مدرسه سپهداری اراک
حوزه علمیه اراک، با نام مدرسه امام خمینی بیش از 200 سال قدمت دارد. این مدرسه در بافت قدیمی بازار واقع است و همزمان با ساخت بازار اراک و به سبک معماری دوران صفوی ساخته شده است و نام قبلی آن سپهداری بوده است.
این مدرسه از معماریهای دیدنی بازار اراک است و پس از 200 سال گذر از ساخت آن، همچنان پذیرای طلبه های جوان استان مرکزی است.
این بنای تاریخی که متعلق به دوره قاجاریه است ، اکنون محل استقرار حوزه علمیه اراک است و بزرگانی مانند آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، آیت الله العظمی امام خمینی (ره)، آیت الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی، آیت الله احمد گلپایگانی خوانساری، مرحوم گواری و ذوالفنون در آن به تحصیل و تدریس علوم دینی پرداخته و معارف، علوم عقلی و عملی کسب کرده اند.
مدرسه سپهداری واقع در بافت قدیمی شهر اراک و قلعه سلطان آباد، قریب دو قرن است که در نشر احکام دینی و تربیت طلاب فعالیت دارد و در زمان حیات خود خاطرات تلخ و شیرین بسیاری را از رخدادها ساکنانش بر پیکره خود حک کرده است.
این مدرسه قدیمی از اوایل سال 74پس از بازسازی، مرمت و تجهیز با نام حوزه علمیه امام خمینی (ره) فصل جدیدی را در تربیت و پذیرش طلاب جوان آغاز کرده است.
از بزرگترین افتخارات این حوزه که مادر حوزه علمیه قم محسوب می شود این است که بنیانگذار جمهوری اسلامی و مرد بزرگ تاریخ قرن 21 را در دامانش پرورش داده و هنوز حجره بی الایش و زیبا و صمیمی امام راحل در این بنا حفظ شده است.
این بنا از نوع مدارس چهار ایوانی مستطیل شکل است که مانند بسیاری از مدارس علمیه قدیمی دارای حجره هایی در گرداگرد حیاط است.
سردر حجره های این بنای تاریخی با کاشی های خشتی با رنگ زرد و نقوش گل و بوته ای به رنگ های سبز، آبی، سیاه و کرم مزین شده است و مجموعه جنوبی آن به ایک ایوان بلند و رفیع که به وسیله دری به بخش مرکزی راه دارد منتهی می شود.
در بخش مرکزی مدرسه سپهداری، یک محراب با کتشی کاری خشتی ، ایوان و جملات ˈالصلوه عمودالدینˈ و ˈیاغفارˈ تعبیه شده که نظر هر بیننده را جلب می کند.
بخش مرکزی مدرسه از طریق سه گذرگاه به دو نمازگاه کوچکتر در سمت راست و چپ منتهی می شود که وجود ستون های هشت ضلعی و گره بندی ها و کاربندی های آجری از ویژگی های آن است.
معماری بنای مدرسه سپهداری تابلویی گویا از ذوق و قریحه هنرمندان ایرانی است و ویژگی های معماری آن تا حدزیادی از مدارس دوره صفویه پیروی کرده و مشتمل بر مسجد، آب انبار و سایر امکانات رفاهی است.
در صحن وسیع و مصفای مدرسه سپهداری حوضی سنگی قرار دارد که درست در وسط حیاط قرار گرفته آب زلال آن با فواره های زیبایش جلوه ای خاص به این بنا داده است.
دو در ورودی و خروجی این مدرسه به مجموعه بازار و گذر سپهداری منتهی می شود که قلب اراک محسوب می شود. ک/4
تدریس امام خمینی در حوزه علمیه اراک
امام خمینی (ره) علاوه بر اینکه در مدرسه دینی اراک درس خوانده است، در این مدرسه تدریس هم کردند و شاگردانی داشتند.
محل اقامت ایشان در حجره جنب ایوان ضلع شرقی بوده است. همچنین علمای بزرگواری همانند مرحوم آیت الله محمدرضا گلپایگانی و آیت الله اراکی دراین مدرسه تدریس کردند.
بزرگترین گنبد آجری اراک در حوزه علمیه
مدرسه نامبرده یک پوش بوده و در نوع خود بزرگترین گنبد آجری در بافت قدیمی اراک محسوب می شود. سطوح بیرونی کاسه گنبد ساده و پوشش آن از کاهگل است. اما قسمتی از سطوح داخلی گنبد و نیز دیوارهای فضای مربع شکل با کاشیهای خشتی و معرق و با نقوش هندسی و کتیبه تزئین شده است.
هر چند این مدرسه مسجد جامع نیست اما در طول حیات خود به ویژه در دوره قاجار و پهلوی، بدلیل حضور فراوان نمازگزاران به ویژه از طبقه بازاریان در روزهای جمعه و نیز شرکت آنها در مراسم سوگواری عملاً از اعتبار و اهمیت مسجد جمعه بر خوردار بوده است.
امام خمینی پس از تحصیلات مقدماتی خود در خمین به سال ۱۲۹۹ خورشیدی، برای تکمیل تحصیلات خود راهی اراک شد. او در آن‌جا وارد مدرسهٔ سپهدار شد. در آن سال‌ها اراک به دلیل حضور آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی به مرکز مهمی برای یادگیری علوم دینی تبدیل شده بود. یکسال بعد بدنبال مهاجرت آیت‌الله حائری به حوزه علمیه قم، امام خمینی نیز راهی این شهر شد.
منابع: خبرگذاری جمهوری اسلامی - سایت جماران - ویکی پدیا
