در این ایام، كمتر عبادت كنید!!

جوانی، مناسب ترین زمان برای به دست آوردن توانایی ها و دانش هاست؛ دوران جوانی، فرصتی طلایی و در عین حال، کوتاهی است که اگر به خودشناسى و كمال یابى اختصاص یابد، سعادت دنیا و آخرت انسان، تأمین می گردد.

درخشنده ترین ایام را رایگان مده

جوانی، مناسب ترین زمان برای به دست آوردن توانایی ها و دانش هاست؛ دوران جوانی، فرصتی طلایی و در عین حال، کوتاهی است که اگر به خودشناسى و كمال یابى اختصاص یابد، سعادت دنیا و آخرت انسان، تأمین می گردد.
حضرت علی علیه السلام در خصوص اهمیت جوانی و تأثیر آن در زندگی فرمودند: «در ایام سلامت بدن، سرمایه اى فراهم و مهیا نساخته و در اوایل فرصت هاى زندگى و نیرومندى، درس عبرتى نگرفتند و درخشنده ترین ایام عمر را رایگان از كف دادند. آیا كسى كه در جوانى اهل تن پرورى بوده، مى تواند در پیرى جز شكستگى و ذلت انتظارى داشته باشد؟!»

و نیز هشدار داد: «دو چیز است که فضیلت و برتری آنها را نداند، مگر کسی که آن دو را از دست داده باشد؛ جوانی و سلامت».

کمتر عبادت کن!

جوانان معمولاً به جهت ویژگی های جوانی، عادت به عبادت طولانی ندارند، باید در عبادت رعایت میانه روی را بنمایند. امام صادق علیه السلام فرمود: «در جوانی، زیاد عبادت می کردم. پدرم به من فرمود: فرزندم! کمتر عبادت کن؛ زیرا خداوند بلندمرتبه اگر بنده ای را دوست بدارد، با عبادت کم نیز از او خشنود می گردد». این نکته، در توصیه امام علی علیه السلام  به فرزندش نیز آمده است: «بیش از ظرفیت خویش، چیزی را بر خود تحمیل نکن».

تفکر را بیشتر دوست دارم

حضرت علی علیه السلام ضمن تأکید بر غلبه تجربه و تفکر برای پیرمردان و ویژگی توانمندی و چابکی برای جوانان، این نکته را مورد عنایت قرار داده که قدرت جسمی، باید با تفکر همراه باشد. همچنین، حضرت، قدرت اندیشه و تجربه کهن سالان را در مقایسه با قدرت جسمی جوانان، دارای اولویت دانسته و فرموده: «اندیشه پیر را از چابکی و نیرومندی جوان بیشتر دوست دارم».

دلِ جوان، زمینِ كشت نشده!

فرصت جوانی، زمان مناسبی برای پیمودن مسیر کمال و ارتباط معنوی با خداوند است؛ زیرا هنوز دوستی دنیا و وابستگى به لذت هاى مادى در دل جوان رسوخ نكرده است.امام علی علیه السلام در نامه خویش، فرزندش حسن-علیه السلام- را اینگونه توصیف می نماید: «رو به زندگی آوردی و تازه با روزگار روبه رو شده ای. دارای نیت پاک و روان پاکیزه هستی».
ونیز می فرماید: «همانا دلِ جوان، مانند زمینِ كشت ناشده است. آنچه در آن افكنده شود ، مى پذیرد . از این رو، پیش از آن كه دلت سخت گردد و خِردت سرگرم شود، به تربیت تو همّت گماشتم پیش از اینکه دلت سخت و عقلت سرگرم شود».

هر که عمر تباه کند دوزخ نشین است!

جوانی بهار زندگی است و انسان توانایی جسمی و روحی دارد، بنابراین باید از جهالت خویش کاسته، بر دامنه آگاهی هایش بیفزاید؛ اما با عنایت به گستردگی علوم، یادگیری همه آنها میسر نیست. ازاین رو، جوان باید مطابق اهداف و آرمان های خویش، علومی خاص را تحصیل نماید و به كسب دانش هایی بپردازد كه در زمان پیری برایشان مفید باشد: «بدان كه دانش بى فایده را خیرى نیست و از علمى كه شایسته آموختن نیست، فایده و منفعتى عاید نمى شود».
در جای دیگر نیز فرموده: «شایسته ترین چیزهایى كه نوجوانان باید بیاموزند، چیزهایى هستند كه هنگام بزرگ سالى به آنها نیاز دارند».

از امام صادق علیه السلام نقل شده که بر جوان مسلمان فرض است که همواره در طلب علم باشد؛ در غیر این صورت، نه تنها ضرر کرده و جوانی اش را تباه ساخته، بلکه این امر، وی را مستوجب عذاب الهی خواهد نمود، آنجا که امام می فرماید:« دوست ندارم جوانان شما را جز در دو حالت ببینم: دانشمند یا دانشجو. اگر جوانی چنین نکند، کوتاهی کرده و اگر کوتاهی کرد، [عمر خویش را] تباه ساخته و اگر تباه سازد، گناه کرده است. اگر گناه کند، سوگند به آن کس که محمد صلی الله علیه و آله را به حق برانگیخت، دوزخ نشین خواهد بود».

کلام آخر

علی علیه السلام همگان، به ویژه جوانان را به پیروی از رسول خدا صلی الله علیه و آله فراخوانده است: «به سیره پیامبرتان اقتدا کنید که برترین سیرت است و به سنّت او باشید که هدایت کننده ترین سنّت هاست».
حضرت از پیامبر صلی الله علیه و آله به عنوان برترین الگوی خویش یاد کرده است: «من در پی او بودم؛ چنان که بچه شتر در پی مادر است. هر روز برای من از اخلاق خود نشانه ای برپامی داشت و مرا به پیروی از آن می گماشت».

منابع:
- فیض الاسلام، نهج البلاغه، خطبه 110 و 191، نامه 31، حکمت 83.
- آقاجمال خوانساری، شرح غررالحكم ودرر الكلم، ج 7
- کلینی، الکافى، ج 2
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 20، ح 817
- شیخ طوسی، امالى، ح 604.

حامد رفیعی -  تبیان