معرفی شهرستانها(اردبیل)

شهرستان نیر

شهرستان نيرباوسعت 4/1495 كيلومتر مربع 33/8 درصد ازكل استان را شامل مي شود ودر 47 درجه 59 دقيقه طول شرقي و38 درجه 2 دقيقه عرض شمالي قرار داشته ودرارتفاع 1450 متر ازسطح دريا قرار دارد اين شهرستان  از طرف غرب باسراب ، از طرف جنوب با ميانه ، از طرف شرق با شهرستان اردبيل و از طرف شمال با ارتفاعات كوه سبلان همسايه مي باشد ودر 32 كيلومتري جنوب غربي اردبيل واقع شده است وراه اصلي ارتباطي استان اردبيل وآذربايجان شرقي از اين شهرستان مي گذرد .

وضع طبيعي وآب وهوا :

ارتفاعات كوه سبلان درقسمت شمال وغرب نير قرار گرفته وباايجاد پستي وبلنديهاي زياد به منطقه چهره كوهستاني بخشيده ودرزمستان آب وهواي سرد ودرتابستان آب وهواي نسبتاً معتدلي را دارا مي باشد و بلندترين كوههاي آن چال داغي وسوغاتلي داغ مي باشد.
ميزان نزولات آسماني در دامنه سبلان بيشتر بوده ودرجريان آب رودها ومسيلها اراضي تعدادي زياد از روستاهاي تحت پوشش شهرستان نير واردبيل رامشروب مي سازد وميزان بارندگي متوسط منطقه 350 ميليمتر درسال مي باشد با توجه به عدم وجود اراضي آبرفتي وكوهستاني بودن ، منطقه از نعمت چاههاي عميق ونيمه عميق (بجز مواردي درحاشيه رودخانه قوري چاي كورائيم ) محروم بوده و مجموعاً آب هاي جاري حوزه عمل 24 ميليون متر مكعب تخمين زده شده است.

فرهنگ ، زبان ودين:

زبان مردم شهرستان نير تركي آذری بوده وبه لحاظ فرهنگ ساختار قبيله اي وعشيره اي وبافت سنتي داراي قدرت وحاكميت قابل ملاحظه اي است وبرخي تعصبات قومي مشاهده مي شود از لحاظ ديني مردم منطقه معتقد به مذهب شيعه اثني عشري مي باشند.

 پیشینه تاریخی:

1- حوادث تاریخی
 شهرستان نیر به عنوان بخشی از سرزمین آذربایجان و ایران قدمت تاریخی دارد و حوادث تاریخی مختلفی در آن رخ داده است و مردم شهرستان به موطن محلی و کشور در همه زمانها علاقه خاصی نشان داده اند.
از وقایع مهم تاریخی منطقه نیر ورود آقا محمدخان قاجار به نیر از راه سراب است که در این سفر شاه با بی اعتنایی مردم مواجه شده و با تلخکامی راهی اردبیل می شود.از دیگر شاهان قاجار مظفرالدین شاه و محمد علی شاه قاجار از شهر نیر دیدن کرده اند.
از حوادث دیگر لشکرکشی نصرالله خان یورتچی با پانصد سواره نظام شاهسون به دستور محمد علی شاه بسال  1278هو. ش در دوره مشروطیت علیه ستارخان،سردارملی به سوی تبریز بود که عاقبت در این لشکرکشی سپاه نصرالله خان شکست خورد و خود وی بعد از مدتی زندانی و اقامت در روستای آقچای،در آنجا درگذشت در این ایام ستارخان قبل از ورود به اردبیل در نیر اقامت داشته است.
در سال 1315 اولین سفر محمدرضا شاه پهلوی به منطقه نیر صورت گرفته و در   سالهای 1325 و 1332 دومین و سومین سفر شاه به نیر انجام یافته است.                                                                                            
 در دوران فعاليت فرقه دموكرات آذربايجان اين منطقه يكي از مناطق حوادث خيز بوده است .
در جريان انقلاب اسلامي مبارزات مردم منطقه از سال 1341 شروع شده واز آن زمان تاكنون اهالي منطقه در استقرار ودفاع از نظام اسلامي با تقديم صدها شهيد ، جانباز ، آزاده وايثارگر جانفشاني نموده اند.

