فرهنگ فاطمی در مناسبات خانوادگی

فرهنگ فاطمی در مناسبات خانوادگی-قسمت دوم

2- مناسبات خانوادگی در سخت ترین شرایط:
از دیدگاه مقام معظم رهبری فرهنگ فاطمی هم می تواند جهاد و مبارزه و تلاش و کار انقلابی و صبر انقلابی و درس و فراگیری و آموزش به این و آن و سخنرانی و دفاع از نبوت و امامت و نظام اسلامی را در پی داشته باشد و هم می تواند مقام معنوی و میدان وسیع و قله ی رفیع را در معرض همگان قرار دهد. این راهکار مهم در مناسبات خانوادگی به ویژه بین زن و شوهر بسیار حائز اهمیت است. ایشان می فرمایند:
«شخصیت زهرای اطهر، در ابعاد سیاسی و اجتماعی و جهادی، شخصیت ممتاز و برجسته یی است؛ به طوری که همه ی زنان مبارز و انقلابی و برجسته و سیاسی عالم می توانند از زندگی کوتاه و پرمغز او درس بگیرند. زنی که در بیت انقلاب متولد شد و تمام دوران کودکی را در آغوش پدری گذراند که در حال یک مبارزه ی عظیم جهانی فراموش نشدنی بود. آن خاتمی که در دوران کودکی، سختی های مبارزه ی دوران مکه را چشید، به شعب ابی طالب برده شد، گرسنگی و سختی و رعب و انواع و اقسام شدت های دوران مبارزه ی مکه را لمس نمود و بعد هم که به مدینه هجرت کرد، همسر مردی شد که تمام زندگیش جهاد فی سبیل الله بود و در تمام قریب به یازده سال زندگی مشترک فاطمه ی زهرا و امیرالمؤمنین علیه السلام، هیچ سالی، بلکه هیچ نیم سالی نگذشت که این شوهر، کمر به جهاد فی سبیل الله نسبته و به میدان جنگ نرفته باشد و این زن بزرگ و فداکار، همسری شایسته ی یک مرد مجاهد و یک سرباز و سردار دایمی میدان جنگ را نکرده باشد. پس، زندگی فاطمه ی زهرا سلام الله علیها، اگر چه کوتاه بود و حدود بیست سال بیشتر طول نکشید؛ اما این زندگی، از جهت جهاد و مبارزه و تلاش و کار انقلابی و صبر انقلابی و درس و فراگیری و آموزش به این و آن و سخنرانی و دفاع از نبوت و امامت و نظام اسلامی، دریای پهناوری از تلاش و مبارزه و کار و در نهایت هم شهادت است. این، زندگی جهادی فاطمه ی زهراست که بسیار عظیم و فوق العاده و حقیقتاً بی نظیر است و یقیناً در ذهن بشر چه امروز و چه در آینده یک نقطه ی درخشان و استثنایی است.»

3- مناسبات خانوادگی براساس معنویت:
مقام معنوی حضرت فاطمه سلام الله علیها و منای معنوی فرهنگ فاطمی در همه ابعاد زندگی و بویژه در مناسبات خانوادگی، راهکارهای مهم محسوب می گردد که مقام معظم رهبری به زیبائی این راهکار مهم را توصیف می فرمایند.
«اما مقام معنوی این بزرگوار، نسبت به مقام جهادی و انقلابی و اجتماعی او، باز به مراتب بالاتر است. فاطمه ی زهرا سلام الله علیها به صورت، یک بشر و یک زن، آن هم زنی جوان است؛ اما در معنا، یک حقیقت عظیم و یک نور درخشان الهی و یک بنده ی صالح و یک انسان ممتاز و برگزیده است.»

4- ایفای نقش صحیح در مناسبات خانوادگی:
ایفای نقش صحیح در مناسبات خانوادگی در دیدگاه مقام معظم رهبری چنان عظمتی دارد که ایشان از کلمه اسطوره استفاده می کنند:
«زندگی فاطمه زهرا سلام الله علیها به خاطر عظمت و شگفتی های فراوانی که در آن هست، شبیه اسطوره های تاریخ است. حقیقتاً چشم ما نمی تواند مقامات معنوی آن بزرگوار را ببیند «تو بزرگی و در آیینه کوچک ننمایی.» ما نمی توانیم آن قامت رسا و آن عظمت را حتی در چشم کوته بین ذهن خودمان تصویر کنیم؛ لیکن همان چیزی که چشمان سطحی نگر ما می بیند، خیلی با عظمت است. یعنی آن زندگی کوتاه چه در دوران کودکی، چه در دوران نوجوانی و چه در دوران تأهل و ازدواج و خانه داری این قدر پُر مغز است! مگر هر کسی می تواند همسر امیرالمؤمنین باشد؟ عظمت علی آنگونه است که کوه های عظیم را در مقابل خود آب می کند. نفس همسری امیرالمؤمنین، یک نشانه بزرگ عظمت است؛ لیکن شما ببینید تعامل این زن و شوهر چگونه است و دو بزرگ خارج از ابعاد ذهن انسان، چگونه با هم حرف می زنند؛ چگونه زندگی می کنند؛ چگونه زندگی الگو و نمونه تاریخ را اداره می کنند و چگونه هر کدام نقشی به عهده می گیرند!»

