مبحث 105 طرح صالحین: «فضای مجازی»

دقت بر رعایت حقوق فردی و اجتماعی دیگر کاربران در گروه‌ها، پرهیز از تهدید حریم خصوصی سایرین، مراقبت بر نحوه مراوده با نامحرم در اتاق‌های گفت‌وگو و گروه‌های شبکه‌های اجتماعی، رعایت اصول شرعی و اخلاقی به‌هنگام حضور نامحرم و دقت و مراقبت در انتشار تصاویر و محتواهای شخصی و خانوادگی که در معرض دید دیگران قرار می‌‌گیرد همگی جزو اصول مهمی هستند که در چهارچوب «تقوای مجازی» باید مورد توجه قرار گیرند.

در واقع باید گفت عاملی که تعیین می‌‌کند فضای مجازی، ابزاری برای تهدید مرزهای فرهنگی و اجتماعی کشور به حساب آمده و یا اینکه به رسانه‌ای مفید برای ارتقا فرهنگی جامعه تبدیل شود، همین پیوست‌های فرهنگی هستند که در قالب افزایش سواد رسانه‌ای کاربران، قدرت تفکیک فرصت‌ها و آسیب‌ها را در مخاطب ایجاد کرده و زمینه بهره‌گیری از فرصت‌های این محیط را فراهم می‌‌کند. کوتاهی برخی از دستگاه‌های فرهنگی در این زمینه باعث شده عده‌ای از کاربران فضای مجازی در نبود اطلاعات و آگاهی‌های لازم، شرایط استفاده صحیح از این محیط جدید و جذاب را درنظر نگرفته و به همین دلیل ناهنجاری‌های جدیدی در این عرصه شکل گرفته‌اند که باید با تمرکز روی پیوست‌های فرهنگی، برای مهار این معضلات چاره‌ای اندیشیده شود. اینکه گروهی از استفاده‌کنندگان فضای سایبری، این رسانه را یک مفهوم غیرواقعی فرض کرده و از اثرات جبران‌ناپذیر اشتباهات مجازی بر زندگی واقعی غافل شوند، باعث خواهد شد اقدامات خود در این فضا را بدون پیامد فرض کرده و بی‌محابا از این محیط بهره بگیرند. طبیعی است که استفاده اینچنینی از فضای مجازی، نتیجه‌ای جز شکل‌گیری مشکلات ضداجتماعی و فرهنگی نخواهد داشت.

بر این اساس همانگونه که همگی ما در فضای حقیقی، خداوند بزرگ را شاهد و ناظر اعمال خود دانسته و به بیان واضح تر «تقوا» را معیار تنظیم روابط فردی و اجتماعی قرار داده‌ایم، در فضای مجازی نیز نیاز به باز تعریف مفهوم مهمی‌‌با نام «تقوای مجازی» داریم تا تابلوی راهنمای فعالیت‌های‌مان در این حوزه باشد. زیرا چند وقتی است بغعضی از فعالین به ظاهر مدهبی نیز گرفتار غفلت هایی در این حوزه شده اند. به طور مثال کمپین‌های مدعی ترویج حجاب با برچسب «#اسلام»، «#زن مسلمان» و «#حجاب زیبا» اقدام به جذب و تشویق دختران محجبه برای انتشار تصاویر خود در شبکه‌های اجتماعی می‌کنند؛ تصاویری که قرار است برای ترویج اسلام و پوشش زن مسلمان در مقابل نگاه نامحرمان قرار گیرد. در این بین علاوه بر اشتباهی که توسط بعضی از خواهران عزیز صورت می گیرد. برادران به ظاهر مذهبی نیز گرفتار توطئه دوم می شوند و در کامنت های عجیب صورت و تیپ آن خواهر را ستایش می کنند. موضوعی که در نگاه اول باورکردنی نیست اما واقعیت دارد. روابطی که جهت نیفتادن به گناه با یک پسوند خواهر یا برادر شروع می شود. در آن از حدیث و شعر آیینی می گویند اما در باطن همان رابطه دو نامحرم است با شکلی ظاهرا شرعی. حرف هایی که خودمانی تر می شود و کم کم به رابطه ای وابسته کننده مبدل خواهد شد.

