∞ آیه شب چهاردهم ماه مبارک رمضان ∞

بنام خدا

قَالَ رَب إِنى ظلَمْت نَفْسى فَاغْفِرْ لى فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ (آیه  16 سوره قصص)

او گفت (موسی) : پروردگارا! من به خویشتن ستم کردم ، مرا ببخش ، و خداوند او را بخشید، که او غفور و رحیم است (قال رب انى ظلمت نفسى فاغفر لى فغفر له انه هو الغفور الرحیم ).
مسلما موسى در اینجا گناهى مرتکب نشد، بلکه در واقع ترک اولائى از او سر زد که نمى بایست چنین بى احتیاطى کند تا به دردسر و زحمت و رنج بیفتد او در برابر همین ترک اولى از خدا تقاضاى عفو کرد و خدا نیز او را مشمول لطفش قرار داد.
موسى گفت : به شکرانه این نعمت که مرا مشمول عفو خود قرار دادى و در چنگال دشمنان گرفتار نساختى ، و به شکرانه تمام نعمتهائى که از آغاز تاکنون به من مرحمت کردى من هرگز پشتیبانى از مجرمان نخواهم کرد و یار ستمکاران نخواهم بود (قال رب بما انعمت على فلن اکون ظهیرا للمجرمین ).
بلکه همیشه به یارى مظلومان و رنجدیدگان خواهم شتافت ، منظورش از این جمله این بود که من هرگز با فرعونیان مجرم و گنهکار همکارى نخواهم کرد بلکه در کنار ستمدیدگان بنى اسرائیل خواهم بود.
و اینکه بعضى احتمال داده اند منظور از مجرم آن مرد اسرائیلى بوده باشد بسیار بعید به نظر میرسد.

نکته ها:
1 - آیا این کار موسى منافى مقام عصمت نیست ؟
مفسران بحثهاى دامنه دارى در مورد مشاجره مرد قبطى و بنى اسرائیلى و کشته شدن قبطى به دست موسى کرده اند.
البته اصل این عمل مساءله مهمى نبوده ، چرا که جنایتکاران فرعونى مفسدان بیرحمى بودند که هزاران نوزاد بنى اسرائیلى را سر بریدند، و از هیچگونه جنایت بر بنى اسرائیل ابا نداشتند، و به این ترتیب افرادى نبودند که خونشان مخصوصا براى بنى اسرائیل محترم باشد.
آنچه براى علماى تفسیر ایجاد مشکل کرده تعبیراتى است که خود موسى (علیه السلام ) در این ماجرا مى کند:
یکجا مى گوید: ((هذا من عمل الشیطان )).
جاى دیگر مى گوید: رب انى ظلمت نفسى فاغفر لى : خدایا! من بر خود ستم کردم مرا ببخش .
این تعبیرات چگونه با عصمت انبیاء که حتى قبل از نبوت و رسالت باید داراى مقام عصمت باشند سازگار است ؟
اما با توضیحى که در تفسیر آیات فوق دادیم روشن مى شود که آنچه از موسى سر زد ترک اولائى بیش نبود، او با این عملش خود را به زحمت انداخت چرا که قتل یک قبطى به وسیله موسى چیزى نبود که فرعونیان به آسانى از آن بگذرند، و مى دانیم ترک اولى به معنى کارى است که ذاتا حرام نیست ، بلکه موجب مى شود که کار خوبترى ترک گردد، بى آنکه عمل خلافى انجام شده باشد.
نظیر این تعبیر در سرگذشت بعضى دیگر از انبیاء از جمله حضرت آدم (علیه السلام ) نیز آمده است.

تفسیر نمونه جلد 16 صفحه 44