ماچو پیچو

ماچو پیچو (Machu Picchu) به معنی قله‌ی قدیمی، یک محوطه‌ی باستانی به‌جا‌مانده از دوره‌ی تمدن اینکاها است که در ارتفاع ۲٬۴۳۰ متری از سطح دریا در دامنه‌ی کوه در بالای دره‌ی اوروباما در کشور پرو و در ۷۰ کیلومتری شمال کوزکو قرار دارد. معمولا از این شهر با عنوان «شهر گمشده‌ی اینکاها» یاد می‌شود. ماچو پیچو یکی از شناخته‌شده‌ترین نمادهای امپراتوری اینکاها به شمار می‌رود.

 

بقایای شهر تاریخی ماچوپیچو، در سال ۱۹۱۱ توسط کاشف آمریکایی، هیرام بینگهام کشف شد. این شهر تاریخی یکی از شگفت‌انگیزترین اماکن باستانی و یکی از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان است.

 

در حالی که تمدن اینکا (Inca) از ارتفاعات ۲۴۰۰ متری آند برای ساخت هزاران سازه‌ی سنگی خود از اوایل دهه‌ی ۱۴۰۰ استفاده می‌کردند، ماچوپیچو که در زبان کچوا (Quechua) به معنای قله‌ی قدیمی است، از زمان‌های قدیم بهعنوان مکانی مقدس مورد احترام بود. تمدن اینکا این مکان مقدس را به شهری کوچک اما شگفت‌انگیز تبدیل کرد.

 

این شهر با زمین‌های کشاورزی  پلکانی احاطه شده بود که آب آن‌ها از چشمه‌های طبیعی تامین می‌شد و منابع غذایی مورد نیاز برای جمعیت شهر را فراهم می‌کرد. تمدن اینکا از ماچوپیچو به عنوان شهری پنهان برای برگزاری مراسم آیینی استفاده می‌کردند.

 

 

این شهر در ارتفاع ۶۰۰ متری رود خروشان اوروباما (Urubamba) بنا شده است. بقایای بناهای متعددی چون قصرها، حمام‌ها، معابد، اتاق‌های ذخیره‌سازی و نزدیک به ۱۵۰ خانه در میان ابرها خودنمایی می‌کنند. این سازه‌ها در  سنگ‌های گرانیت خاکستری‌ رنگ در دل کوه‌ها ساخته شده‌اند به نحوی که نبوغ معماری و زیبایی‌شناسی این تمدن را نشان می‌دهند.

 

وزن بسیاری از قطعات سنگی به کار رفته در این سازه‌ها ۵۰ تن یا بیشتر تخمین زده می‌شود. این قطعات با چنان دقتی تراشیده شده و در کنار هم قرار گرفته‌اند که حتی با نبود ملات بین قطعات حتی تیغ باریک چاقو نیز وارد درزهای آن نمی‌شود. اطلاعات کمی درباره‌ی کاربردهای اجتماعی و مذهبی این مکان در عصر تمدن اینکا وجود دارد.

 

با توجه به نسبت بقایای استخوان‌های کشف شده در ماچوپیچو که تعداد زنان بسیار بیشتر از مردان بود، موجب مطرح شدن این نظریه شده است که احتمالا این شهر مکانی برای تربیت و آموزش راهبه‌ها یا همسرانی برای مقامات عالی‌رتبه‌ی اینکا بوده است. البته بررسی‌های جدید استخوان‌شناسی نشان می‌دهد که تعداد استخوان‌های مردان با استخوان‌های زنان تقریباً برابر است؛ بنابراین، این نظریه که این شهر به زنان اختصاص داشته رد می‌شود.

 

 

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای این شهر، استفاده از آن به عنوان رصدخانه‌ی نجومی است. سنگ اینتیهواتانا (Intihuatana) به‌عنوان مشخص‌کننده‌ی تاریخ اعتدالین و سایر دوره‌های قابل توجه نجومی استفاده می‌شده است. در ساعت میانی روز ۲۱ مارس و ۲۱ سپتامبر، خورشید درست بر بالای ستون قرار می‌گیرد به نحوی که هیچ سایه‌ای ایجاد نمی‌کند. به باور آن‌ها، این زمانی است که خورشید با صخره گره می‌خورد. در این زمان‌ها تمدن اینکا به برگزاری مراسم آیینی می‌پرداختند. البته این سنگ، یک هم‌ترازی هم با انقلاب دسامبر (انقلاب تابستانی در نیمکره‌ی جنوبی) دارد. طبق افسانه‌ها اگر پیشانی فردی با این سنگ تماس پیدا کند، این سنگ  چشم بصیرت او را به سوی جهان روحانی می‌گشاید.

