سيره فردي و اجتماعي امام حسن عسگري سلام الله عليه

سيره فردي و اجتماعي امام حسن عسگري سلام الله عليه

امام حسن عسكري عليه‏السلام در روز جمعه هشتم ربيع الثاني سال 232 هجري قمري در مدينه

منوره چشم به جهان گشود. پدر بزرگوار آن حضرت امام هادي عليه‏السلام و مادر مكرمه‏اش بانوي

عارفه‏ايست كه به نام‏هاي «سليل»، «حديثه» و «سوسن» خوانده مي‏شود.1 مدت امامت امام

حسن عسكري عليه‏السلام شش سال بود كه از سال 254 هجري قمري شروع و در سال 260 با

شهادت آن حضرت پايان يافت. امام حسن عسكري عليه‏السلام در طول مدت زندگاني و به ويژه در

دوران امامت خويش به واسطه مبارزه با طاغوت‏هاي زمان در تبعيد و زندان و تحت نظر به سر مي‏برد

و سرانجام در هشتم ربيع الثاني سال 260 و در 28 سالگي در شهر سامراء و توسط احمد معتمد،

پانزدهمين خليفه عباسي به طرز مرموزي مسموم و به شهادت رسيد.2 زندگي آن حضرت در دوران

شش تن از خلفاي ستمگر عباسي سپري شد كه به ترتيب جعفر متوكل، محمد منتصر، ابوالعباس

احمد مستعين، ابو عبدالله معتز، محمد مهتدي و احمد معتمد مي‏باشد.

از آنجايي كه امام عسكري عليه‏السلام را در محّله عسكر ـ كه محل سكونت سپاهيان ترك

عباسي بود ـ جاي داده بودند به آن حضرت عسكري مي‏گويند.

حضرت حجة‏بن الحسن امام زمان عليه‏السلام يگانه فرزند و جانشين امام حسن عسكري

عليه‏السلام است كه بعد از آن حضرت سكاندار كشتي ولايت و امامت گرديد و امروزه آفتاب

وجودش در پشت پرده غيب قرار گرفته است و به اراده خداوند متعال ظهور نموده و جهان را با نور

وجودش پر از عدل و داد خواهد ساخت.

در مورد امامت امام عسكري عليه‏السلام روايات متعددي از ائمه معصومين عليهم‏السلام نقل شده

است كه يكي از آن روايات چنين است: يحيي بن يسار قنبري مي‏گويد: امام هادي عليه‏السلام

چهار ماه قبل از شهادت خويش به فرزندش امام حسن عسكري عليه‏السلام وصيت كرد و به امامت

و خلافت او اشاره نمود و در آن حال مرا به همراه عده‏اي از دوستان و شيعيان بر آن گواه گرفت.3

در اين نوشتار فرازهايي از ويژگي‏هاي برجسته فردي واجتماعي آن حضرت را مي‏خوانيم:

1 ـ عبادت امام عسكري عليه‏السلام همانند پدران گرامي خود در توجه به عبادت خدا نمونه بود. آن

حضرت به هنگام نماز از هر كاري دست مي‏كشيد و چيزي را بر نماز مقدم نمي‏داشت. ابوهاشم

جعفري در اين مورد مي‏گويد: روزي به محضر امام يازدهم مشرف شدم، امام مشغول نوشتن چيزي

بود، وقت نماز رسيد، امام نوشته را كنار گذاشته و به نماز ايستاد...4 عبادت امام عسكري آن چنان

قلب‏ها را مجذوب خود مي‏نمود كه ديگران را به ياد خدا مي‏انداخت و حتي افراد گمراه و منحرف رابه

راه صحيح هدايت نموده و اهل عبادت و تهجد مي‏نمود و بدترين افراد در اثر جذبه ملكوتي آن بزرگوار

به بهترين انسان‏ها تبديل مي‏شدند.

