مبحث 118 طرح صالحين: «من يك درخت هستم!»

تنوع زیستی چه اهمیتی دارد؟

در هر متر مربع از مناطق طبیعی ایران، از جنگلهای هیرکانی شمال بگیرید تا درختزارهای تنک و نیمه جنگلی سرخه حصار و حتی بیابانهای ما، تنوعی رنگارنگ از گیاهان مختلف به صورت طبیعی وجود دارد. سرشت این تنوع ارزشمند است. این ارزش هم از نظر اقتصادی، هم از نظر زیستی، هم از نظر زیست بومی و هم ذاتاً – به عنوان تنوع موجودات زنده - برای ما مهم است. تنوع زیستی، فقط شامل ببر و پلنگ و شیر و یوز نمی شود. حشرات، خزندگان، پستانداران ریز و درشت و پرندگان رنگارنگ، همه و همه جزئی از تنوع جانوری هستند و از درختان بزرگ و کوچک تا گیاهان خرد و علفی زیر پای ما، همگی جزئی از تنوع گیاهی هستند. همان قدر که زیبایی پاندا و خیزران برای ما دوست داشتنی است و فقدان احتمالی آنها ناراحت کننده، همه جانوران و گیاهان، حتی کوچکترین حشرات و ناچیزترین گلها، برای کسی که سازوکار طبیعت را بشناسد، ارزشمند و مهم هستند. در صورتی که تنوع زیستی کاهش پیدا کند، خطرات بزرگی همه ما را تهدید می کند. یک نمونه اش، سست شدن خاکها و جاری شدن سیلابهای خطرناک، بر اثر از بین رفتن گیاهان علفی کوچک سطح خاک است. یک نمونه دیگرش سست شدن شنها و پیشروی بیابانها و ماسه های بادی به سمت شهرهاست. سیلهای گلستان و ذرات معلق غرب و جنوب کشور، حاصل از میان رفتن تنوع زیستی هستند. وقتی صحبت از اثرات و خطرات تهدید تنوع زیستی می شود، چیزی که مهم است، خود تنوع است، نه ماهیت موجوداتی که قرار است منقرض شوند. از نظر سود و زیان زیستی، تفاوتی میان انقراض ببر مازندران و یک پرنده کوچک مثل سِسْک وجود ندارد، چون اهمیت موجودات زنده در طبیعت، ربطی به جذابیتهای بصری آنها برای ما ندارد.