از دندان مصنوعی چه انتظاری می توان داشت؟

دكتر غلامرضا اصفهاني زاده
دندان پزشک متخصص پروتزهای دندانی

لازم است دندان هاي از دست رفته طبيعي با دندان هاي مصنوعي جايگزين شود، چون انسان نمي تواند بدون وجود اين اعضاي مهم براي صحبت کردن، بلع و جويدن که بسيار مهم است بدرستي عمل کند. وقتي دندان هاي از دست رفته جايگزين نشوند فرم صورت بيمار تغيير مي کند. لب ها و گونه ها با دندان ها پشتيباني مي شود. وقتي اين تکيه گاه از دست برود عضلات آنها ضعيف مي شود و کارايي مناسب نخواهد داشت.
    نتيجه آن ايجاد چين و چروک در پوست صورت، افتادن لب و گونه و درنهايت پيرتر به نظر رسيدن شخص است. در واقع نسوج دهان، در سلامت ترين وضع بايد حفظ بشود.
    تا حدي اين موضوع با دنچر يا همان دست دندان مصنوعي کامل امکان پذير است؛ ولي بايد دانست دنچر مانند دندان طبيعي نخواهد بود.
    
    از دندان مصنوعي چه انتظار بايد داشت؟
    بيشتر بيماران نمي دانند از دنچر چه مي خواهند. بندرت بيمار انتظار دارد با چشم مصنوعي ببيند يا حرکات طبيعي با دست و پاي مصنوعي انجام دهد، ولي انتظار دارد دندان هاي مصنوعي همانند دندان هاي طبيعي کار کنند، در صورتي که دنچر يک جايگزين مصنوعي است و محدوديت هايي دارد و طبيعي است بيمار با آن مشکل داشته باشد. قيافه تا حدودي عوض مي شود، صحبت کردن به نظر تغيير مي کند و بيمار احساس مي کند دهانش پر است.
    
    سازگاري با دندان مصنوعي
    البته زمان، صبر و همکاري در اجراي دستورات داده شده لازم است تا يک تغيير جزئي صورت به يک تغيير خوشايند تبديل و تکلم نرمال شود. البته بايد به بيمار آموزش داده شود. با گذاشتن دنچر تازه معمولابزاق افزايش مي يابد که اين يک واکنش طبيعي به تحريکات تازه است. در طول روز احساس مي شود دنچر بدفعات شل و سفت مي شود که اين به دليل متفاوت بودن خون رساني به نسوج پيش مي آيد.
    ممکن است در کام و زبان احساس سوزش داشته باشد که به علت مشکلات غدد مترشحه داخلي است. پس از گذاشتن دنچر اغلب تورم و درد در مخاط زياد مي شود که ممکن است به علت تحت فشار قرار گرفتن نسوج نرم ميان سطح سخت دنچر و استخوان ايجاد شود. البته در طول زمان، زبان با تحرک خود باعث حرکت دنچر مي شود که به نسوج زير و اطراف دنچر آسيب مي رساند و در نهايت باعث تحليل استخوان مي شود. بيشترين تغييرات در شش تا هشت ماهه اول بعد از گذاشتن دنچر بروز مي کند.
    
    چگونه بايد از دندان مصنوعي استفاده کرد
    اگر بيمار در اداي کلمات مشکل دارد بايد تمرين بلندخواني کند و کلمات مشکل ساز را بيشتر تکرار کند. بهترين دندان هاي مصنوعي حدود يک سوم دندان هاي طبيعي کارايي دارد که براي جبران اين نقايص بايد عادت غذا خوردن تغيير يابد. از خوردن غذاهاي سخت و چسبنده بايد خودداري شود و غذا به تکه هاي کوچک تقسيم شود و از دو طرف براي خوردن استفاده شود. وقتي هم احتمال استفراغ مي رود بايد دنچر از دهان درآورده شود.
    
    صبور باشيد
    البته اکثر دندانپزشکان تمايل دارند ناسازگاري بيماران با پروتز را به عوامل فيزيولوژيک يا روحي و رواني نسبت دهند و بيماران را با تغيير و اصلاح تکنيک ها و گاهي با اعمال جراحي براي توسعه نواحي تحمل کننده پروتز درمان کنند اما ارزيابي هاي بعدي نشان داده اين کارها در بهترين حالت يک بهبود موقت است. گاهي دندانپزشک اين بيماران را به عنوان شاکيان مزمن به حال خود رهامي کند که مجبور مي شوند براي سازگاري با پروتز خود به کمک هاي روانپزشکي و روان شناسي متوسل شوند. همچنين تجربيات کلينيکي نشان داده است بيماراني که ابتدا سازگاري خوبي با پروتز خود دارند ممکن است در درازمدت ناسازگار شوند. علت تغييرات تحليلي و تخريبي است که مانع دوام و سازگاري با پروتز کامل مي شود. در واقع، مطالعاتي که در زمينه موفقيت درمان پروتز انجام گرفته غيرقابل پيش بيني بودن نتيجه استفاده از پروتز کامل را نشان مي دهد.
    
    دندان مصنوعي مراقبت مي خواهد
    بهداشت خوب دهان و دنچر بسيار مهم است. گير کردن ذرات غذا زير دنچر باعث تحليل استخوان و در نهايت لقي آن مي شود. بعد از غذا با مسواک و خمير مخصوص بايد دنچر را شست. هنگام شستن دنچر پايين بايد آن را بين انگشت شست و اشاره گرفت تا نيفتد. در صورت بو دادن دنچر، بايد آن را در محلول مخصوص به مدت نيم ساعت قرار داد.
    براي استراحت نسوج طي 24 ساعت بايد به مدت هشت ساعت، دنچر از دهان درآورده شود که معمولازمان خواب است. در صورت درد و تورم بيمار بايد براي معاينه مراجعه کند. انجام ويزيت هاي منظم نيز بعد از تحويل دنچر ضروري است