رضایتمندی از زندگی مشترک با تأسی به زندگی حضرت علی(ع) و حضرت زهرا (س)

چکیده
رضایتمندی از زندگی مشترک زمانی حاصل می شود که زوجین نسبت به هم رفتار عاشقانه و دوستانه داشته باشند. بهترین مصداق رضایتمندی زندگی مشترک، زندگی زوج آسمانی (حضرت علی و حضرت زهرا (سلام الله علیهما)) است که با ایمان به خدا و عشق به همسر زندگی مشترک را تشکیل داده و الگوی تمام مؤمنان شدند. اگر دختر و پسر قبل از ازدواج، هدف از تشکیل خانواده را بدانند و در انتخاب خود، که از مهم ترین انتخاب های زندگی است، دقت کامل را داشته باشند، می توانند در طول زندگی، به آن رضایتی که می خواهند، دست یابند. 

مقدمه
وقتی سخن از رضایتمندی از زندگی مشترک به میان می آید، باید به اصل تشکیل زندگی مشترک توجه داشت. یعنی طرفینی که قرار است به امر مقدس ازدواج بپردازند، باید هدف از تشکیل زندگی را شناخته و خود را برای قبول یک مسئولیت خطیر آماده نمایند. وقتی انسان برای هر کاری که می خواهد انجام دهد، هدف مشخصی داشته باشد، برای رسیدن به آن تلاش کرده و سعی می کند بهترین راه را برای رسیدن به آن هدف برگزیند. این که هدف از ازدواج چه هست و چه باید باشد، و معیار درست و اسلامی انتخاب همسر چیست، مطلبی است که با توجه به زندگی حضرت زهرا و حضرت علی (علیهما السلام)، به دست می آید و این مقاله در صدد بیان آن است.

1. اهداف اصلی ازدواج
1-1. حفظ پاکدامنی
یکی از اهداف عالی ازدواج، پاکدامنی، اخلاق نیک و عفت ورزیدن است. با نگاهی گذرا به زندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) در می یابیم وقتی ایشان به سن نه سالگی رسیده بودند، علاوه بر رشد جسمانی مناسب، از رشد و کمال عقلانی وافری بهره برده و از دیگران در این امر ممتاز بودند. (قزوینی، فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از ولادت تا شهادت، ص 146)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: «هر کس که می خواهد پاک و پاکیزه خدا را ملاقات نماید، باید ازدواج کند.» (حرعاملی، وسائل الشیعه، ج20، ص18، حدیث 24912؛ نوری طبرسی، مستدرک الوسائل، ج14، ص150، حدیث 16332)
از آنجا که نیاز به همسر و تشکیل خانواده یک نیاز فطری و غریزی می باشد، زمان مناسب هنگامی است که بلوغ جنسی و بلوغ عقلی در انسان حاصل گردد و بلوغ عقلی این است که دختر و پسر ظرفیت اداره ی زندگی و تشکیل خانواده را داشته باشند. در این زمان، اگر شخص نتواند مهار غریزه ی جنسی را در دست داشته باشد، ازدواج بر او واجب است. (صادق کوهستانی، جوان و ازدواج، ص 20)

1-2. تولید نسل و تربیت انسان های شایسته
تولید و پرورش انسان های نیکوکار و صالح، همان چیزی است که خدا و رسولش به آن اهتمام دارند. در حدیثی از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می خوانیم: «ازدواج کنید تا نسل شما فراوان شود، همانا من در روز قیامت به وسیله ی شما به امت های دیگر مباهات می نمایم، حتی فرزند سقط شده ی شما نیز از امت من محسوب خواهد شد.» (کلینی، کافی، ج6، ص3، حدیث10؛ حرعاملی، همان، ج21، ص358؛ الحسنی الراوندی، نوادر راوندی، ص5؛ قطب الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ج2، ص920)

هدف حضرت زهرا (سلام الله علیها) از ازدواج با حضرت علی (علیه السلام) پرورش نسل صالح و شایسته ای است که تا آخرالزمان، نور هدایت و اثرات آن نسل نورانی در بشریت تجلی یابد. نسلی که یازده امام نورانی را در میان خود دارد و همواره ایشان از مادر گرامی شان در یاد و خاطره ی خود به نیکی یاد می کنند و از کرامات و مقامات ایشان سخن می گویند.

1-3. آرامش و اطمینان
طبق فرمایش خداوند در کتاب زندگی بخش خود، هدف از ازدواج رسیدن به آرامش روحی است: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکم مِّنْ أَنفُسِکمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکنُوا إِلَیهَا وَ جَعَلَ بَینَکم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِک لَآیاتٍ لِّقَوْمٍ یتَفَکرُونَ؛ و از نشانه های او این که از [نوع] خودتان همسرانی برای شما آفرید تا بدان ها آرام گیرید و میانتان دوستی و رحمت نهاد، آری در این [نعمت] برای مردمی که می اندیشند قطعاً نشانه هایی است.» (روم: 21)
در زندگی پر بار حضرت علی و حضرت فاطمه (سلام الله علیهما) می بینیم که امیرالمؤمنین (علیه السلام) زمانی که مشکلات و سختی ها، عرصه زندگی را بر او تنگ می کرد، به خانه می رفت و همین که به چهره ی فاطمه (سلام الله علیها) می نگریست، تمام غم هایش فراموش می شد. و این مصداق همان سخن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است که فرمودند: «وقتی مرد به زن خود بنگرد و زنش به او بنگرد خداوند به دیده رحمت بر آن ها می نگرد.» (پاینده، نهج الفصاحه، ص278) همچنین حضرت، نشستن مرد در کنار زن را از اعتکاف در مسجد بالاتر دانسته و می فرمایند: «نشستن مرد در کنار همسرش از اعتکاف در مسجد النبی نزد خدا محبوب تر است.» (ورام ابن ابی فراس،‏ مجموعة ورام (تنبیه الخواطر)، ج‏2، ص122)
امام علی (علیه السلام) در یکی از اشعار زیبای خود، عشق خود و حضرت زهرا (سلام الله علیها) را این گونه بیان می کند: «ما همانند کبوتران بیابانی در مرغزاری زندگی می کردیم و از سلامتی و جوانی برخوردار بودیم. روزگار بر ما فشار آورد و میان ما جدائی افکند، روزگار میان دوستان، جدائی می افکند.» (میبدی، دیوان امیرالمؤمنین (علیه السلام)، ص86)

