- كتاب ده نكته از استاد طاهرزاده
وسعت روح انساني
در اين بحث؛ پس از توجه به چگونگي وجود نفس انسان، مي‌خواهيم مقام و مرتبة آن را در نظام آفرينش به صورت سرفصل گوشزد نماييم.
1- قرآن مي‌فرمايد: «لَقَدْ خَلَقْنَا الاِنْسانَ في اَحْسَنِ تَـقْويم، ثُمَّ رَدَدْناهُ اَسْفَلَ سافِلين» (تين/4و5)
« سوگند كه انسان را در بهترين قوام و مبنا خلق كرديم، سپس او را به پائين‌ترين درجه رد كرديم» كه همان مرتبه بدن و جسم باشد. يعني مقام روح يا مَنِ انسان منهاي بدن ، مقامي بس عظيم و شريف است .درهمين رابطه مي‌فرمايد:
هيچ محتاج ميِ گلگون، نِه اي ترك كن گلگونه، تو گلگونه اي
يعني حقيقت و اصل تو خيلي بالاتر از اين دنياست، سعي كن آن حقيقت را رها نكني.
2- قرآن در مورد روح انسان مي گويد : « فَاِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فيهِ مِنْ روُحي......( 72/ص) يعني چون بدنش را آمـاده كـردم و از روح خود در آن دميدم ، به ملائكه گفتم به او سجده كنند .
از اين آيه نتيجه مي‌گيريم كه:
الف- انسان «از روح خداست» و نه «روح خدا». چون فرمـود: « مِنْ روُحي» و نفرمود:« روُحي»، يعني روح انسان صورت نازله اي از روح خداست.
ب- روح، مخلوقي است از مخلوقات خداوند و نزديك ترين مخلوق به خداوند است و حتي از ملائكه هم بالاتر است. و در همين رابطه قرآن مي فرمايد: « يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ اَمْرِه»(2/نحل) يعنـي خداوند ملائكه را به كمك روحي كه از «امر» خداست نازل مي‌كند. بنابراين نبايد براي خدا مثل انسان يك روح قائل شويم و تصور كنيم روح خدا يعني خود خدا، چرا كه خود خداوند در قرآن «روح» را يكي از مخلوقات معرفي مي‌كند و مي‌فرمايد: از روح خودم در جسم انسان دميدم. و اين‌كه مي‌فرمايد: از روح خودم؛ يعني روحي كه يكي از مخلوقات من است، ولي چون مرتبه اين روح بسيار بلند است خداوند آن را به خودش نسبت داد، همان‌طور كه خانه كعبه را به خودش نسبت داد، اين به جهت شرافت آن مكان است، نه اين‌كه خداوند واقعاً خانه داشته باشد. پس:
اولاً: ملائكه به كمك روح نازل مي شوند، يعني روح اصل است و ملائكه تجلي آن روح هستند .
ثانيـاً: روح از «امر» الهي است و مقامش مقام «كُنْ فَيَكُون» است چون خداوند درآيه82 سوره مباركه يس فرمود: «انّمااَمْرُهُ اِذا اَرادَ شَيْـئاً اَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُون»، يعني: («امر» خدا آن است كه چون اراده كند چيزي را ايجاد كند، مي‌گويد بشو، و مي‌شود). پس روح كه از امرالهي است، نظام مادي و تركيبي و تدريجي ندارد.
