امام صادق(عليه السلام) مى‌فرمايند:
ايمان ده درجه دارد و حضرت سلمان در درجه دهم ايمان،
جناب ابوذر در درجه نُهم و جناب مقداد در درجه هشتم ايمان هستند.
ملاك سنجش مرتبه ايمان
براى سنجش مراتب ايمان مى‌توان به ميزان التزام عملى افراد توجه كرد. بالاترين مرتبه ايمان لازمه‌اش اين است كه صاحب آن به تمام لوازم عملى بى كم و كاست و صد در صد ملتزم باشد؛ تا برسد به مراتب بعدى كه به تدريج از اين التزام عملى كاسته مى‌شود. انسان‌هاى معمولى اين‌گونه هستند كه با آن كه بنا مى‌گذارند صد در صد ملتزم باشند اما در عمل سستى مى‌كنند و مرتكب معصيت مى‌شوند. چنين كسى «مؤمن گناه‌كار» است و با «كافر باطنى» فرق دارد. كافر باطنى در اصل بنا گذارى مشكل دارد، ولى مؤمن گناه‌كار در ميزان پاى‌بندى به بناگذارى.
كسانى كه صد در صد و در همه موارد به بنايى كه گذاشته‌اند متعهد مى‌مانند و ذرّه‌اى از آن تخطى نمى‌كنند «معصوم» ناميده مى‌شوند. از نظر اعتقادات و تعاليم اسلامى، در اسلام كسانى كه معصوم بودن آنها تضمين شده باشد بيش از چهارده نفر نيستند. كسانى هم مثل حضرت زينب (عليها السلام) يا حضرت على اكبر و ابوالفضل العباس (عليهما السلام) يا حضرت معصومه (عليها السلام) دختر گرامى امام هفتم (عليه السلام) نيز مرتكب گناه نمى‌شده‌اند، ولى تفاوتشان با چهارده معصوم در اين جهت اين است كه عصمت آن چهارده بزرگوار تضمين گرديده، اما عصمت اين بزرگواران به اين صورت نبوده است. اعتقاد به عصمت آن چهارده نفر شرط تشيع است و اگر كسى چنين اعتقادى را نداشته باشد به تشيع او خلل وارد مى‌شود، ولى اعتقاد به عصمت ديگران، شرط تشيع نيست.
از نظر عقلى و فلسفى كاملا ممكن است كه يك انسان عادى هم، به جايى برسد كه در همه حال كاملا ملتزم به لوازم ايمانش باشد و هيچ‌گاه گناه نكند. اما افراد عادى اين‌گونه هستند كه ايمانشان ضعيف است و در طول عمرشان دائماً در افت و خيز هستند؛ گاهى مطيعند و گاهى عاصى. مراتب ايمان از همين جا پيدا مى‌شود؛ بستگى به اين دارد كه انسان چقدر گناه مى‌كند و آن تعهد عملى به باور قلبى را مى‌شكند.
منبع: کتاب آیین پرواز، درس هجدهم، ص 151؛ آیة الله مصباح یزدی
http://www.mesbahyazdi.ir/node/4323
