پرسش و پاسخ ویژه توحید و خداشناسی

پرسش: خدا در همه جا هست پس در آب هم است، آيا با خوردن آب ما خدا را مي خوريم؟

پاسخ:

خدا نه عين اشياء است، نه در درون اشياء است، نه در بيرون اشياء؛ بلكه خدا با اشياء است؛ در حالي كه اشياء با خدا نيستند. همان گونه كه روح در درون بدن نيست؛ بيرون از بدن هم نيست؛ بلكه با بدن است. نيز همان گونه كه معني نه در درون كلمه است نه در بيرون كلمه است نه عين كلمه است؛ بلكه با كلمه است؛ بي آنكه كلمه با او باشد.

توضيح:

معني آتش، حقيقتي است غير مادّي كه يك حقيقت بيش نيست؛ امّا در عين يكي بودن، در ذهن تمام انسانها حضور دارد بي آنكه تكثّر بپذيرد. آن معني بي آنكه جزئي از واژه ي آتش شود، با اوست؛ امّا بيرون از او هم نيست. چون بيرون واژه ي آتش، اشياء مادّي ديگرند. و شگفت آنكه معني آتش با آتش است ولي واژه ي آتش با معني آتش نيست؛ چون اگر واژه ي آتش با معني آتش بود، همه ي مردم دنيا ـ كه معني آتش را دارند ـ بايد واژه ي آتش را هم مي داشتند؛ در حالي كه ندارند. معني آتش ـ كه حقيقت واحدي است ـ با تمام ذهنها هست بي آنكه به تعداد ذهنها باشد. چون اگر معني آتش به تعداد ذهنها بود، لازم مي آمد كه معني آتش در ذهن من با معني آتش در ذهن شما متفاوت باشد؛ كه در اين حالت، ديگر تفهيم و تفاهم معني نداشت. معني آتش در ذهن من دقيقاً و صد در صد همان است كه در ذهن شما است؛ در حالي كه لازمه ي دو گانگي وجود حدّ اقلّ يك تفاوت است.

معني آتش با «نار» عربي و با «اوت» تركي و با «هاير» انگليسي هم هست بي آنكه به تعداد آنها تكثّر يابد. معني آتش در ذهن فارس و عرب و ترك و ... دقيقاً يكي است.

روح نيز با بدن و با اعضاي بدن همين حالت را دارد.

خداوند متعال نيز با مخلوقات همين رابطه را دارد؛ البته در سطحي بسيار متعالي تر.

نسبت برزخ با دنيا، و نسبت آخرت با « برزخ و دنيا» نيز به همين گونه است.

نسبت فرشتگان با دنيا نيز به همين نحو است.

اين گونه رابطه را رابطه ي ظهور و بطون گويند.