روزي برخي از عباسيان از صالح بن وصيف (رئيس فرماندهان نظامي مهتدي عباسي) خواستند كه

بر امام عسكري عليه‏السلام سختگيري نمايد. او گفت: دو نفر از بدترين و سختگيرترين زندانبانان

خود را بر ابو محمدابن الرضا (امام عسكري عليه‏السلام ) گماشته‏ام، امّا آن دو در اثر معاشرت با او

منقلب شده و در عبادت و مناجات به مراحل عالي قدم گذاشته‏اند. سپس آندو زندانبان را

فراخوانده و در حضور عباسيان از حالات امام عسكري عليه‏السلام سؤال كرد و آنان گفتند: ما چه

بگوييم در مورد كسي كه روزها روزه مي‏گيرد و همه شب به عبادت مي‏ايستد و به غير ذكر و سخن

خدا هيچ سخن ديگري بر زبان نمي‏آورد و هنگامي كه به ما نظاره مي‏كند، بر بدن ما لرزه افتاده و

كنترل خود را از دست مي‏دهيم! وقتي عباسي‏ها چنين ديدند منقلب شده و برگشتند.5 2 ـ

سخاوت از آنجا كه امامان معصوم عليهم‏السلام برترين نمونه و اسوه كامل صفات عاليه انساني

بودند، رفتار آنان در همه ابعاد مي‏تواند براي پيروانشان درس‏آموز باشد. و يكي از آن صفات زيبا،

سخاوت است. ما در مورد سخاوت امام عسكري عليه‏السلام فقط به نقل يك روايت بسنده

مي‏كنيم:

محمد بن علي مي‏گويد: زماني بر اثر تهيدستي كار زندگي بر ما سخت شد. پدرم گفت: بيا با هم

به نزد ابو محمد (امام عسكري عليه‏السلام ) برويم. مي‏گويند او مردي بخشنده است و به جود و

سخاوت شهرت دارد. گفتم: او را مي‏شناسي؟ گفت: نه، او را هرگز نديده‏ام.

با هم به راه افتاديم. در بين راه پدرم گفت: چقدر خوب است كه آن بزرگوار دستور دهد به ما 500

درهم بپردازند! تا با آن نيازهايمان را برطرف كنيم. دويست درهم براي لباس، دويست درهم براي

پرداخت بدهي و صد درهم براي مخارج ديگر!

من پيش خود گفتم: كاش براي من هم سيصد درهم دستور دهد كه با صد درهم آن يك مركب بخرم

و صد درهم براي مخارج و صد درهم براي پوشاك باشد تا به كوهستان (در اطراف همدان و قزوين)

بروم. هنگامي كه به سراي امام رسيديم، غلام آن حضرت بيرون آمده و گفت: علي بن ابراهيم و

پسرش محمد وارد شوند. چون وارد شده و سلام كرديم، امام به پدرم فرمود: «يا عَلِيُّ! ما خَلَّفَكَ عَنّا

اِلي هذَا الوَقْتِ؟؛ اي علي! چرا تا كنون نزد ما نيامده‏اي؟» پدرم گفت: اي آقاي من! خجالت

مي‏كشيدم با اين وضع نزد شما بيايم.

وقتي از نزد آن حضرت بيرون آمديم، غلام آمده و كيسه پولي را به پدرم داد و گفت: اين پانصد درهم

است، دويست درهم براي پوشاك، دويست درهم براي بدهي و صد درهم براي مخارج ديگر. آنگاه

كيسه‏اي ديگر درآورده وبه من داد و گفت: اين سيصد درهم است، صد درهم براي خريد مركب و صد

درهم براي پوشاك و صد درهم ديگر براي ساير هزينه‏ها، اما به كوهستان نرو بلكه به سوراء برو... .

6 3 ـ زهد و ساده‏زيستي كامل بن ابراهيم مدني در مورد زهد و ساده زيستي امام عسكري

عليه‏السلام مي‏گويد: جهت پرسيدن سؤالاتي به محضر آن حضرت شرفياب شديم. هنگامي كه به

حضورش رسيديم، ديدم آن گرامي لباسي سفيد و نرم به تن دارد. پيش خود گفتم: وليّ خدا و

حجت الهي خودش لباس نرم و لطيف مي‏پوشد و ما را به مواسات و همدردي با برادران ديني

فرمان مي‏دهد و از پوشيدن چنين لباسي باز مي‏دارد. امام در اين لحظه تبسم نمود و سپس

آستينش را بالا زد و من متوجه شدم كه آن حضرت پوشاكي سياه و زبر بر تن نموده است. آن‏گاه

