جامد_مشتق
یک شنبه 18 مهر 1395 7:57 PM
#جامد_مشتق
🔰 جامد:
اسمی است که از کلمه دیگری گرفته نشده باشد و به دو دسته مصدری و غیر مصدری تقسیم میشود .
1⃣ جامد مصدری: اسم جامدی که میتوان از آن مشتق ساخت = عدل ، تعلیم ، رسالة
2⃣ جامد غیر مصدری: اسم جامدی است که از آن مشتق ساخته نمی شود = الله ، بحر ، قلم
🔰مشتق:
اسمی است ک از کلمه دیگری گرفته شود و خود به هفت دسته تقسیم میشود که در این پست دو تا از آنها را یادمیگیریم.
🔵 اسم فاعل:
بر انجام دهنده کار یا دارنده صفتی دلالت میکند .
♻️ طریقه ساخت اسم فاعل در ثلاثی مجرد و نزید باهم متفاوت هست به این صورت که:
🔹در ثلاثی مجرد اسم فاعل بر وزن "فاعل" است .
مثال = فاتِح ، کاظِم ، عالِم ، راقِب
🔸اما در ثلاثی مزید مراحل زیر را باید طی کنیم تا اسم فاعل ساخته شود:
۱_ صیغه اول مضارع فعل را در نظر میگیریم .
۲_ بعد حرف مضارعه را حذف میکنیم و به جای آن مـُـ قرار میدیم .
۳_ سپس عین الفعل ( دومین حرف اصلی فعل ) را کسره میدهیم .
🔺مثال: ساخت اسم فاعل از "تعلیم"
۱_ تعلیم مصدر باب تفعیل است پس صیغه ۱ مضارعش میشه یُعَلِّمُ
۲_ جای ی ، مـُ میذاریم —-> مُعَلّمُ
۳_ عین الفعل ( ل ) را مسره میدهیم: مُعلِّم
☢ اسم مفعول هم اگر ثلاثی مجرد بود بر وزن مفعول میبریم —--> مضروب ، مقتول
اما اگر مزید بود همان مراحل اسم فاعل را طی میکنیم با این تفاوت که عین الفعل را فتحه میدهیم:
ساخت اسم مفعول از اشترَکَ :
۱_ اشترکَ صیغه ۱ ماضی از باب افتعال هست ،پس صیغه ۱ مضارعش میشه یَشْتَرِکُ
۲_ جای ی ، مـُ میذاریم —--> مُشتَرِک
۳_ عین الفعل را مکسور میکنیم: مُشتَرَک
مثال: مُرسَل (ارسال شده)
⚠️ توجه داشته باشید که اسم فاعل باید معنای انجام دهنده کار را بدهد: شاکِر (شکر کننده ) و اسم مفعول انجام شونده کار ( مقتول: کشته شده ) ،(مُستَضعَف: ضعیف شده)