صنایع دستی ایران

مخمل نوعی پارچه نخی یا ابریشمی است که یک روی آن صاف و روی دیگر آن دارای پرزهای لطیف و نزدیک به هم و پرزها به یک سو خوابیده است. بعبارت ساده تر مخمل نوعی جامه پرزدار است.آغاز پیدایش مخمل را می توان به قرون اولیه اسلامی نسبت داد. در دوران آل بویه و سلجوقی بعد از افت و رکود زری بافی، بافندگان کاشانی جهت تجلید کتاب آسمانی قرآن در صدد برآمدند تا پارچه ای با ارزش و در خور شان این کتاب اختراع نمایند تا بوسیله آن قرآن را جلد و محفوظ دارند و از آن زمان پارچه مخمل ایجاد گردید.

ري بافي و مخمل بافي از صنايع دستي و هنرهاي ظريفي است كه از دير باز در كشور ما رواج بسيار داشته است . با اينكه تاريخ پيدايش زري بافي يطور دقيق معلوم نيست ولي آنچه از نوشته هاي پيشينيان و نظرات مورخان نتيجه گرفته مي شود اينست كه حدود 2000 سال قبل محصولات ابريشمي و بافندگي ايران در آسيا و اروپا اعتبار خاصي داشته و بهترين پارچه هاي زري و مخمل و انواع ديگر آن بدست هنرمندان با ذوق ايراني بافته شده است . اگرچه بافندگي از صنايعي است كه هميشه در ايران مقامي ارجمند داشته ولي بعضي از محققين معتقدند كه از پاره اي جهات اين صنعت در زمان سلجوقيان به منتهاي درجه خود رسيد.

در زمان صفویان مخمل نیز در کنار دیگر صنایع نساجی بیش از پیش شکوفا گردید و پیشرفتهای چشمگیری در نوع بافت و رنگ آمیزی و طرح و نقشه آن بوجود آمد. از آنجایی که پارچه مخمل دارای انواع مختلف بوده و به لحاظ طرح و نقشه بسیار متنوع می باشد، لذا با گسترش این هنر در جامعه از مخمل جهت لباس عروس، روتختی، سجاده، کت و عبا، پرده و رویه مبل و صندلی استفاده گردید. در زمان صفویه مخملهای منقوش بسیار با ارزش و گرانبهایی تولید گردید که بیشتر آنها بعنوان هدایای پادشاهان صفویه برای پادشاهان اروپا فرستاده می شد.