فرمود: «يا كامِلُ! هذا لِلّهِ وَ هذا لَكُمْ؛ اين لباس زبر براي خداست و اين لباس نرم كه روي آن

پوشيده‏ام براي شماست!7» 4 ـ جذب عواطف و صيد دل‏هاي مشتاق فضائل و كمالات معنوي آن

حضرت موجب شده بود كه دوست و دشمن شيفته آن حضرت شده و از صميم قلب به آن حضرت

ارادت بورزند و وجود گرامي امام را خواسته يا ناخواسته محترم شمارند. به دو نمونه در اينجا اشاره

مي‏كنيم:

1 ـ احمد بن عبيدالله بن خاقان قمي نماينده خليفه عصر و متصدي خراج شهر قم بود. او با اينكه

يكي از دشمنان سرسخت و از آزار دهندگان اهل بيت عليهم‏السلام بود، در مورد ويژگي‏هاي

اخلاقي امام حسن عسكري عليه‏السلام مي‏گويد: من در شهر سامراء هيچ كس از علويان را

ازلحاظ رفتار و وقار و پاكدامني و نجابت و بزرگواري برتر از ابومحمد ابن الرضا (امام عسكري

عليه‏السلام ) نه ديدم و نه شناختم. او در ميان خاندان خويش و قبيله بني هاشم و سرلشكران و

وزيران و ساير مردم و حتي در ميان سالخوردگان و اشراف محترم‏تر و عزيزتر از همه بود، اين حقيقت

را من با چشم خودم مشاهده كردم.

روزي در كنار پدرم ـ كه يكي از افراد سرشناس دستگاه خلافت بود ـ ايستاده بودم و در آن روز پدرم

جلسه عمومي داشت وهمه افراد را به حضور مي‏پذيرفت. ناگهان نگهبانان خبر آوردند كه ابو محمد،

ابن الرضا دم در ايستاده است. پدرم با صداي بلند گفت: اجازه دهيد وارد شود.

من از اين گفت و گو شگفت زده شدم، زيرا تا آن لحظه نديده بودم كه در حضور پدرم جز خليفه و

وليعهد وي، كس ديگري را با كنيه به او معرفي نمايند. سپس تازه جواني گندمگون، خوش قامت،

زيباروي و با اندامي موزون، با جلال و وقار ويژه وارد اتاق شد. پدرم با ديدن وي از جاي برخاست و

چند قدم به استقبالش رفت، با آنكه تا آن لحظه نديده بودم كه چنين رفتاري را با يك نفر هاشمي و

يا يكي از فرماندهان لشكري نشان داده باشد. چون نزديكش رسيد، دست بر گردن او انداخته و از

صورت و سينه‏اش بوسيده و دستش را گرفت و در روي تخت خود نشانيد وخودش نيز پهلوي او

نشست و با او به گفت و گوي صميمانه پرداخت.

پدرم در ضمن صحبت به او «فدايت شوم» مي‏گفت. از برخورد احترام‏آميز پدرم با اين جوان ناشناس

هر لحظه بر حيرتم افزوده مي‏شد. هنگام خداحافظي پدرم با احترام فوق العاده او را بدرقه كرده و

او رفت.

احمد بن خاقان در ادامه مي‏افزايد: بعد از رفتن او، من به غلامان پدرم گفتم: اين چه كسي بود كه

او را در حضور پدرم با كنيه ياد كرديد و پدرم با او اين چنين رفتاري محترمانه داشت؟!

گفتند: او يكي از علويان است كه به او حسن بن علي مي‏گويند وبه ابن الرضا معروف است.