وجه تسميه وآثار تاريخي : 

اين شهرستان كه بنام نير نامگذاري گرديده از شهر نير كه مركز شهرستان است ، گرفته شده است  ، در منابع تاريخي وجغرافيايي نير بصورت نرير ، نريز ،  تير و نير آمده است ودر مورد وجه تسمیه آن نظرات مختلفي وجود دارد برخي صاحب نظران آن را مأخوذ از آتشكده نير اعظم وبه معني نور وتعدادي ديگر آن را  ازني وبه معني پوشيده از ني هاي به هم پيچيده دانسته اند ولكن آنچه بيش ازديگر عناوين مورد توجه واقع شده ، اين است كه واژه نير از نرسي نام يكي از پادشاهان ساساني گرفته شده است . به نظر مورخين نرسي (301 ـ 293 م) هفتمين پادشاه  ساساني نير را آباد كرده وقصرهايي رادرآن بنا نموده است .
از آثار تاريخي منطقه مي توان به دژ بويويني يوغون ، آي قالاسي برجلو ، قلعه هاي كورائيم ودابانلو ، پناهگاه ودژزيرزميني وانبار نظامي گلستان ، غار وانبار اباذر ، قيرمزي كورپو ياپل قرمز ، كاروانسراي شاه عباسي ، غارآقچاي وفرهاد كهلي ،‌بقعه كورائيم و مقابر دوران اسلامي ، دهكده صخره اي اباذر و… اشاره نمود.

جمعيت :

جمعيت شهرستان نير درسرشماري سال 1357 برابر با 30514 نفربوده ودرسال 1383 به 27332 نفر رسيده است و دليل كاهش جمعيت ، مهاجرت به شهرستانهاي اطراف وشهر تهران مي باشد جمعيت شهري منطقه برابر 5155 نفر و جمعيت روستايي برابر 22448 نفر مي باشد.

تقسيمات  سياسي:

شهرستان نيردرسال 1376 تاسيس گرديده وداراي دو بخش بنامهاي مركزي وكورائيم وچهاردهستان بنامهاي دورسونخواجه ورضا قلي قشلاقي درحوزه بخش مركزي ويورتچي غربي ويورتچي شرقي درحوزه بخش كورائيم مي باشد اين شهرستان داراي 100 روستا و2 شهر مي باشد.
 
اوضاع اقتصادي :

شهرستان نير باتوجه به وضع كوهستاني وآب وهواي سرد درزمستان وآب وهواي معتدل درتابستان شرايط اجتماعي و تاريخي وفرهنگي ، داراي استعدادها وتنگناهاي اقتصادي مخصوص خودش مي باشد مهمترين بخشهاي اقتصادي قابل ذكر اين منطقه بدين ترتيب هستند.

1) زراعت ودامداري
2) شيلات
3) صنعت ومعدن
4) خدمات وگردشگري

زراعت ودامداري :

دراين شهرستان دامداري به دليل وجود شرايط مناسب آب وهوايي وطبيعي شغل اول مردم محسوب 
مي شود واهالي اقبال بالايي به اين شغل نشان مي دهند وزراعت پس از دامداري در رتبه دوم قرار دارد و محصولات بخصوصي درسطح منطقه كشت مي شود وبرخي ازمحصولات صنعتي زراعي قابل  كشت و پرورش نمي باشد. درزمينه باغداري ، فعاليت چنداني مشاهده نمي شود واين به دليل سرماي شديد هوا در فصل بهار وبرخي ويژ گيهاي طبيعي مي باشد.
درزمينه كاشت گردو وبرخي طرحهاي ديگر فعاليت هايي درسال  اخير انجام گرفته است .
برطبق آمار وسعت اراضي كشاورزي منطقه 47590 هكتار بوده كه شامل 39393 هكتار اراضي ديم و8197  هكتار اراضي آبي و 257 هكتار باغات مي باشد.
درسطح منطقه نيرظرفيت بسياري براي فعاليت پرواربندي گوساله گوشتي،گاوداري شيري،مراكزجمع آوري شير ومرغداري موجود مي باشد وسرمايه گذاري دراين واحدها داراي توجيه فني اقتصادي مي باشد.
درقسمت زراعت ، شهرستان باتوليد محصولاتي همچون سيب زميني وچغندر قند دررتبه سوم استان جاي دارد وباتوجه به بارش مناسب وآب وهواي كوهستاني توليد علوفه جهت  تامين نيازمنديهاي دامداري منطقه قابل توجه است .
بطور كلي مهمترين محصولات كشاورزي ودامي نير عبارت از غلات ،‌سيب زميني ،‌حبوبات ، علوفه دامي ، لبنيات ،‌عسل وگوشت قرمز وسفيد ، اعم از گوشت گاوي ،‌گوسفندي ،‌ماهي ومرغ مي باشد.

