∞ آیه شب پنجم ماه مبارک رمضان ∞

عواملي که اعمال آدمي را به خطر مي‏ افکند يا نابود مي‏سازد بسيار است از جمله: 

1- «منت گذاردن و آزار دادن» است، چنانکه قرآن مي‏گويد: 

يا ايها الذين آمنوا لا تبطلوا صدقاتکم بالمن والاذي کالذي ينفق ماله 

رئاء الناس و لا يؤمن باللَّه واليوم الاخر: «اي کساني که ايمان آورده‏ايد انفاقها و بخشش ‏هاي خود را با منت و آزار باطل نسازيد، همانند کسي که مال خود را براي نشان دادن به مردم انفاق مي‏کند و ايمان به خدا و روز قيامت ندارد» (بقره- 264). 

در اينجا دو عامل بطلان عمل يکي «منت و آزار» و ديگري «ريا و کفر» مطرح شده است که اولي بعد از عمل مي‏آيد، و دومي مقارن آن، و اعمال نيک را به آتش مي‏کشند. 

2- «عجب» عامل ديگري است براي نابودي آثار عمل، چنانکه در حديث آمده است العجب ياکل الحسنات کما تاکل النار الحطب: «عجب حسنات انسان را مي‏خورد همانگونه که آتش هيزم را»!. 

3- «حسد» نيز يکي از اين گونه اعمال است که درباره‏ي آن نيز تعبيري شبيه به «عجب» آمده که همچون آتش، حسنات را نابود مي‏کند، پيغمبر گرامي اسلام صلي اللَّه عليه و آله و سلم فرمود: اياکم والحسد فان الحسد يأکل الحسنات کما تاکل النار الحطب. 

اصولا همانگونه که حسنات، سيئات را از بين مي‏برد (ان الحسنات يذهبن السيئات) (سوره‏ي هود- 114) همچنين گاهي سيئات، حسنات را به کلي از اثر مي‏اندازد. 

4- مسأله‏ ي حفظ ايمان تا پايان عمر مهمترين شرط بقاي آثار عمل است چرا که قرآن به صراحت مي‏گويد: «کساني که بي‏ايمان از دنيا بروند تمام اعمالشان حبط و نابود مي‏شود». 

از اينجا است که به اهميت و مشکلات مسأله‏ي نگهداري اعمال پي مي‏بريم

و لذا در حديثي از امام باقر عليه ‏السلام آمده که فرمود: الا بقاء علي العمل اشد من العمل، قال و ما الابقاء علي العمل؟ قال يصل الرجل بصلة و ينفق نفقة للَّه وحده و لا شريک له، فکتب له سراً ثم يذکرها فتمحي فتکتب له علانية، ثم يذکرها فتمحي و تکتب له رياء!: 

«نگهداري عمل از خود عمل سختتر است».

 
راوي سؤال مي‏کند منظور از نگهداري عمل چيست. 

پاسخ فرمود انسان بخششي مي‏کند و يا انفاقي در راه خداوند يکتا و به عنوان يک انفاق پنهاني براي او ثبت مي‏شود، سپس در جائي آنرا مطرح مي‏کند اين انفاق پنهاني حذف مي‏شود و بجاي آن انفاق آشکار نوشته مي‏شود، دگر بار در جائي ديگر آنرا مطرح مي‏کند باز حذف مي‏شود و به عنوان رياء نوشته مي‏شود»!. 

آيه‏ ي مورد بحث اشاره‏ ي سربسته ‏اي به همه‏ ي اين امور کرده مي‏گويد: و لا تبطلوا اعمالکم.