مسیرهای انقلابی

عراق (نجف)

پس از یازده ماه حضور اجباری امام در ترکیه، بنابر دلایلی رژیم شاه تصمیم می­‌گیرد محل تبعید امام را تغییر دهد. در این مورد نخست از حضرت امام سؤال می‌شود که می­‌خواهید به ایران بروید یا عراق؟ اما باز نمی­‌گذارند خود امام تصمیم بگیرد، به ایشان اعلام کردند که باید به عراق بروید. (مجله ی ندا، ش 22، پای صحبت‌ها و خاطرات یار آفتاب) باز هجرت ناخواسته تکرار می­‌شود. این بار به سوی عراق، شهر تاریخی و مرکز حوزه­ علمیه­ کهن جهان تشیع، با طلابی از سراسر جهان  و با فرهنگ و وضعیت سیاسی و اجتماعی و علمی خاص خود. و با حضور مراجع تقلید معظم و بزرگی همچون؛حضرات آیات حکیم، خوئی و... حضرت امام نزدیک به 14 سال در عراق حضور داشتند. در این مدت اقدامات و فعالیت‌های زیادی توسط ایشان در زمینه‌های مختلف انجام گرفت که همه­ آنها در این نوشته قابل بررسی و توجه نیست، ولی بنابر تناسب موضوع به بعضی از آنها به طور خلاصه اشاره می­‌شود.

حضرت امام از همان بدو ورود به نجف، با نخستین سخنرانی خود فعالیت­های سیاسی و روشنگرانه­ اش را خطاب به ملت ایران آغاز نمود. از طرفی با توجه به فضای باز سیاسی عراق نسبت به ترکیه و وجود حالت رقابتی بین رژیم عراق با رژیم شاه، و حضور حضرت امام در آنجا، مبارزین و انقلابیون ایران از نقاط مختلف به عراق عزیمت کردند. نجف کانونی برای مبارزات ضد رژیم گردید. یک سال پس از ورود حضرت امام به نجف اشرف و پرداخت غیر منظم شهریه به طلاب، از این تاریخ، شهریه ماهانه امام به صورت منظم درآمده و به طور مساوی و بدون تبعیض به همه­ طلاب اعم از ایرانی، عراقی، افغانی و غیره پرداخت می‌شود. (هفت هزار روز، ج اول، ص 275).

حضور امام در عراق این امکان را به ایشان داد، که ارتباط وسیع‌تر و راحت‌تری با دانشجویان به خصوص دانشجویان خارج از کشور بر قرار نماید. برقراری ارتباط با مبارزان مسلمان دیگر کشورها، از جمله فلسطینیان و حمایت از آنها از دیگر اقدامات امام بود که موجب مطرح شدن ایشان گردید. در جنگ شش روزه­ اعراب و اسرائیل در سال 1347 ش، امام بلافاصله پیامی منتشر کرده و در آن کمک و معامله با اسرائیل را حرام و مخالف با اسلام دانستند. (صحیفه امام، ج 2، ص 199)در آن زمان این حمایت همه جانبه از طرف یک عالم و مرجع شیعی از مسلمانان اهل سنت بی­‌نظیر بود.

حضرت امام در مصاحبه 19/7/1347 ش با تایم پیرامون مسائل مختلف مربوط به فلسطین هم فرمود: «واجب است که قسمتی از وجوه شرعی مانند زکات و سهم امام به مقدار کافی به این مجاهدان راه خدا اختصاص یابد...». (همان) این مصاحبه توسط سازمان الفتح به چهار زبان عربی، ترکی، انگلیسی و فرانسه ترجمه شد و در سطحی وسیع منتشر گردید. این نخستین فتوای یک عالم شیعی بود که پرداخت زکات و دیگر صدقات را به مسلمان غیر شیعه تجویز نموده است. (همان، ص 194).