 

 

سنگ‌های اینتیهواتانا اشیای مقدسی برای اینکاها بودند. اسپانیایی‌های فاتح ماچوپیچو به دنبال این سنگ‌ها می‌گشتند و آن‌ها را نابود می‌کردند. مردم اینکا اعتقاد داشتند زمانی که یک سنگ اینتیهواتانا در زیارتگاهی نابود می‌شود، خدایان، آن مکان را ترک می‌کنند یا می‌میرند. از آنجایی که اسپانیایی‌ها شهر ماچو پیچو را با این حال که به وجود آن شک داشتند، نیافته بودند، سنگ اینتیهواتانای ماچو پیچو هنوز در جای اصلی خود قرار دارد.

 

این شهر برای مدت چهل سال بعد از فتح کوزکو توسط اسپانیایی‌ها در سال ۱۵۳۳، متروکه باقی ماند. راه‌های ارتباطی بین مراکز اجتماعی امپراتوری اینکا از بین رفت و این امپراتوری کم کم رو به نابودی رفت.

 

در قسمت شمالی دامنه‌ی هوآینا پیچو (Huayna Picchu) در داخل غاری، معبد ماه قرار دارد.

 

 

معبد ماه

 

 

معبد خورشید

 

 

گرچه هیرام بینگهام اولین کسی بود که ماچوپیچو را در سال ۱۹۱۱ به دنیا معرفی کرد، اما افراد دیگری نیز وجود دارند که پیش از او از این شهر دیدن کرده‌اند. احتمالا تاجری آلمانی به نام Augusto Berns در سال ۱۸۶۷ این مکان را کشف کرده است. مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد یک آلمانی دیگر به نام J. M. von Hassel قبل از هم‌وطنش به این شهر سفر کرده است. قدیمی‌ترین نقشه‌هایی که مورخان در اختیار دارند و ماچو پیچو  در آن‌ها به نمایش در آمده است به تاریخ ۱۸۷۴ بر می‌گردند.

 

 

 

تاریخچه‌ی مختصری از امپراتوری اینکا

در زمان ورود کریستف کلمب به دنیای جدید، تمدن اینکا بزرگ‌ترین امپراتوری زمان بود. وسعت قلمرو امپراتوری آن‌ها از مرکز شیلی تا مرزهای اکوادور و کلمبیای امروزی کشیده شده بود که بیشتر پرو، بولیوی، اکوادور، شمال شیلی و شمال غربی آرژانتین را در بر می‌گرفت.

 

داستان‌های زیادی درباره‌ی منشاء پیدایش تمدن اینکا در افسانه‌ها وجود دارد. طبق منابع اسطوره‌شناسی اینکاها، این تمدن زمانی آغاز شد که Manco Capac و خواهرش Mama Occlo، توسط خورشید و ماه از دل دریاچه‌ی Lake Titicaca برخاستند و به دنبال مکان مناسبی گشتند تا شهر بزرگی در آنجا بنا کنند. پس از وقوع ماجراهای متعدد و با توجه به ویژگی‌های نجومی، در نهایت کوزکو برای این منظور انتخاب شد.

 

 

از طرف دیگر، مطالعات باستان‌شناسی نشان می‌دهد مردم اینکا قبل از آغاز امپراتوری، مجموعه‌ای از قبایل مناطق مرکزی پرو بودند. بین سال‌های ۱۲۰۰ تا ائوایل ۱۴۰۰ میلادی، قبایل اینکا در جنگ‌های زیادی با رقبای محلی خود شرکت کردند، اما نتوانستند به پیروزی برسند.

 

در سال ۱۴۳۸، Viracocha امپراتور اینکایی و پسرش توانستند یکی از رقبای سرسخت خود یعنی Chankas را شکست بدهند. به زودی سایر قبایل منطقه نیز با هم متحد شدند و در نهایت امپراتوری وسیع اینکا شکل گرفت.

 

حقایقی جالب درباره‌ی ماچو پیچو

منطقه‌ی ماچو پیچو بین هوآینا پیچو و کوه ماچو پیچو قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۴۳۰ متر است که در دامنه‌های شرقی آند و مشرف به رود اوروباما قرار دارد.

 

ماچو پیچو در زبان کچوآ به معنای قله‌ی قدیمی است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این شهر در حدود ۱۴۰۰ میلادی به‌عنوان مقر سلطنتی Pachacútec Inca Yupanqui، نهمین امپراتور اینکایی ساخته شده است.

 

تمدن اینکا، صنعتگران ماهری بودند که در ساخت بناهای خود از تکنیکی به نام ashlar استفاده می‌کردند. آن‌ها قطعات سنگی را با چنان دقتی می‌بریدند و در کنار هم قرار می‌دادند که نیازی به ملات نبود. قطعات سنگی گرانیتی که وزن آن‌ها به بیش از ۵۰ تن نیز می‌رسید.

 

 

این شیوه‌ی مهندسی شگفت‌انگیز، اثرات مخرب زمین‌لرزه ‌ها را کاهش می‌داد. یکی دیگر از نکاتی که در مورد این شهر موجب حیرت و شگفتی است این است که تمدن اینکا برای ساخت این سازه‌ها از حیوانات باری، ابزارهای آهنی و چرخ استفاده نکرده‌اند.

