مبحث 115 طرح صالحین: «دوستی؛ مهارت‌ها و ظرایف»

آثار مثبت و منفى محبت
در روابط انسانى، عشق و علاقه، هم آثار نيك و جهات مثبت دارد و هم اگر بى‏حساب و بى‏معيار و خارج از كنترل باشد، پيامدهاى سوء خواهد داشت.
به همان اندازه كه دوست داشتن و عشق ورزيدن، در انسان دوستدار، كشش و اميد و دلگرمى ايجاد مى‏كند، او را به همرنگى و همسانى با محبوب و اطاعت از معشوق مى‏كشاند و عاشق را به فداكارى، گذشت و ايثار در راه محبوب مى‏كشاند، گاهى هم حقايق را بر انسان پوشيده مى‏سازد و عيبها را كتمان مى‏كند و نقاط ضعف را به نقاط قوت تبديل مى‏نمايد و زشت را زيبا جلوه مى‏دهد و اين، از عوارض سوء «افراط در محبت» است.
به تعبير حضرت رسول صلى الله عليه و آله: «حب الشى‏ء يعمى و يصم»؛  علاقه به چيزى انسان را كور و كر مى‏كند.
و به فرموده‏ى حضرت امير عليه‏السلام: «من عشق شيئا اعشى بصره و اعمى قلبه...»؛  كسى كه به چيزى عاشق و شيفته شود، اين محبت، چشم صورت و چشم دل او را نابينا مى‏سازد، پس او با چشمى ناسالم مى‏نگرد و با گوشى ناشنوا مى‏شنود و خواسته‏ها و تمنيات، عقل او را از هم مى‏گسلد و دنيا، دلش را مى‏ميراند...
محبت، گاهى در داورى انسان نسبت به ديگران هم اثر مى‏گذارد و محبت را به داورى ناحق مى‏كشاند. علاقه، در نپذيرفتن نقد و انتقاد هم مؤثر است. اگر شما دوستدار كسى باشيد، اغلب حاضر نيستيد درباره‏ى او انتقاد و عيبجويى بشنويد.
محبت، بعضى محبوبها را مغرور مى‏سازد. برخى ظرفيت آن را ندارند كه طرف محبت قرار بگيرند و گرفتار عجب مى‏شوند. بعضى كودكان اگر محبت زيادى ببينند، لوس و پرتوقع و دشوار و خودپسند مى‏گردند. به هر حال، اينها عوارض نيك و بد محبت است كه نبايد از نظر دور بماند.