پرسش و پاسخ ویژه توحید و خداشناسی

پرسش:آيا رب العالمين فقط و فقط مخصوص خداست يا مي توان آن را به امام معصوم(ع)نسبت داد؟ در مورد رب، مي توان گفت رب شهدا علي(ع) است؟

جواب:

انسان کامل مظهر اسماء الله است؛ و از جمله مظهر اسم الرّبّ می باشد. لذا اگر کسی بگوید امام معصوم مظهر ربّ است درست گفته و اگر بگوید او ربّ است کافر گشته است.

امیرمؤمنان(ع) فرمودند: « ... يَا أَبَا ذَرٍّ أَنَا عَبْدُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ خَلِيفَتُهُ عَلَى عِبَادِهِ لَا تَجْعَلُونَا أَرْبَاباً وَ قُولُوا فِي فَضْلِنَا مَا شِئْتُمْ فَإِنَّكُمْ لَا تَبْلُغُونَ كُنْهَ مَا فِينَا وَ لَا نِهَايَتَهُ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ أَعْطَانَا أَكْبَرَ وَ أَعْظَمَ مِمَّا يَصِفُهُ وَ أَصِفُكُمْ أَوْ يَخْطُرُ عَلَى قَلْبِ أَحَدِكُمْ فَإِذَا عَرَفْتُمُونَا هَكَذَا فَأَنْتُمُ الْمُؤْمِنُونَ ـــ ای ابا ذربدان كه من بنده خدای عزّ و جلّ و خليفه ی او بر بندگانم . ما را ربّ قرار ندهيد و در فضل ما هر چه می خواهيد بگویيد! که به كنه و نهایت آنچه در ماست نخواهيد رسيد. همانا خداوند تبارك و تعالى به ما بيشتر و بزرگتر از آنچه ما می گوییيم و شما می گویيد يا خطور به قلب يكى از شما نمايد عنايت فرموده است. وقتى ما را اين طور شناختيد آن وقت مؤمن هستيد.» (بحار الأنوار،ج‏26،ص2)

و باز فرمودند: « ... يَا سَلْمَانُ وَ يَا جُنْدَبُ قَالا لَبَّيْكَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ قَالَ ع أَنَا أَمِيرُ كُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ مِمَّنْ مَضَى وَ مِمَّنْ بَقِيَ وَ أُيِّدْتُ بِرُوحِ الْعَظَمَةِ وَ إِنَّمَا أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِيدِ اللَّهِ لَا تُسَمُّونَا أَرْبَاباً وَ قُولُوا فِي فَضْلِنَا مَا شِئْتُمْ فَإِنَّكُمْ لَنْ تَبْلُغُوا مِنْ فَضْلِنَا كُنْهَ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ لَنَا وَ لَا مِعْشَارَ الْعُشْرِ لِأَنَّا آيَاتُ اللَّهِ وَ دَلَائِلُهُ وَ حُجَجُ اللَّهِ وَ خُلَفَاؤُهُ وَ أُمَنَاؤُهُ وَ أَئِمَّتُهُ وَ وَجْهُ اللَّهِ وَ عَيْنُ اللَّهِ وَ لِسَانُ اللَّهِ بِنَا يُعَذِّبُ اللَّهُ عِبَادَهُ وَ بِنَا يُثِيبُ وَ مِنْ بَيْنِ خَلْقِهِ طَهَّرَنَا وَ اخْتَارَنَا وَ اصْطَفَانَا وَ لَوْ قَالَ قَائِلٌ لِمَ وَ كَيْفَ وَ فِيمَ لَكَفَرَ وَ أَشْرَكَ لِأَنَّهُ لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَ هُمْ يُسْأَلُون ـــ فرمود: ای سلمان و ای جندب ( ابا ذر)! عرض کردند: لبیک ای که صلوات خدا بر تو باد! فرمودند: من امير هر مرد و زن مؤمنم چه گذشتگان و چه آيندگان. مرا با روح عظمت تائيد كرده‏اند. جز این نیست که من يكى از بندگان خدايم ؛ ما را ربّ نناميد و آنگاه در فضل ما هر چه خواهید بگویيد که به كنه فضل ما نخواهيد رسيد و حتّى مقدارى از يك دهم آن را نمی توانيد بيان كنيد. چون ماییم آيات و دلائل و حجت و خليفه و امين و امام او ؛ و ماییم وجه اللَّه و عين اللَّه و لسان اللَّه. به وسيله ما بندگان خدا عذاب می شوند و به وسيله ما پاداش داده می شوند. ما را از ميان بندگان خود پاك نموده و انتخاب كرده و برگزيده. اگر كسى بگويد به چه جهت و چگونه هستند و در كجايند كه چنين شده‏اند، كافر و مشرك مى‏شود. زيرا او از آنچه می کند بازخواست نمی شود در حالی که آنها بازخواست می شوند.» (‏بحار الأنوار،ج‏26،ص 6)