برای آزمودن دوستان مهم‌ترین راه، هفت چیز است:
1ـ آزمایش روحی: اگر روان و عواطف خویش را به خوبی بشناسیم، از راه احساس درونی می‌توان میزان محبت دیگری را تشخیص داد. در حدیث آمده است: «محبت قلبی برادرت را نسبت به خود، از محبت قلبی خویش نسبت به او بشناس»(غررالحکم، ج5، ص 472).
2ـ آزمودن به گاه نیاز: در موقع نیازمندی، می‌توان دوست را شناخت. از لقمان نقل است که گوید: برادرت را مشناس مگر در وقت نیازت به او. (میزان الحکمه؛ ص 312)
دوست مشمار آن که در نعمت زند لاف یاری و برادر خواندگی
دوست آن دانم که گیرد دست دوست در پریشان حالی و درماندگی
3ـ آزمودن علاقه دوست به برقراری پیوند نزدیک تر: آیا او دوست دارد که به سخن تو گوش دهد؟ آیا از همنشینی با تو احساس رضایت دارد؟ آیا کارهای خوب تو را میان مردم مطرح می‌کند؟
4ـ آزمودن در سختی‌ها: دوست خوب کسی است که در گرفتاری‌ها به یاری‌ات بیاید. امام علی(ع) می‌فرماید: «دوست را در هنگام گرفتاری و سختی بیازمای». (میزان الحکمه، ج 5، ص 311)
5ـ آزمودن به هنگام خشم: هر انسانی چهره واقعی‌اش را در حال خشم آشکار می‌سازد، از این رو امام صادق (ع) فرمود: «اگر برادرت سه بار بر تو خشمگین شد و سخن ناخوشایندی درباره‌ات نگفت، او را برای خود حفظ کن!».
6ـ آزمودن در سفر: آدمی در سفر، لباس تکلف و ریا را از تن خود بیرون می‌آورد و آن طور رفتار می‌کند که واقعاً می‌اندیشد، از این رو می‌توان دوست را در سفر آزمود. در روایات. یکی از روش‌ها، دوست را آزمودن به هنگام مسافرت دانسته‌اند. (بحار الانوار، ج 78، ص 10)
7ـ آزمودن به هنگام زوال قدرت: دوستی واقعی، ناشی از سِمَت و مقام نیست و با نبود آن ها نیز پابر جاست. امام علی (ع) می‌فرماید: «هنگام زوال قدرت، دوست از دشمن شناخته می‌شود». (میزان الحکمه، ج 5، ص 312)