شگفتي من بيشتر شد. هنگام شب وقتي پدرم تنها شد، به او گفتم: پدر! اين جوان كه صبح او را

ديدم چه كسي بود كه نسبت به او چنين احترام نمودي و در گفت و گوي با او «فدايت شوم»

مي‏گفتي؟! و خودت و پدر و مادرت را فدايش مي‏ساختي؟ گفت: «پسرم! او امام رافضيان است، او

حسن بن علي است كه به ابن الرضا معروف است.» آنگاه پدرم بعد از اندكي سكوت درادامه

سخنانش چنين گفت: پسر جان! اگر حكومت از دست خلفاء بني عباس بيرون رود، هيچ كس از

بني هاشم جز او سزاوار آن نيست و اين به جهت فضيلت، پاكدامني، زهد و پرهيزگاري و اخلاق

شريف و شايستگي ذاتي اوست. اگر پدر او را ديده بودي، مردي بزرگوار، نجيب و شخصيت با

فضيلتي را ديده بودي.» با شنيدن اين سخنان انديشه و نگرانيم دو چندان شد و خشمم نسبت به

پدر افزون گشت. به نظرم سخنان پدر اغراق‏آميز مي‏آمد و بعد از آن دلم مي‏خواست در مورد حسن

بن علي پرس و جو كنم و پيرامون شخصيت وي كاوش و بررسي نمايم. از هيچ يك ازبني هاشم و

سران سپاه ونويسندگان و قاضيان و فقيهان و ديگر افراد، درباره حسن بن علي سؤالي نكردم مگر

آنكه او را نزد آنان در نهايت بزرگي و ارجمندي يافتم. مقام بلند و سخنان نيك و تقدم بر فاميل و

ساير بزرگان، از جمله ويژگي‏هايي بود كه من از زبان آنان در ستايش حسن بن علي شنيدم. بعد از

اين، ارزش و مقام وي در نظرم بزرگ آمد و فهميدم كه دوست و دشمن او را به نيكي ياد كرده و

مي‏ستايند.

احمد بن خاقان در ادامه سخنان خويش بعد از نقل ماجراي شهادت امام حسن عسكري

عليه‏السلام مي‏گويد: بعد از رحلت او، جعفر(برادر امام حسن عسكري عليه‏السلام ) نزد پدرم آمد و

گفت: «مقام و منصب برادرم را به من بده. من سالي بيست هزار دينار برايت مي‏فرستم.» پدرم به

او تندي كرده و گفت: اي احمق! سلطان به روي كساني كه به امامت پدر و برادرت معتقد بودند

شمشير كشيد تا آن‏ها را از عقيده‏شان برگرداند و نتوانست اين كار را عملي سازد(زيرا مردم از

روي اخلاص و صميميت به آن‏ها معتقد بودند.) پس اگر شيعيان، پدر و برادر تو را امام مي‏دانند،

نيازي به سلطان و غير سلطان نداري كه منصب آن‏ها را به تو بدهند و اگر نزد شيعيان اين منزلت را

نداري، بوسيله ما بدان نخواهي رسيد.

پدرم به خاطر اين سخن جعفر، او را پست و كم عقل خواند، وي را بيرون كرد و تا زنده بود به او

اجازه ورود نداد.8 2 ـ محمد بن اسماعيل مي‏گويد: علي‏بن نارمش كه دشمن‏ترين افراد نسبت به

اولاد علي بن ابي‏طالب عليهم‏السلام بود، موظف به زندانباني امام حسن عسكري عليه‏السلام

شد. به او دستور دادند كه هر چه مي‏تواني بر او سخت بگير. حضرت عسكري عليه‏السلام بيش از

يك روز نزد او نبود كه احترام و بزرگداشت آن حضرت در نظر او به جايي رسيد كه در برابر امام

عسكري عليه‏السلام چهره بر خاك مي‏گذاشت و ديده از زمين بر نمي‏داشت. امام از نزد او خارج

شد در حالي كه بصيرت او به آن حضرت از همه بيشتر و ستايشش براي او از همه نيكوتر بود.9 5 ـ

پرورش نيروي تفكر و تعقل در افراد اسحاق كندي فيلسوف عراق بود. او به تأليف كتابي با موضوع

تناقضات قرآن همت گماشت. او آن چنان با شور و علاقه مشغول تدوين اين كتاب گرديد كه از مردم

كناره گرفته و به تنهايي در خانه خويش به اين كار مبادرت مي‏ورزيد، تا اينكه يكي از شاگردانش به

محضر پيشواي يازدهم شرفياب شد.

امام به او فرمود: «آيا در ميان شما يك مرد رشيد پيدا نمي‏شود كه استاد شما را از اين كارش

منصرف سازد؟!» عرض كرد: ما از شاگردان او هستيم، چگونه مي‏توانيم در اين كار يا كارهاي ديگر

به او اعتراض كنيم؟!