2. ملاک انتخاب همسر
امام صادق (علیه السلام) درباره انتخاب همسر می فرماید: «زن گردن بند است، دقّت کن که چه چیز را بر گردن خود می آویزی، برای زن ارزش معلومی نیست، نه برای نیکان از آن ها و نه برای بدان ایشان، اما نیکانشان که ارزش آن ها طلا و نقره نیست، بلکه آن ها نیکوتر از طلا و نقره اند، و اما بدانشان پس خاک بهای آن ها نباشد، بلکه خاک بهتر از ایشان است.» (شیخ صدوق، معانی الاخبار، ص 144؛ تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج2، ص198، با کمی تغییر)
در این قسمت به مهم ترین معیارهای ازدواج با توجه به سیره امام علی و حضرت زهرا (سلام الله علیهما) اشاره می کنیم:
2-1. کفویت
کفو به معنی همتا و همانند آمده است. این لفظ در شرع بیشتر در مورد ازدواج به کار برده می شود، همان طور که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «به افراد هم سنگ و هم شأن خود (از نظر ایمان و اصالت) زن بدهید، و نیز با هم‏ شأن خود ازدواج کنید.» (الحسنی الراوندی، نوادر راوندی، ص12)
امام صادق (علیه السلام) در تعریف کفو فرمودند: «کفو کسی است که به صفت عفت بوده و مالی داشته باشد که امور خود را بگذراند.» (طبرسی، مکارم الأخلاق، ص204)
در مورد کفویت حضرت علی و حضرت زهرا (سلام الله علیهما) همین بس که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «اگر علی بن ابی طالب (علیه السلام) نبود که با فاطمه (سلام الله علیها) ازدواج کند، از زمان حضرت آدم (علیه السلام) تا روز قیامت، در روی زمین کسی یافت نمی شد که شایستگی همسری با فاطمه (سلام الله علیها) را داشته باشد.» (مجلسی، بحارالأنوار، ج‏43، ص10)

2-2. اخلاق
در مکتب اسلام به خوش خُلق بودن همسر سفارش شده است. در روایت از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که فرمودند: «زمانی که فردی نزد شما آمد و از اخلاق و دینش رضایت دارید پس او را به ازدواج درآورید.» (کلینی، همان، ج5، ص347، حدیث2؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج7، ص396، حدیث33؛ حرعاملی، همان، ج20، ص76، حدیث 25073؛ حلی، فتح الابواب، ص143؛ طبرسی، همان، ص 204)
با نگاهی کوتاه به نوع بینش فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، درمی یابیم که ملاک اخلاق برای ایشان چقدر حائز اهمیت است. آنجا که ایشان می فرمایند: «بهترین شما نرم خوترین شما و آن که بهترین رفتار را به همسرش داشته باشد.» (طبری، دلایل الامامه، ص 76)
و با همین نگرش به انتخاب همسر، بهترین فرد یعنی علی (علیه السلام) را بر می گزیند، همان کسی که از پدر بزرگوارش درباره ی او شنیده است: «همانا من تو را به ازدواج در می آورم به کسی که از نظر اسلام، مقدم ترین افراد امتم است و بیش ترین ایشان از نظر علم و بزرگ ترین ایشان از نظر حلم، و نیکوترین ایشان از نظر اخلاق است.» (عاملی کفعمی، البلدالامین، ص 287؛ طوسی، مصباح المتهجد، ص 788)
2-3. خانواده اصیل
در انتخاب همسر، اصالت و شرافت، یک مزیت به حساب می آید، زیرا اولاً همسری که در این خانواده ها تربیت می شود، غالباً شریف و بزرگوار خواهد بود، ثانیاً رفتار خانواده ی شریف نسبت به عروس و دامادش، معمولاً بهتر و مؤدب تر از سایر خانواده هاست. (احمد حسینیا، بهداشت روانی ازدواج و همسرداری، ص 97)
این جلوه ی شخصیت ساز که همان اصالت خانوادگی است، اولین زمینه ساز انتقال کرامت ها، ارزش ها و صفات برجسته در زندگی مشترک امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا (سلام الله علیهما) است، زیرا که اصالت این دو در حدی است که یکی دختر رسول خاتم (صلی الله علیه و آله و سلم) است و دیگری پسر ابی طالب و فاطمه بنت اسد (علیهم السلام) که هر دو از موحدان و دوستداران رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بودند.

نتیجه
با توجه به آنچه گفته شد، وقتی دو نفر تصمیم می گیرند با هم زیر یک سقف رفته و زندگی مسالمت آمیز داشته باشند، باید به اهداف و معیارهای ازدواج خود بیندیشند. یک دختر و پسر مسلمان باید با تأسی به زندگی ائمه (علیهم السلام)، از جمله حضرت علی و زهرای مرضیه (سلام الله علیهما) و در سایه فرمایشات آن بزرگواران، زندگی عاشقانه و عارفانه خود را رقم بزنند.
 

منبع : سبک زندگی رضوی