نقد وهابیت در مبحث توسل

نقد و بررسي شماره اول

استدلال و تمسک به نظر ابوحنفيه، پيشواي حنفيان، از دو جهت قابل خدشه است. اولا ايشان به عنوان کراهت و احيانا نظر شخصي ذکر کرده است؛ چنان که ابوالحسين قدوري در شرح کرخي اين نظر را در باب «الکراهة» آورده است و ابويوسف از استاد خود ابوحنيفه نقل مي‏کند که مي‏گفت: سزاوار نيست کسي خدا را جز به خدا بخواند و او کراهت داشت که بگويد: به حق فلاني. ثانيا اگر به دليل ابوحنيفه توجه کنيم، مي‏بينيم ايشان چنين استدلال عقلي مي‏کند که: لانه لاحق للخلق علي الخالق (زيرا که مخلوق حقي بر خالق ندارد) [30] .

و اين به معناي نفي حق به طور کلي نيست، زيرا که خداوند خود صريحا حقوقي را براي پيامبران و افراد با ايمان به عهده گرفته و فرموده است: «ثم ننجي رسلنا و الذين آمنوا کذلک حقا علينا فنج المؤمنين»[31].

و خود حنفيان مانند ابن‏عابدين، اين حق را قبول دارند؛ ولي مي‏گويند: خلق، حق وجوبي بر خداوند ندارند [32] .

اين نظر اگر کلي هم باشد، تنها براي پيروان مکتب فقهي حنفي قابل پيروي است و نمي‏توان آن را بر پيروان ساير مکتبهاي فقهي تحميل کرد.

تمسک به آيه: فلا تدعوا مع الله احدا

سوره جن، آيه 18.

دليل ديگر سلفيها چون سيد محمد رشيد رضا بر عدم جواز توسل به پيامبر (صلی الله علیه و آله) بعد از فوت اين است که وسيله براي تقرب به خدا بايد چيزي باشد که خداوند براي مردم مقرر داشته مانند ايمان و عمل و دعا. در قرون وسطي توسل به اشخاص پيامبران و صالحين با تقوي متداول شد و آنان را وسائل الي الله ناميدند؛ و خدا را به آنان قسم مي‏دادند و حاجات خود را در کنار قبورشان از آنان مي‏خواستند. در صورتي که دعا، عبادت است و خداوند در قران مي‏فرمايد:«فلا تدعوا مع الله احدا» [33] . (هيچ کس را با خدا به دعا نخوانيد)

«و ان الذين تدعون من دون الله عباد امثالکم» [34] . (و کساني را که بجاي خدا به دعا مي‏خوانيد بندگاني مانند شما هستند).