در مورد ارتباط با نامحرم، از شمار زیادی از علما و مراجع تقلید استفتاء شده است که عموماً چنین پاسخ داده‌اند: «البته ارتباط در این فضا فی نفسه اشکالی ندارد، اما در صورتی که مفسده داشته باشد و یا باعث گناه شود جایز نیست» چون شیطان وعده داده است، بین دو نامحرم حاضر شود و تا آن دو را به گناه نکشد، دست برندارد. به همین خاطر جمعی از فعالین حوزه مجازی با راه اندازی کمپینی به نام "تقوا در دنیای مجازی" درصدد ایجاد تلنگری به نسل جوان هستند. این افراد با انتشار کارتون‌های مختلف به کاربران می آموزند که رفتار در دنیای مجازی و حقیقی تفاوتی با هم ندارد. مخاطب عمده این کارتون های گرافیکی جوانان مذهبی هستند. کارتون های زیر گوشه ای از تولیدات این افراد است:

1-خدای دنیای واقعی همان خدای دنیای مجازی ست؟ اگر خودش را در جهان واقعی ببینی، یحتمل سرت را می‌اندازی پایین و عبور می‌کنی، ولی اسمش را، نوشته‌اش، کامنت‌اش را، چراغ روشن‌اش را که در دنیای مجازی می‌بینی، چشمت تنگ‌تر می‌شود، خیره‌تر می‌شوی به مانیتور، شاید ضربان قلبت هم کمی بالاتر برود.

2-دخترکم؛ از نظر قرآن یکی از ملاک‌های بی‌حیایی، خودنمایی برای نامحرم است. خودنمایی فقط برای بدحجاب‌ها نیست، بلکه با حجاب هم می‌شود خودنمایی کرد؛ فقط مشتری‌اش فرق می‌کند. رعایت کن!

3-حالا اگر احوال‌پرسی نکنی چه می‌شود؟!

4-ماه ضیافت است و گشایش درهای حقیقی رحمتش حتی به روی این دنیای مجازی... با تکیه بر ایمان و تقوا رنگ و بوی خدایی را برای این فضا به ارمغان خواهیم آورد. به میهمانی خدا دعوت شده‌ایم... او را با چهره مجازی و حقیقی خود بندگی کنیم.

5-قدر هر کس به اندازه قدر اراده اوست؛‌ سر دوراهی کلیک کردن و نکردن، اندازه آدم‌ها معلوم می‌شود؛ گاهی باید مدام برای خودمان روضه حرّ بخوانیم.

6-بانو... همان طور که در دنیای واقعی حیایت، حجابت، وقارت تو را از برخورد صمیمانه با هر نامحرمی بازمی‌دارد،‌ همان طور که وقتی نگاهی آزارت می‌دهد؛‌ رویت را محکم‌تر می‌گیری اینجا هم در فضای مجازی در برخورد با نامحرم، رویت را بگیر در قالب کلمات.

در این بین نکته قابل توجه ناراحتی و بغض رسانه های ضد انقلاب نسبت به این کمپین است. مقابله با این کمپین که یک نگاه کاملا دینی و غیرسیاسی دارد و مخاطبش قشر انقلابی جامعه است نشان می دهد رسانه های ضدایرانی حتی برای آلوده شدن دختران و پسران حزب اللهی نیز چشم طمع دوخته اند. به طور مثال دویچه وله در یک گزارش درباره این کمپین با تیتر " راه‌اندازی کمپین "تقوا در دنیای مجازی" برای مدیریت شبکه‌های اجتماعی" مدعی شده است این کمپین برای مدیریت فضای مجازی صورت گرفته است در حالیکه نوع ارتباط بین دختر و پسر حزب اللهی یک دغدغه دینی است و ربطی به مدیریت ندارد.

در پایان باید گفت کاربران دنیای مجازی باید همچون فضای حقیقی، خداوند بزرگ را شاهد و ناظر اعمال خود بدانند و با مدنظر قرادادن تقوای مجازی، به فعالیت‌های خود در فضای مجازی نیز «رنگ و بوی خدائی» بدهند. تنها در این صورت می‌‌توان امیدوار بود که این محیط نوپدید، به ابزاری برای پیشرفت‌های معنوی نسل جوان و نوجوان تبدیل شده و به ارتقا بعد اخلاقی و معرفتی آحاد جامعه بینجامد.