌های خورشیدی

بیگ بنگ/ گروهی از محققان وابسته به موزه‌ی تاریخ طبیعی در کمنیتس و دانشگاه فنی برگ‌آکادمی فرایبورگ، هر دو در آلمان، با استفاده از تحلیل حلقه‌های درخت، موفق به یافتن شواهدی مبنی بر وجود چرخه‌ی لکه‌های خورشیدی در میلیون‌ها سال پیش بدست آوردند.

دقیقاً همان چرخه‌ای که امروزه می بینیم. در مقاله‌ای که بتازگی منتشر شده، لودویگ لودهارت و رانی روسلر شیوه‌ی کارشان را توضیح میدهند: آن‌ها از درخت‌های بسیار قدیمی منطقه‌ای در آلمان نمونه برداشتند و طبقه‌بندی کردند. دانشمندان میدانند که یک چرخه‌ی لکه‌ای در خورشید حدوداٌ هر یازده سال صورت می‌گیرد. لکه‌هایی ظاهر میشوند، سرد میشوند، به سمت استوا حرکت می کنند و کم‌کم ناپدید می شوند. تغییرات در این لکه‌ها، روی میزان روشنایی خورشید نیز اثر می گذارند. همینطور که این روشنایی کم و زیاد میشود، اینجا روی زمین گیاهان به این تغییرات واکنش نشان داده و متناسب با نور، سرعت رشدشان کم و زیاد می شود.

این تغییر در پهنای حلقه‌های درختان آشکار می شود. در تحقیقاتی جدید، دانشمندان نمونه‌های جدیدی از درختان قدیمی که توسط گدازه‌های حاصل از انفجار آتشفشانی در آلمان پوشیده و محفوظ شده بودند، را جمع آوری کردند. این نمونه‌ها مربوط به ۲۹۰ میلیون سال پیش، یعنی دوره‌ی پرمین میباشد. این نمونه‌ها مجموعه‌ای کم‌نظیر از فعالیت‌های باستانی خورشید‌اند. محققان این مقاله، موفق به یافتن ۴۳ نمونه از درختان باستانی (اسلایس‌های تنه‌ی درختان) شدند و همچنین موفق به بررسی و بازبینی دقیق ۱۹۱۷ حلقه‌ی آنها زیر میکروسکوپ شدند. از آنجایی که این درختان همگی دقیقاً در یک لحظه مرده بودند، محققان توانستند یک معیار زمانی مشترک میان آن‌ها تعیین کنند و به مقایسه‌ی رشد حلقه‌‌های نمونه‌ها، در زمان‌های یکسان، بپردازند.

آن‌ها، حلقه‌‌های مربوط به ۷۹ سال از عمر درختان را با یکدیگر قیاس کردند و گزارش کردند که الگوی رشد این درختان خاص در ۲۹۰ میلیون سال قبل، بسیار شبیه به الگوی رشد درختان امروزیست. البته تفاوت کمی نیز وجود دارد. امروزه، الگوی تکرار شونده‌ی رشد در حلقه‌ها، ۱۱٫۲ سال است اما در درختان باستانی مورد مطالعه این رقم ۱۰٫۶ سال بوده است. محققان این اعداد را برای نتیجه‌گیری در مورد رفتار خورشید در ۲۹۰ میلیون سال اخیر، به اندازه‌ی کافی به‌یکدیگر نزدیک می‌دانند. لازم به ذکر است که این نظریه که چرخه‌ی لکه‌های خورشیدی اینقدر اثر واضح و شفافی روی حلقه‌های درختان بگذارد، مورد تأیید همگان نیست. فاکتور‌های دیگری مثل دمای زمین، الگو‌های آب‌و‌هوایی و حتی ازدیاد ناگهانی جمعیت‌ حشرات، روی روند شکل‌گیری این حلقه‌ها تأثیرگذارند. جزئیات بیشتر این پژوهش در مجله Geology منتشر شده است.