امام فرمود: «آيا آنچه بگويم به او مي‏رساني؟» گفت: آري. فرمود: «نزد او برو با او انس بگير و او را

در كاري كه مي‏خواهد انجام دهد ياري نما، آنگاه بگو سؤالي دارم، آيا مي‏توانم از شما بپرسم؟ به

تو اجازه سؤال مي‏دهد. بگو: اگر پديدآورنده قرآن نزد تو آيد، آيا احتمال مي‏دهي كه منظور او از

گفتارش معاني ديگري غير از آن باشد كه پنداشته‏اي؟ خواهد گفت: امكان دارد. و او اگر به مطلبي

توجه كند، مي‏فهمد و درك مي‏كند. هنگامي كه جواب مثبت داد، بگو: از كجا اطمينان پيدا كرده‏اي

كه مراد و منظور عبارات قرآن همان است كه تو مي‏گويي؟ شايد گوينده قرآن منظوري غير از آنچه تو

به آن رسيده‏اي داشته باشد و تو الفاظ و عبارات را در غير معاني و مراد متكلّم آن به كار مي‏بري؟!»

آن شخص نزد اسحاق كندي رفت و همانطوري كه امام به او آموخته بود، با مهرباني تمام با او انس

گرفت، سؤال خود را مطرح كرد و او را به تفكر و انديشيدن وادار نمود. اسحاق كندي از او خواست

سؤال خود را تكرار كند، در اين حال به فكر فرو رفت و اين احتمال به نظر او ممكن آمده و قابل دقت

بود، براي همين شاگردش را قسم داد كه منشأ اين پرسش را براي او بيان كند. او گفت: به ذهنم

رسيد و پرسيدم. استاد گفت: باور نمي‏كنم كه به ذهن تو و امثال تو اين پرسش خطور نمايد،

راستش را بگو، اين سؤال را از كجا آموخته‏اي؟ شاگرد گفت: ابو محمد عسكري به من ياد داد.

استاد گفت: آري، الان حقيقت را گفتي. چنين سؤالي جز از آن خاندان نمي‏تواند باشد. آنگاه

نوشته‏هاي خود را در اين زمينه در آتش سوزانيد.10 6 ـ ترويج فرهنگ صرفه جويي برنامه ريزي

صحيح در زندگي موجب رشد اقتصادي و از زير ساخت‏هاي توسعه اجتماعي و بالندگي اقتصادي

يك جامعه محسوب مي‏شود. در سيره امام حسن عسكري عليه‏السلام در اين رابطه نكات قابل

توجهي وجود دارد و در ذيل نمونه‏اي از آن را مي‏خوانيم:

محمد بن حمزه سروري مي‏گويد: توسط ابوهاشم جعفري -كه با هم دوست بوديم- نامه‏اي به

محضر امام عسكري عليه‏السلام نوشته و درخواست كردم كه آن حضرت دعا كند تا خداوند متعال در

زندگي من گشايشي ايجاد بفرمايد. وقتي كه جواب را توسط ابوهاشم دريافت كردم، آن حضرت

نوشته بود: «ماتَ ابْنُ عَمِّكَ يَحْييَ بْنِ حَمْزَة وَ خَلَّفَ مِأَةَ أَلْف دِرْهَمٍ وَ هِيَ وارِدَةٌ عَلَيْكَ، فَاشْكُرِاللّهَ وَ

عَلَيْكَ بِالأِْقْتِصادِ وَ اِيّاكَ وَ الْأِسْرافَ، فَاِنَّهُ مِنْ فِعْلِ الشَّيْطَنَةِ؛ پسر عمويت يحيي‏بن حمزه از دنيا رفت

و مبلغ صد هزار درهم ارث باقي گذاشت و اين درهم‏ها بر تو وارد مي‏شود (به ارث به تو مي‏رسد)

پس خدا را سپاسگذاري كن و بر تو باد به ميانه روي، و از اسراف بپرهيز كه اسراف از رفتارهاي

شيطاني است.» بعد از چند روزي، پيكي از شهر حرّان آمده و اسنادي را مربوط به دارايي پسر

عمويم به من تحويل داد. من با خواندن نامه‏اي كه بين آن اسناد وجود داشت، متوجه شدم كه

پسرعمويم يحيي‏بن حمزه دقيقا همان روزي فوت كرده است كه امام عليه‏السلام آن خبر را به من

داد.

