لذّت شوخ

شوخی و خنده، از عوامل شادی و نشاط است. پیامبر (ص) یکی از ویژگی های اهل ایمان را شوخ طبعی آنان می داند.[1] فضل بن ابی قره نیز می گوید: امام صادق (ع) فرمود: «هیچ مؤمنی نیست، جز این که در او «دُعابه» است. گفتم: دعابه چیست؟ فرمود: «شوخی».[2]

شوخی، موجب نشاط روحی و آسایش روانی می گردد[3] و فشارهای روانی را کاهش و غم و اندوه را رفع می کند. سیره معصومان (علیهم السلام) این بوده که گاه با استفاده از این عامل، فشارهای روانی خود را کنترل می کردند. امام کاظم (ع) می فرماید:

إنَّ رَسولَ اللهِ کانَ یأتیهِ الاعرابِی فَیهدِی لَهُ الهَدِیةَ ثُمَّ یقولُ مَکانَهُ اعطِنا ثَمَنَ هَدِیتِنا! فَیضحَک رَسولُ اللهِ (ص) وکانَ إذا اغتَمَّ یقولُ: ما فَعَلَ الأعرابِی لَیتَهُ اتانا.[4]

گاهی عربی بادیه نشین، خدمت پیامبر خدا (ص) می رسید و هدیه برای ایشان می آورد و تقدیم پیامبر (ص) می کرد. سپس می گفت: پول هدیه ما را بده! پیامبر خدا (ص) می خندید و هر گاه اندوهگین می شد، می فرمود: «آن اعرابی چه کرد! ای کاش دوباره می آمد!».

با ورود اسلام به حجاز به عنوان یک آیین زندگی، برخی از اهل ایمان، از اموری مثل خندیدن و مزاح کردن، دوری می نمودند و زندگی را فقط در نماز و روزه و مناجات خلاصه کرده بودند. پیامبر (ص) با این انحراف به مبارزه برخاست و رعایت اعتدال را توصیه کرد و از آن جا که آنان خود را پیرو پیامبر (ص) می دانستند، ایشان می فرمود: «من هم بشری مثل شما هستم که با شما شوخی می کنم».[5] پیامبر خدا (ص) از شوخ ترین مردم بود.[6][7]

پی نوشت ها

[1]  المُؤمِنُ دَعِبٌ لَعِبٌ، وَالمُنافِقُ قَطِبٌ غَضِبٌ (تحف العقول، ص 49؛ بحار الأنوار، ج 77، ص 155).

[2] الفضلُ بنُ أبى قرَة عن الإمامِ الصّادقِ( ع): ما مِن مؤمنٍ إلّا و فيهِ دُعابَة، قلتُ: و ما الدُّعابَة؟ قالَ: المِزاحُ( الكافى، ج 2، ص 663، ح 2).

[3] در كلمات منسوب به امام على( ع): لا بَأسَ بِالمُكافَهَةِ يُرَوِّحُ بِهَا الإنسانُ عَن نَفسِهِ ويَخرُجُ عَن حَدِّ العَبُوسِ( شرح نهج البلاغة، ابن ابى الحديد، ج 20، ص 339، ح 886).

[4] الكافى، ج 2، ص 663، ح 1.

[5] إنَّما أنَا بَشَرٌ مِثلُكم امازِحُكم( الجامع الصغير، ج 1، ص 394، ح 2579؛ كنز العمّال، ج 3، ص 648).

[6] كانَ النبى( ص) من أَفكهِ الناسِ( تاريخ دمشق، ج 4، ص 37؛ كنز العمّال، ج 7، ص 140، ح 18400).

ابن عباس: كان فى النَّبِىّ( ص) دُعابَةٌ( تاريخ بغداد، ج 8، ص 308).

[7] پسنديده، عباس، الگوى اسلامى شادكامى با رويكرد روان شناسى مثبت گرا، 1جلد، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، سازمان چاپ و نشر - قم - ايران، چاپ: 1، 1392 ه.ش.