5- محبت و علاقه در مناسبات خانوادگی:
فرهنگ فاطمی سرشار از صحنه های محبت آمیز و همراه با عشق و علاقه ناب و خاص بین یک زن و شوهر نمونه یعنی حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها می باشد. بدون شک تبیین و توضیح این عامل مهم فرهنگ فاطمی در نهاد خانواده تأثیری شگرف بر دوام و قوام خانواده می گذارد. این محبت و عشق و علاقه در ابتدای ازدواج شکوفا می شود، و به نهایت می رسد، بر مرد و زن است، که این نعمت باطنی، و این حالت عالی قلبی که موجب خوشی در زندگی و عیش و عشرت، و صفا و پاکی است، به توسط جانبداری از هم، و گذشت و عفو، و خوش اخلاقی و تعاون، و توقع به اندازه از یکدیگر، و حفظ شخصیت و شئون طرفین، و پرهیز از بگو و مگوهای بی قدر و قیمت حفظ کننده و از عللی که باعث ضربه خوردن به عشق و محبت است بپرهیزند، که حفظ بنای عشق عبادت، و خراب کردن خانه محبت بدون تردید گناه و معصیت و موجب عقاب الهی در قیامت، و باعث عذاب در زندگی دنیائی است.
زن و شوهر باید نرمخو، با صفا، منبع عشق و محبت، و نسبت به یکدیگر امور زندگی را آسان بگیرند، که این آسان گرفتن بابی از ابواب معروف است، و آنان که اهل معروف، و پاک و پاکیزه از منکرات روحی و اخلاقی هستند، مورد توجه حق، و مستحق اجر و جزای جمیل از جانب پروردگارند. [1]

نتیجه گیری
اسلام، اهل بیت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را به عنوان نمونه ای کامل از خانواده برتر معرفی و صلاحیت الگویی آن را برای جهانیان امضا کرده است. خداوند سبحان این خانواده را از هر گونه رجس و پلیدی مبرا دانسته است. آیه شریفه «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا»، خطاب به همین خانواده است. و عظمت مقامات و عرفانی آنان را به نمایش گذاشته است. سوره انسان فضیلت های آنان را ستوده است و خلاصه جای جای قرآن از فلضایل و ویژگی های آنان سخن گفته است. این خانواده از پیوند ملکوتی وجود نازنین حضرت علی علیه السلام و فاطمه اطهر سلام الله علیها تشکیل شده است و آن دو مصداق اتم انسان کامل و ایده آل هستند. علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها کفو یکدیگرند؛
در خانواده برتر زن و شوهر شخصیت یکدیگر را گرامی می دارند، در این خانواده به زن به عنوان رکنی از خانواده بالاترین احترام نثارش می شود و مرد نیز به عنوان رکن دیگر از برترین جایگاه شخصیتی برخوردار است. در آموزه های اسلامی سفارش شده است؛ هر کس زنی را به همسری می گیرد باید گرامی اش بدارد و او را با اذیت و آزار و ستمگری هایش خرد نکند و شخصیت و کرامت انسانی او را ضایع نسازد، او باید محترم باشد و مایه اذیت و آزار زبانی و مانند آن قرار نگیرد.
در خانواده برتر نه مرد زبان به شکایت می گشاید و از همسرش در پایمال کردن حقوق خویش و انجام وظیفه نکردن او گله می کند و نه زن. آنها به وظایف خویش به خوبی آشنا و به آن پایبند هستند. زن و شوهر در چنین خانواده ای به تقسیم کاری که رسول اکرم صلی الله علیه و اله و سلم در زندگی مشترک علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها صورت داد، کمال رضایت را دارند و هر کدام انجام وظیفه کردن در محدود تعیین شده را برای خود کاری مقدس، در ردیف جهاد در راه خدا می شمارند.
زن و شوهر در خانواده برتر به شدت به موازین شرعی پایبند هستند و به مسائل محرم و نامحرم، حفظ ناموس، عفت و پاکدامنی و عدم اختلاط با نامحرمان فوق العاده اهمیت می دهند. مرد در چنین خانواده ای عفیف است و چشم خویش از ناموس دیگران فرو می پوشد و خواسته های غریزی خود را در محدوده ای که خداوند برایش حلال کرده، منحصر می سازد. زن نیز خود را برای شوهرش ارزانی می کند و در غیاب او از خویشتن چون دری در صدف پاسداری می دهد و از نامحرمان حفظ می کند. بسیاری از نابسامانی های اجتماعی از همین ناحیه صورت می گیرد که زن و مرد حریم خود را نمی شناسند و به موازین شرع مقدس بی اعتنایی نشان می دهند و گر نه هرگز اسلام با حضور زن در صحنه اجتماع مخالف نیست. اسلام با بی حجابی، بی عفتی، اختلاط زن و مرد مخالف است.
در خانواده برتر، زن و شوهر ایمان خود را در پرتو صبر و تحمل بر شداید و گرفتاری ها، فقر و تنگدستی و دیگر سختی ها و همچنین شکرگزاری از خداوند در برابر نعمت های او کامل می کنند. در آموزه های اسلامی برای مردی که در برابر کژی های اخلاقی همسرش صبوری کرده، برای خدا تحملش می کند پاداش شاکران در نظر گرفته شده است، زنی هم که بر بد اخلاقی شوهرش صبر می کند پاداشی همچون آسیه به او داده می شود.

[1] جامعه شناسی خانواده، باقر ساروخانی ص 56-51