جایگاه ورزش قبل و بعد از انقلاب

تاريخچه واليبال در جهان 

واليــبال در سال 1895 ميلادي مطابق با سال 1274 شمسي ، يعني 111 سال قبل توسط ويليام . ج . مورگـان مدير Y.M.C.A در هوليوك ايالت ماسا چوست آمريكا ابداع شد. در ابتدا اين ورزش مينتونت نام گذاري شده بود و دليل انتخاب اين نام براي همگان نامعلوم بود. تحت تاثير محبوبيت بسكتبـال در بين عامه ، مورگان تصميم گرفت براي دانشجويان خود ، ورزشي را بوجود آورد كه بازي از روي تور انجام گيرد و لذت بخش باشد. مورگان با استفاده از تور تنيس روي چمن كه به دو طرف ديوار سالن ورزش بسته مي شد و با استفاده از توئي توپ بسكتبال كه بدليل سبكي وزن به دستها آسيب نمي رساند ، بازي را شروع كرد. با وجود اينكه بطور آهسته و كند از Y.M.C.A آغاز شد ولي طولي نكشيد كه در كليه شهرهاي ماساچوست و نيوانگلاند عموميت يافت.

در اسپرينگ فيلد ، دكتر ت ـ آ هالستيد با مــشاهده بازي ، مينتونت را به واليبال تغيير نام داد ، زيرا قصد اساسي از بازي كردن ، فرستادن و برگـشت دادن ( رد و بدل كردن ) توپ از روي تور است كه كلمه واليبال در معنا اين نيت را مشخص مي سازد. با اينكه واليبال در آغاز ورزش سالني بود و در محل هاي سرپوشيده بازي آن انجام مي شــد ، و اســاسا” براي فعاليت هاي سرگرم كننده پيشه وران و تجار اختصاص يافته بود ، ولي كم كم به زمين هــاي روبـــاز كشـيده شد و بعنوان يكي از فعاليت هاي جالب توجه تابستاني در آمد و به شدت تعقيب مي شد.

در آغاز براي بازي واليبال قوانين خاصي تدوين نشده بود ، هر فرد و در هر كشــوري بميل خود و به طريق مختلف با توپ بازي مي كردند. رفته رفته واليبال در مناطق و نواحي مـختلف جــــــهـان گسترش مي يافت. همچنانكه هر ابداع يا اختراعي در آغاز با نواقصي همراه بوده و به مـرور زمـان تكـــــميل و رفع نواقص مي شود ، واليبال نيز از اين قاعده مستثني نبود و كم كم قوانين براي اين بازي وضع شد و روشها و حركات تكنيكي جايگزين حركات قبلي گرديد.

اولين كشور خارجي كه واليبال را پذيرفت ، كشور كانادا و بـه ســـال 1900 بــود. اساساً نهضت Y.M.C.A ( سازمان جوانان مسيحي ) در معرفي اين ورزش به ديگر كشورهاي جهان و تعميم آن سهم فراواني دارد. بازي واليبال در پايان سال 1900 به هندوستان و در سال 1905 به كوبا ، 1909 به پورتوريـــكـــو ، 1910 به فيليپين ، 1912 به اوروگوئه ، 1913 به چين و 1917 به ژاپن و به تدريج از سال 1914 به بعد توسط سربازان قواي آمريكا و مستشاران و اشخاص ديگر ، به كشورهاي اروپائي از قـــبـــيل فرانسه ، چكسلواكي ، لهستان ، شوروي و بلغارستان و ساير كشورهاي اروپائي معرفي شد و تعميم يافت. ولي بسبب بيگانه بودن اين ورزش براي اروپائيان ، در ابتدا امر قبول آن به كندي صـــورت مي پذيرفت. فرانسه ، چكسلواكي و لهستان سه كشوري بودند كه قبل از ديگران اقدام به تشــكيل فدراسيون ملي واليبال در كشور خود نمودند.

