قم شهری شناخته شده با بارگاه مقدس حضرت معصومه (س) و سوغاتی خوشمزه یعنی سوهان  است. در نزدیکی این شهر روستایی وجود دارد به نام کهک که قدمتی بسیاری دارد و روزگاری محل زندگی ملاصدرا بوده است.

روستاهای ایران هر کدام در نوع خود زیبایی دارند، این زیبایی گاهی به دلیل وجود جاذبه‌های طبیعی آنجاست و گاهی هم به دلیل بناهای تاریخی. در این میان روستای کهک شاید برای اهل فلسفه جالب توجه باشد زیرا که این روستا وجود شخصی همچون ملاصدرا را به خود دیده است.

روستای کهک

روستاى کهک در ۳۰ کيلومترى جنوب  در منطقه‌ای کوهپايه‌اى واقع شده است. اين روستا از سه طرف به ارتفاعات مشرف و دره زيدان در شرق آن قرار گرفته است. روستاى کهک آب‌وهواى معتدل و خشک دارد. آنچه اهميت تاريخى اين روستا را دو چندان کرده، وجود خانه قديمى ملاصدرا (فيلسوف) و غار معروف کهک است که از آثار باستانى استان هستند. اين روستا همچنين يک امام‌زاده به نام شاه محمد نيز دارد که مورد رجوع افراد بومى و اهالى روستاهاى اطراف است.

 غار کهک

غار کهک از تعدادی سکوی بزرگ متوالی تشکیل شده که هر کدام با یک پرتگاه ۱۰ تا ۲۰ متری، از یکدیگر جدا می‌شوند. این پرتگاه‌ها در زمان‌های بسیار دور در اثر ریزش عظیمی که در داخل غار رخ داده‌، به وجود آمده‌اند. در داخل غار دالان و دهلیز فرعی وجود ندارد.

بلندی بعضی از ستون‌های آهکی غار کهک در حدود ۱۴ متر است که جزو بلندترین ستون‌های غارهای آهکی ایران است با طی مسیر ۲۵۰ متری، تالار غار به پایان رسیده و گودالی از آب زلال واقع در دخمه‌ای پوشیده از چکنده‌های مرمرین و بلورین به چشم می‌خورد. این گودال عمیق‌ترین نقطه غار است و ۸۰ متر پایین‌تر از دهانه غار قرار دارد.

غار کهک ۳۵۰ متر طول دارد و از نظر وسعت از غارهای متوسط ایران است، اما به دلیل برخورداری از غارسنگ‌های عجیب، پرتگاه‌های فراوان، آبشارسنگ‌های بلند و چکیده‌های رنگارنگ و عظیم‌الجثه، یکی از منحصربه‌فردترین و قدیمی‌ترین غارهای زایش‌یافته کشور است.

پل امامزاد عبدالله

پل امامزاده عبدالله… (پل سپه) مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان قم، بخش کهک، روستای قلعه‌چم واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۶۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل دارای كتيبه سنگی است كه تاريخ ساخت پل روی آن حک شده است. همچنين در شمال غربی پل ديواره‌ای سنگی به طول ۱۳/۷۰  متر و عرض ۱/۶۰ متر جهت استحكام بخشی و رانش پل به اين پل الحاق شده است.

خانه ملاصدرا

محمد بن ابراهیم یحیی شیرازی، معروف به ملاصدرا، بنیان‌گذار حکمت متعالیه، سرآمد حکمای اسلامی و یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان جهان در فلسفه الهی و اسلامی است. وی در سال ۹۷۹ یا ۹۸۰ هجری قمری در شیراز دیده به جان گشود.

حکیم فرزانه جناب صدر المتالهین مدت ۱۵ سال در کهک به سر برد. خانه آن بزرگ‌مرد الهی در کهک تاکنون باقی و در میان مردمان آبادی معروف است. خانه ملاصدرا در منتهی الیه غرب روستای کهک در محله چال حمام واقع است و پیرامون آن را خانه‌های روستایی با بافت معماری مناطق گرمسیری احاطه کرده‌اند و ساختمان آن به دوره صفویه مربوط می‌شود. این ساختمان در داخل یک باغ قرار دارد.

 این خانه دارای فضایی گیرا و قدیمی با سقفی بلند و پوشش گنبدی با دیوارهای سیاه و اندود گل و تزئینات گچبری ساده با کاربندی‌های زیبا در سقف چهار طرف آن فضاهایی چهار گوش مسقف بین تویزه‌های جناغی شکل و در مجموع، شبیه امامزاده‌های دوره صفوی است. در شرق خانه قنات نسبتا پر آبی وجود دارد که جزیی از مجموعه خانه ملاصدرا محسوب می‌شود. متأسفانه قسمت اعظم بنا تخریب شده و از هشت اتاق پیرامون شبستان تنها یک اتاق باقی مانده است. دو اتاق دیگر طی تعمیرات سال ۱۳۷۷ شمسی بازسازی شد. خانه ملاصدرا در تاریخ ۵ دی ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۸۲۱ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منطقه شکار ممنوع کهک

منطقه شکار ممنوع کهک در جنوب استان قم واقع شده است. این منطقه از سه طرف به ارتفاعات مشرف است و دره‌ زیدان در شرق آن قرار دارد. این منطقه دارای آب‌وهوای معتدل و خشک است. منطقه شکار ممنوع کهک با مساحت ۳۳ هزار هکتار در مجاورت پناهگاه حیات وحش جاسب قرار گرفته است. این منطقه با حد ارتفاعی حدود ۳ هزار متر، از تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری مناسبی برخوردار بوده که از آن جمله می‌توان به گربه پالاس، پلنگ، کل و بز، قوچ و میش، گراز، گرگ، انواع خزندگان و جوندگان و بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی اشاره کرد. سیمای طبیعی منطقه جاسب متشکل از کوه‌های خشک صخره‌ای، دره‌ها، تپه‌ها، کوه‌های استپی تا دشتی متغیر است.

گونه‌های پسته و بادام کوهی از عناصر اصلی پوشش جنگلی منطقه بشمار می‌روند. منطقه کهک محل اتصال روش‌های زاگرس شمال غربی به ارتفاعات ایران مرکزی بوده و از تنوع قابل توجهی برخوردار است. مجموعا ۱۳۵ گونه گیاهی از ۳۵ خانواده در این منطقه زیست می‌کنند که از میان آنها به ۲۳ گونه علفی، ۱۰۴ گونه بوته‌ای، ۸۰ گونه درختچه‌ای، ۴۰ گونه درختی دیده می‌شود. در این منطقه یک پاسگاه سرمحیط بانی و دو پاسگاه محیط بانی دایر است.