شيلات :

فراواني بارش وبدنبال آن پرآب بودن رودها وچشمه ها ،‌آب وهواي كوهستاني ، زيربناي مناسبي رابراي توسعه پرورش ماهيان سردآبي فراهم نموده است . وجود چشمه سارهاي دايمي بولاخلار ، برجلو وقينرجه، ‌گورگور ، صندوقلو ، آبشارلاي ، رودخانه آغلاغان وبالخلو ازجمله اين استعدادها وزيربناها مي باشد.

صنعت ومعدن :

دربخش صنعت شهرستان نير از مناطق محروم استان بوده واين بخش سهم كوچكي از اشتغال وامرار معاش مردم را برعهده گرفته است در حالي كه باتوجه به دسترسي آسان منطقه به بازار مصرف در شهرستانها واستان هاي مجاور توليدات صنعتي توجيه اقتصادي دارد. 
ازمهمترين كارخانه هاي اين  شهرستان مي توان به شركت فرآورده هاي لبني گلدشت سبلان نير ،‌كارخانه آرد سازي ، واشرسازي لاي وكارخانه آسفالت شهرداري نير اشاره كرد وصنايع كوچكي همچون توليد ظروف پلاستيك ، دستكش دوزي و چند واحد ديگر وجود دارند واز طرحهاي در دست اجراي مهم شهرك تخصصي آب درمسير روستاي اسلام آباد بخش مركزي وتوليد انواع نخ ريسندگي درشهرك كارگاهي نير مطرح مي باشند كه بااجرا وراه اندازي آنها اشتغال مناسبي ايجاد خواهد شد.
در زمينه معدن شهرستان استعداد مناسبي دارد و معادني ازقبيل گچ خاكي ، خاك رس ، مرمريت ، سنگ چيني ، آهك ، سنگ لاشه ، خاك صنعتي وشن وماسه قابل ذكر است.
سنگ لاشه ائيلانجيق به ميزان4 ميليون تن ، گچ  خاكي اينانلو به ميزان 2/4 ميليون تن ، سنگ لاشه قره تپه به ميزان 2 ميليون تن وسنگ چيني قره شيران به ميزان 35 هزار تن بخشي از استعداد منطقه است .

خدمات وگردشگري :

وجود آبگرمهايي نظر قينرچه ، بورجلو ، سقزچي ، ولي عصر وقره شيران كه درجه حرارت بعضي از آنها تا 56 درجه سانتيگراد نيز ثبت شده است وجهت درمان امراض پوستي ، جلدي واعصاب مفيد تشخيص داده شده است ، وجود منطقه زيباي بولاخلار درمجاورت  شهرنير ، آب وهواي خنك وطبيعت سبز ودل چسب فصول بهار وتابستان حاكي از پتانسيل مطلوب شهرستان براي گردشگري وتوريسم است . ودر راستاي اين امر كار احداث دهكده توريستي سبلان نير درمحل آب گرمهاي بورجلو وقيينرجه به مساحت 110 هكتار آغاز شده است . توسعه توريسم درمنطقه بدنبال خود بخش خدمات منطقه را تقويت خواهد كرد ودرآمد مردم  منطقه را افزايش داده و موجبات اشتغال رافراهم خواهدآورد.
رودخانه هاي هميشه جاري بالغلو ، آغلاغان وكمال آباد كه از دامنه هاي كوهستاني سبلان سرازير مي شوند وچشمه سارهاي منحصر به فرد كه جلوه زيبايي رابه منطقه داده موجب شده بهترين ماهي قزل آلاي منحصربفرد قرمزكشور بطور طبيعي در رودخانه اين شهرستان پرورش يابد سد عظيم يامچي علاوه بر تامين آب مي تواند يكي از مراكزتوريستي وپرورش ماهي باشد.
پس از دماوند معروفترين كوه آتشفشاني ايران كوه سبلان است نعمات وبركات الهي دراين كوه ورشته كوههاي اطراف ، درياچه وقله هاي هرم يك ، دو وسه وچشمه  سارهاي بي نظير آغلاغان ، گورگور ، لاي ، كندوان و… همراه با رستني هاي بسيار زيباوحيوانات وپرندگان قابل شكار چون قوچ ،‌ميش ،‌كل بز ،‌كبك و… هستند.
آثار تاريخي وباستاني ، قرار گرفتن درمسير ترانزيتي استان اردبيل وآذربايجانشرقي ونزديكي بامركز اين دواستان و در داخل شهرستان ،‌نزديكي مطلوب مراكز تفريحي وتوريستي به يكديگر استعداد وفرصت مناسبي رابراي رشد بخش خدمات وتوريسم فراهم نموده است .