بطور كلي تغييرات و پيشرفت واليبال را مي توان به سه دوره تقسيم نمود. دور اول از سال آغاز تا 1918 ، دوره دوم از سـال 1919 تا سال 1946 و دوره سوم از سال 1947 به بعد كه تــغــيــيرات و پيشرفت اساسي واليبال در دوره سوم صورت پذيرفته است. پــس از جــنـگ بــين المللي دوم ، فعاليت هاي فراوان براي حركت جديد به واليبال مجدداً آغاز شـــد و اولـــــين مــسـابـقه يين المللي در قاره اروپا بين دو كشور فرانسه و چكسلواكي و در شهر پـــاريس برگزار گرديــد. پـيـگـري براي تاسيس فدراسيون بين المللي واليبال ادامه يافت. مذاكرات بين سه كشور فرانسه ، چك و لهستان منتج به موافقت در جهت تشكيل گــنـگره ويــژه بــراي تــاسـيـس اتحاديه بين المللي واليبال گرديد. ســرانـجـام در تـاريـخ آوريل 1947 كنگره با شركت نمايندگان چهارده كشور از سراسر جهان در پاريس برگزار شد و مـوافـقـت شـد فـدراسـيـون بـيـن الـمـلـلـي واليبال (F.I.V.B) تـاسـيـس گـردد كه اين فدراسيون در پاريس تشكيل شد و آقاي پل ليبود از كشــور فرانسه بعنوان اولين رئيس فدراسيون بين المللي واليبال انتخاب شد.

در سال 1949 اولين دوره مسابقات جهاني واليبال بــراي مــردان در پراگ و در سال 1952 دومين دوره مسابقات جهاني مردان و اولين دوره مسابقات جهاني زنان در مسكو برگزار شد. بــرنامه مسابقات واليبال بطور منظم هرچهار سال يكبار تاكنون در كشورهاي مختلف انجام شده است . در ســال 2006 دوره شــانـزدهم مسابقات واليبال جهاني مردان با شركت 24 تيم و دوره پانزدهم مسابقات جــهاني زنان با شركت 24 تيم در كشور ژاپن انجام يافت. تيم ملي واليبال بزرگسالان مردان ايران در اين مسابقات شركت نمود . به سبب اهميتي كه واليبال در بين ورزشها بدست آورد ، در سال 1964 مسابقات واليبال مردان و زنان به برنامه بازيهاي الــمـپـيــك توكيو اضافه شد.

در تاریخچه والیبال جهان باید ژاپن را بعنوان دگرگون کننده تکنیک ها ، تاکتیک ها و آمــادگی جسمانی در والیبال معرفی نمود. تیم های صاحب نام زنان و مردان دنیا که از اولین مسابقات جهانی و المپیک و جام جــهــانـــی تا کنون توانسته اند مقام های اول تا ششم را در جهان بدست آورند عبارتند از : کشورهای شوروی ، ایتالیا ، ژاپن ، چکسلواکی ، آمریکا ، لهستان ، بلغارستان ، رومانی ، مجارستان ، آلمان شرقــــــی ، کوبا ، برزیل ، آرژانتین ، کره جنوبی ، چین ، پرو ، فرانسه ، كره شمالی ، هلند ، سوئد و کانــــادا.

تاريخچه واليبال در ايران

ورزش واليبال حدود سال 1299 شمسي يعني 80 سال قبل، (در سال 1379) توسط جناب آقاي ميرمهدي ورزنده استاد بزرگ ورزش، به ايران آورده شد و از دارالمعلمين ورزش آغاز به تعليم گرديد. بازي واليبال در ايران در ابتداي امر داراي قواعد خاصي نبود و به شكل‌هاي مختلف آن را بازي مي‌كردند. فنون و تاكتيك‌هاي واليبال نيز مانند قوانين آن پايه و اساس اصولي نداشت و هر بازيكن به ابتكار شخصي و اختصاصي خود كه اكثر با مشت يا سمبه زدن همراه بود با توپ بازي مي‌كرد. ليكن در سال 1302 شمسي با استفاده از ترجمه مجلات خارجي قوانيني كه در آنزمان در كشورهاي ديگر اجرا مي‌شد، در ايران نيز تا حدودي از آن پيروي مي‌گرديد. در سال 1314 يك دوره مسابقه باشگاهي در تهران برگزار گرديد كه تيم واليبال باشگاه دربند برنده جام قهرماني گرديد. در همين سال نيز چند مسابقه دوستانه و تشويقي بين تيمهاي بانوان تهران انجام شد. در سال 1318 اولين دوره مسابقات واليبال قهرماني ايران همزمان با مسابقات ساير رشته‌هاي ورزشي برگزار شد. در ابتداي تاسيس فدراسيونهاي ورزشي (سال 1324)، واليبال و بسكتبال داراي فدراسيون مشترك بود و تا سال 1336 به همين نحو ادامه داشت و همه ساله مسابقاتي تحت عنوان قهرماني باشگاهها، دستجات آزاد، انتخابي، قهرماني مدارس و دانشكده‌هاي هر شهرستان و نهايتاً قهرماني كشور انجام مي‌گرفت.