به اين ترتيب از تنگدستي و فقر رهايي يافته و بعد از اداي حقوق الهي و احسان به برادرهاي

ديني‏ام، طبق دستور امام عليه‏السلام زندگي خود را بر اساس ميانه روي تنظيم نموده و از اسراف

و ولخرجي پرهيز نمودم و به اين ترتيب زندگي ام سامان يافت در حالي كه در گذشته فردي مبذّر و

اسراف كار بودم.11 7 ـ تأكيد بر اصل قرآني تقيه امام عسكري عليه‏السلام براي حفظ نهضت

اسلامي و ترويج فرهنگ اهل بيت عليهم‏السلام از روش‏هاي مختلفي استفاده مي‏كرد. آن حضرت

چون در عصر حاكميت مستبدترين سلاطين عباسي زندگي مي‏كرد و از خطرات بزرگ نسبت به

مذهب شيعه و پيروان آن آگاه بود، همواره پيروان خود را به رعايت اصل قرآني تقيه سفارش

مي‏نمود. آن حضرت طبق آيه تقيه كه در سوره آل عمران بيان شده است: «لايَتَّخِذِ الْمُؤْمِنوُنَ

الْكافِرينَ أَوْليآءَ مِنْ دوُنِ الْمُؤْمِنينَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللّهِ في شَيْ‏ءٍ اِلاّ أَنْ تَتَّقوُا مِنْهُمْ تَقيةً وَ

يُحَذِّرُكُمُ اللّهُ نَفْسَهُ وَ اِلَي اللّهِ الْمَصيرُ12»؛ «افراد با ايمان نبايد به جاي مؤمنان، كافران را به دوستي

بگيرند و هركس چنين كند، هيچ رابطه‏اي با خدا ندارد مگر اينكه از آنان به نوعي تقيه كنيد و خداوند

شما را از [عقوبت[ خود بر حذر مي‏دارد و بازگشت به سوي خداست.»، شيعيان را به تقيه توصيه

نموده و به اين ترتيب از جان شيعيان پاسداري و حفاظت مي‏كرد. به روايتي در اين زمينه توجه

كنيد:

حلبي (يكي از ارادتمندان امام عسكري عليه‏السلام ) مي‏گويد: در شهر سامراء در روزي كه قرار

بود امام حسن عسكري عليه‏السلام به بيرون از منزل تشريف بياورد، به اتفاق عده‏اي از شيعيان

براي ملاقات آن حضرت در بيرون منزلش به انتظار ايستاديم. در آن حال نامه‏اي از امام عليه‏السلام

دريافتيم كه آن حضرت نوشته بود: «أَلا لايَسْلِمَنَّ عَلَيَّ أَحَدٌ وَ لا يُشيرَ اِلَيَّ بِيَدِهِ وَ لايُومي فَاِنَّكُمْ

لاتُؤْمِنوُنَ عَلي أَنْفُسِكُمْ13؛ كسي [در اين موقعيت] به من سلام نكند و با دست خود به من اشاره

ننمايد و [حتي كوچكترين] اشاره‏اي نكند، براي اينكه شما امنيت جاني نداريد.» 8 ـ تبيين جايگاه آل

محمد عليهم‏السلام در جامعه ابوهاشم مي‏گويد: از امام حسن عسكري عليه‏السلام تفسسير آيه

زير را پرسيدم: «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ

مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيْراتِ باِذْنِ اللّهِ»14؛ «سپس اين كتاب را به گروهي از بندگان برگزيده خود به ميراث

داديم، از ميان آن‏ها عده‏اي بر خود ستم كردند و عده‏اي ميانه رو بودند و گروهي به اذن خدا در

نيكي‏ها پيشي گرفتند.» امام عليه‏السلام فرمود: هر سه دسته مربوط به آل محمد

صلي‏الله‏عليه‏و‏آله مي‏باشند. آنكه بر خود ظلم روا داشته، كسي است كه اقرار به امام ننموده است

و مقتصد كسي است كه عارف به مقام امام است و گروه سوم و اشخاصي كه سبقت درگرفتن

فيض و خيرات دارند، امامان معصوم عليهم‏السلام هستند.

