فاصله زمانی بین بعثت پیامبران اولوالعزم چه مقدار بوده است؟

در این زمینه به پاسخی که همه تاریخ نویسان بر آن وحدت نظر داشته باشند، دست نیافتیم. تاریخ نویسان گزارش واحدی به دست ما نداده اند. چون کتب تاریخ از بیان وقایع زمان پیامبران قبل از اسلام ساکت است و آن مقداری که در آیات و روایات آمده به این جزئیات اشاره نشده است تنها در در روایتی آمده است که: امام صادق (ع) فرمود: "بین حضرت نوح (ع) و ابراهیم خلیل (ع) هزار سال فاصله بود."[1]

اما آنچه که در کتاب های تاریخ آمده است عبار تست از این که عمر حضرت آدم (ع) 1000 سال بوده است. فاصله میان مرگ او و طوفان نوح (ع) هزار و دویست و چهل و دو سال بود و فاصله میان طوفان نوح (ع) و مرگ او سیصد و پنجاه سال. و میان نوح و ابراهیم (ع) دو هزار و دویست سال. و میان ابراهیم (ع) و موسی (ع) نهصد سال و میان موسی (ع) و داود(ع) پانصد سال و میان داود (ع) و عیسی (ع) هزار و دویست سال پس بین موسی و عیسی (ع) هزار و هفتصد سال، و میان عیسی (ع) و حضرت محمد (ص) ششصد و بیست سال. پس بدین گونه از روزگار آدم تا محمد (ص) هفت هزار و هشتصد سال بوده است.[2]

گزارش فاصله زمانی میان پیامبران به نحوی دیگر:

بین آدم(ع) و نوح(ع) ده قرن فاصله وجود داشته است و نیاکان نوح (ع) تا آدم (ع) همه بر آئین الاهی بوده اند... و میان نوح (ع) و ابراهیم (ع) هم ده قرن فاصله بوده است. و میان ابراهیم (ع) و موسی (ع) نیز ده قرن فاصله بوده است... و فاصله میان موسی بن عمران و عیسی بن مریم هزار و نهصد سال بوده است و در فاصله میان آن دو هیچ فترتی (زمان بدون پیامبر) نبوده است و در آن مدت فقط از بنی اسرائیل هزار پیامبر مبعوث شده است. فاصله میان میلاد عیسی (ع) و بعثت رسول خدا (ص) پانصد و شصت و نه سال بوده است.[3]

شاید بتوان اختلاف این دو گزارش را به این نحو توجیه کرد که این اختلاف ناشی از آن است که معیار آغاز محاسبه در نزد مورخین متفاوت است. بعضی آغاز و انجام را تولد قرار داده اند و برخی آغاز و انجام را نبوتشان، و برخی به صورت تلفیقی، یعنی برای آغاز تولد پیامبری را در نظر گرفته و برای پایان آغاز بعثت پیامبر دیگر را و یا برعکس.

برای نمونه به گزارش دوم توجه می کنیم. او فاصله میان عیسی (ع) و حضرت محمد (ص) را این طور بیان می کند:

فاصله میان میلاد عیسی(ع) و بعثت رسول خدا (ص) پانصد و شصت و نه سال بوده است که آغاز را میلاد عیسی (ع) و پایان را بعثت حضرت محمد (ص) قرار داده نه تولد آن حضرت.

البته با این توجیه، اختلاف میان مورخان ممکن است به حداقل برسد اما از بین نمی رود و نمی توان به جواب قاطع و روشنی دست یافت؛ زیرا طبق بعضی از گزارشات فاصله بین نوح و ابراهیم ده قرن است اما در گزارش دیگر این فاصله بیش از 2200 سال ذکر شده است. بهرحال این ارقام تقریبی است و احتمال خطا در آن زیاد است.