«و خدا همان کسی است که بادها را روانه میکند؛ پس [بادها] ابری را برمی انگیزند، و [ما] آن را به سوی سرزمینی مرده راندیم، و آن زمین را بدان [وسیله]، پس از مرگش زندگی بخشیدیم، رستاخیز [نیز] چنین است.»(1)
اما بهار یادآور رستاخیز دیگری نیز هست. رستاخیزی که هیچ کمتر از قیامت کبرا نیست و در شکوه و عظمت هیچ از زنده شدن مردگان در روز حساب کم ندارد. آری، این رستاخیز چیزی جز رویداد عظیم ظهور نیست. رویدادی که هم نجاتبخش است و هم حیاتبخش؛ هم به انسانها زندگی دوباره میبخشد و هم به جهان طبیعت. از این روجا دارد که در آستانه بهار طبیعت، یادی از بهار جانها داشته باشیم. همو که در زیارت حضرتش خطاب به ایشان میگوییم:
سلام بر بهار مردمان و خرمیبخش روزگاران.(3)
1. زندگی بخشی قیام مهدوی در آیات و روایات
بسیاری از روایات به زنده شدن انسان و جهان در پرتو انوار حیاتبخش نهضت مهدوی بشارت داده و این موضوع را یکی از ویژگیهای بارز این نهضت برشمردهاند. در روایتی که از محمدباقر(ع) نقل شده، آن حضرت پس از اشاره به آیه شریفه: «بدانید که خدا زمین را پس از مرگش زنده میگرداند. به راستی آیات [خود] را برای شما روشن گردانیدهایم، باشد که بیندیشید.»(5)
میفرمایند: «منظور از مردن زمین، کفر ورزیدن اهل آن است و کافر مردهاست، پس خداوند آنرا به [ظهور حضرت] قائم(ع) زنده خواهد کرد. پس او در زمین عدالت میورزد، زمین را زندهمیسازد و اهل آنرا پساز مرگشان زنده میکند.»(6)
2. حیات طیّبه در دوران قیام
در قرآن، علاوه بر زندگی دنیا و زندگی آخرت، نوع دیگری از زندگی وجود دارد که قرآن کریم از آن با تعبیر «حیات طیبه» یا «زندگی پاکیزه» یاد کرده است.
در آن عصر همه مردمان یا بخش زیادی از آنها، به مدد ظهور و حضور امام عصر(ع) از این نوع زندگی بهره میشوند و آثار آن که به تعبیر علامه طباطبایی نور، کمال، توانایی، عزت و سرور وصف ناشدنی است،(7) شامل حال آنها میگردد و توانمندیهای ناشی از آن نصیب همه اهل ایمان میگردد.
3. آثار تحقق حیات طیبه
حال میخواهیم ببینیم که این زندگی جدید چه آثار و پیامدهایی بر جهان پیرامون انسانها برجای میگذارد و با حاکمیت آن چه تحولی در جهان طبیعت رخ میدهد.
خداوند متعال به صراحت تمام اعلام میکند که اگر مردم آنچنان که باید ایمان آورده و پرهیزکاری پیشه میکردند، دروازههای برکت آسمان و زمین بر آنها گشوده میشد:
«و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتی از آسمان و زمین برایشان میگشودیم ولی تکذیب کردند، پس به [کیفر] دستاوردشان [گریبان] آنها را گرفتیم.»(8)
2در آیه دیگر نیز خداوند پایداری بر راه راست را موجب بهرهمندی از آب گوارا دانسته، میفرماید:
«و اگر [مردم] در راه راست پایداری ورزند قطعا آب گوارایی بدیشان نوشانیم تا در اینباره آنان را بیازماییم و هرکس از یاد پروردگار خود دل بگرداند، وی را به قید عذابی [روز] افزون درآورد.»(9)
با تحولی که در عصر ظهور در جهان جان انسانها رخ میدهد، درهای زمین و آسمان گشوده شده و آنها با گشادهدستی تمام، همه نعمتهای خود را بر آدمیان جاری میکنند؛ یعنی زمانی که انسان از در آشتی با خدای خود برمیآید و رابطه خود را با خدای خود اصلاح میکند، آسمان و زمین، گیاهان و جانوران، آب و خاک، ابر و باد، ماه و خورشید و دیگر مخلوقات خداوند در خدمت این انسان در میآیند و بیهیچ دریغی همه آنچه در توان دارند، به پای او میریزند.
و این همان مطلبی است که در فرموده پیامبر گرامی اسلام(ص) نیز بدان تصریح شده است:
امت من در زمان مهدی از نعمتهایی برخوردار میشوند که هرگز پیش از آن از آنها برخوردار نبودهاند؛ آسمان بر آنها باران پیدرپی میفرستد و زمین همه گیاهانش را [برای آنها] میرویاند.(10)
بنابراین شاید بتوان گفت:
همه تحولاتی که در عصر ظهور در جهان طبیعت رخ میدهند، همه برکاتی که در این عصر نازل میشوند، همه نعمتهایی که در این دوران بر مردمان عرضه میگردد و سرانجام همه رفاه و آسایش مادی که پس از ظهور رخ مینماید، چیزی جز آثار تحول انسان و نیل او به حیات طیبه، به عنوان مهمترین فلسفه ظهور نیست.
پی‌نوشت‌ها:
1. سوره فاطر(35) آیه 9.
2. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج99، ص101؛ قمی، عباس، مفاتیحالجنان، زیارت حضرت صاحب الأمر به نقل از سیدبن طاووس؛ أَلسّلام علی ربیع الأنام و نضرة الأیام.
3. نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، کلمات قصار، شماره 147، ص388.
4. سوره حدید(57) آیه 17؛ اعلموا أنّ الله یحیی الأرض بعد موتها قد بینا لکم الآیاتِ لعلّکم تعقلون.
5. حسینی بحرانی، سیدهاشم، سیمای حضرت مهدی(ع) در قرآن، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، ص377؛ همچنین ر.ک: صدوق، محمد بن علی بن حسین، کمال الدین و تمام النعمة، ج2، ص668. طوسی، محمد بن حسن، کتاب الغیبة، ص110؛ یعنی بموتها کفر أهلها والکافر میتٌ، فیحییها الله بالقائم(ع) فیعدل فیها فیحیی الأرض و یحیی أهلها بعد موتهم.
6. ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسینی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 12، ص 342-341.
7. سوره اعراف(7)، آیه 96.
8. سوره جن(72)، آیه 17-16.
9. مجلسی، محمدباقر، همان، ج 51. ص 83؛ یتنعّم أمّتی فی زمن المهدی نعمةً لم یتنعّموا قبلها قطّ یرسل السّماء علیهم مدراراً و لا تدع الأرض شیئاً من نباتها إلاّ أخرجته.
10. برای مطالعه بیشتر در این زمینه ر.ک: «انسان و جهان آینده»، گفت و گو با حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمد مهدی میرباقری، موعود، سال هفتم، شماره 41، بهمن و اسفند 1382، سال هشتم، شماره 42، فروردین و اردیبهشت 1384.
ابراهیم شفیعی سروستانی، موعود - فروردین 1386، شماره 74؛ با تلخیص.
بهار قیام و بهار قیامت