ابو هاشم مي‏گويد: من در فكر فرو رفتم كه اين چه عظمتي است كه نصيب امامان معصوم

عليهم‏السلام شده و مقداري هم اشك ريختم. امام عسكري عليه‏السلام نگاهي به من انداخته و

فرمود: مقام ائمه بالاتر از آن است كه تو در مورد عظمت شأن آل محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله

مي‏انديشي! شكر خدا را به جا آور كه تو را از تمسك كنندگان به ريسمان ولايت آل محمد

صلي‏الله‏عليه‏و‏آله قرار داده است و روز قيامت؛ زماني كه ساير مردم با رهبرانشان محشور

مي‏شوند، تو در رديف پيروان آل محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله بوده وبا آنان محشور خواهي شد. تو بهترين

راه راانتخاب نموده‏اي!15 9 ـ اهتمام به دو اصل تولي و تبري سيره عملي امام عسكري

عليه‏السلام در صحنه‏هاي اجتماعي، نكات برجسته‏اي براي پيروان آن حضرت دارد. يكي از مهم‏ترين

فرازهاي سيره اجتماعي آن حضرت، توجه به دو اصل تولي و تبري مي‏باشد. در موارد متعدد و

مناسبت‏هاي به دست آمده، امام يازدهم عليه‏السلام شيعيان رابه دوستي اهل بيت عليهم‏السلام

و بيزاري از دشمنان آنان ترغيب مي‏نمود. به عنوان مثال روزي علي بن عاصم كوفي كه مردي نابينا

بود به محضر امام شرفياب شد. او ضمن گفت و گو با حضرت، ارادت خالصانه خويش را به خاندان

نبوت اظهار نموده وگفت: من از ياري عملي شما ناتوانم و به غير از ولايت و محبت شما و بيزاري از

دشمنانتان و لعن به آنان در خلوت‏ها سرمايه‏اي ندارم، با اين حال وضعيت من چگونه خواهد بود؟!

امام عسكري عليه‏السلام فرمود: پدرم از جدم رسول خدا روايت نمود كه: «مَنْ ضَعُفَ عَلي نُصْرَتِنا

أَهْلِ الْبَيْتِ وَ لَعَنَ في خَلَواتِهِ أَعْداءَنا بَلَغَ اللّهُ صَوْتَهُ اِلي جَميعِ الْمَلائِكَةِ... فَاِذا بَلَغَ صَوْتُهُ اِلَي الْمَلائِكَةِ

اسْتَغْفَروُا لَهُ وَ أَثْنَوْ عَلَيْهِ؛ هركس توانايي ياري نمودن ما اهل بيت را نداشته باشد و در خلوت هايش

به دشمنان ما لعنت بفرستد، خداوند صداي او را به همه فرشتگان مي‏رساند... هنگامي كه صداي

او به فرشتگان برسد، آنان براي وي طلب آمرزش نموده و او را مي‏ستايند.» امام عليه‏السلام در

ادامه مي‏فرمايد: آن فرشتگان مي‏گويند: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي رُوْحِ عَبْدِكَ هذَا الَّذي بَذَلَ في نُصْرَةِ

أَوْلِيائِهِ جُهْدَهُ وَ لَوْ قَدَرَ عَلي أَكْثَرَ مِنْ ذلِكَ لَفَعَلَ؛ خدايا بر روح اين بنده ات درود فرست كه در ياري

اوليائش تمام تلاش خود را انجام مي‏دهد و اگر بيش از اين توانايي داشت انجام مي‏داد.» در اين حال

از طرف خداي سبحان ندا مي‏آيد كه‏اي ملائكه من! من دعاي شما را درحق اين بنده‏ام اجابت كردم

و بر روح او درود فرستادم و در رديف ارواح ابرار و از بهترين بندگان برگزيده خويش گردانيدم.16»

احمدبن مطهر مي‏گويد: يكي از شيعيان به امام عسكري عليه‏السلام نامه نوشته و در مور�%A