 

این که چطور این قطعات بزرگ و سنگین برای ساخت بناها جابه‌جا شده‌اند هنوز چون رازی باقی مانده است. به نظر می‌رسد که بیش از هزاران نفر برای ساخت این سازه‌ها به کار گرفته می‌شدند.

 

این مکان، مساحتی در حدود ۳۲,۵۰۰ هکتار را در بر می‌گیرد و به دو قسمت تقسیم می‌شود. بخش شهری و مسکونی، بخش کشاورزی. بخش شهری نیز دارای دو قسمت بوده است. بخش بالایی که برای سکونت خانواده‌ی سلطنی و معابد بوده و بخش پایینی که خانه‌های کارگری و انبارها در آنجا قرار داشته‌اند.

 

از میان مهم‌ترین سازه‌هایی که در شهر ماچو پیچو وجود دارند، معبد خورشید که تورئون (Torreon) نیز نامیده می‌شود، معبد سه پنجره، معبد کندور (Condor) و سنگ اینتیهوآنا را می‌توان نام برد.

 

معبد کندور

 

 

 

معبد سه پنجره

 

 

از مزارع پلکانی حاشیه‌ی شهر برای کشت غلاتی چون ذرت و سیب‌زمینی استفاده می‌کردند. این زمین‌ها از طریق چشمه‌ها آبیاری می‌شدند و چند برابر مقدار مورد نیاز مردم شهر محصول داشتند. گرچه این شهر دیوار و دروازه‌های ساده‌ای داشته، اما به نظر نمی‌رسد که برای مقاصد نظامی ساخته شده باشد، چرا که مدرکی دال بر وقوع جنگ در این منطقه یافت نشده است.

 

 

بقایای شهر تاریخی ماچو پیچو در ۱۲۰ کیلومتری کوزکو، پایتخت سابق امپراتوری اینکا، قرار دارند. دو راه برای رسیدن به این سایت باستانی وجود دارد. یکی با استفاده از قطاری از کوزکو است که از شهر قدیمی Ollantaytambo نیز می‌گذرد. دیگری یک مسیر پیاده‌روی است که اینکا تریل (Inca Trail)  نام دارد و طی کردن آن حدود چهار روز طول می‌کشد. همه ساله مسابقه‌ای شبیه ماراتون در این مسیر برگزار می‌شود.

 

 

 

اینکا تریل

 

گردشگران می‌توانند در هتلی در دامنه‌ی ماچو پیچو در شهر Aguas Calientes یا  در هتلی لوکس در نزدیکی بقایای شهر باستانی اقامت کنند. برای کسانی که در Aguas Calientes اقامت می‌کنند وسایل نقلیه‌ای برای رسیدن به شهر باستانی وجود دارد. همچنین می‌توانند با یک پیاده‌روی دوساعته به آنجا برسند.

 

بهترین زمان برای بازدید از ماچوپیچو در ماه مه یا ژوئن است. در این زمان دمای هوا ملایم و معتدل است و بارندگی‌ها در کمترین میزان خود قرار دارد. فصل بارانی در این شهر از نوامبر تا مارس ادامه دارد.

 

بر بالای قله‌ی هوآینا پیچو، معابد و تراس‌هایی وجود دارد. طبق افسانه‌های محلی، بالای این کوه محل اقامت کاهن اعظم بوده که هر صبح برای اعلام شروع روز جدید، از این کوه پایین می‌رفته است. از قله‌ی کوه، مسیر پیاده‌روی دیگری برای رسیدن به غار بزرگ و معبد ماه وجود دارد. تعداد گردشگرانی که روزانه می‌توانند از این قله دیدن کنند، ۴۰۰ نفر است. پس بهتر است که از قبل بلیط تهیه کنید.

 

 

زمانی که بینگهام، بقایای ماچو پیچو را کشف کرد، گنجینه‌های ارزشمندی از صنایع دستی، مومیایی‌ها، استخوان‌ها، سرامیک‌ها و فلزات گران‌بها را با خود به دانشگاه ییل (Yale) برد. دولت پرو مدت‌ها است که از دانشگاه درخواست کرده تا این گنجینه‌ها را که تعداد آن‌ها بیش از ۴۰,۰۰۰ پیش‌بینی می‌شود، به این کشور بر گردانند.

 

این منطقه از زمان کشف مجدد آن تا به امروز در دست مرمت است. ماچو پیچو در سال ۱۹۸۱ به عنوان منطقه‌ی حفاظت شده‌ی تاریخی پرو و در سال ۱۹۸۳ به‌عنوان میراث جهانی یونسکو، برگزیده شده است.

 

 

در نزدیکی شهر Aguas Calientes، موزه‌ی بی‌نظیر Sitio Manuel Chávez Ballón قرار دارد که اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی حفاری‌های این منطقه به زبان اسپانیایی و انگلیسی در اختیار گردشگران می‌گذارد.

 

نام این شهر به اشتباه به اشکال مختلفی ذکر می‌شود؛ machu pichu، macchu picchu، machupicchu، macha picchu و موارد بسیار دیگر؛ اما تنها تلفظ صحیح آن ماچو پیچو با املای Machu Picchu است.