فعاليت هاي علمي فرهنگي امام هادي النقی(ع)
پرسش : آيا امام هادي(سلام الله علیه) فعاليت علمي داشته اند؟
پاسخ :
گرچه عصر زندگى امام هادى عصر اختناق و استبداد بود و امام براى فعاليت علمي فرهنگى در
سطح گسترده آزادى عمل نداشت و از اين نظر فضاى جامعه با عصر امام باقر(علیه السلام) به
ويژه عصر امام صادق(علیه السلام) تفاوت فراوان داشت؛ اما آن حضرت در همان شرائط نامساعد،
علاوه بر فعاليت هاى فرهنگى از طريق مناظرات، مكاتبات، پاسخگويى به سؤال ها و شبهات، و
تبيين بينش درست در برابر مكاتب كلامى منحرف، راويان و محدثان و بزرگانى از شيعه را تربيت
كرد و علوم و معارف اسلامى را به آنان آموزش داد و آنان اين ميراث بزرگ فرهنگى را به نسل هاى
بعدى منتقل كردند.
شيخ طوسى، دانشمند نام دار اسلام، تعداد شاگردان آن حضرت در زمينه هاى مختلف علوم
اسلامى را 185 نفر مى داند.(1)
در ميان اين گروه، چهره هاى درخشان علمى و معنوى و شخصيتهاى برجسته اى مانند: فضل بن
شاذان، حسين بن سعيد اهوازى، ايوب بن نوح، ابوعلى (حسن بن راشد) حسن بن على ناصر
كبير، عبدالعظيم حسنى (مدفون در شهر رى) و عثمان بن سعيد اهوازى به چشم مى خورند كه
برخى از آنان داراى آثار و تأليفات ارزشمند در زمينه هاى مختلف علوم اسلامى هستند و آثار و
خدمات علمى و فرهنگى آنان در كتاب هاى رجال بيان شده است.(2)
(1). رجال طوسى، الطبعه الأولى، نجف، المطبعه الحيدريه، 1381 ه. ق، ص 409 - 429. البته
چند تن مانند فارس بن حاتم و على بن حسكه را كه دچار لغزش و انحراف شدند و حضرت آنان را
طرد كرد، بايد از اين تعداد استثنا كرد. براى آگاهى بيشتر پيرامون شاگردان امام هادى(عليه
السلام) رجوع شود به:
حياه الامام الهادى، شريف القرشى، باقر، الطبعه الأولى، بيروت، دارالأضواء، 1408 ه. ق، ص
170 - 230.
(2). گردآوري از کتاب: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، موسسه امام صادق(علیه السلام)، قم،
1390ه.ش، ص 611.
