مبحث 95 طرح صالحین: «چرا غیبت می کنیم؟»

آثار دیگرغیبت:
الف. در یک روایت است که غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسی است که به بهشت می‌رود و اگر توبه نکند اولین کسی است که به دوزخ می‌رود».[10]
ب. در روایت دیگر است که حضرت علی ـ علیه السّلام ـ به نوف که درخواست موعظه کرده بود فرمود از غیبت دوری کن که آن نان خورش سگهای جهنم است.[11]
روایات دیگری نیز هست که ما برای طولانی نشدن مطلب از ذکر آنها خودداری می‌کنیم.
3. عاملی دیگر که می‌تواند در ترک غیبت مؤثر باشد توجه به حقیقت و باطن غیبت است.
خداوند می‌گوید: آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ همه شما از این امر کراهت دارید.[12] در این آیه برای نهی از غیبت به حقیقت و باطن غیبت کردن اشاره شده است: حقیقت آن خوردن گوشت مرده برادر است. چون مؤمنین با هم برادرند پس وقتی از یک مؤمن غیبت می‌کنی از برادر خود غیبت کرده‌ای و در حقیقت گوشت مرده او را خورده‌ای. آیا هیچ انسانی گوشت برادر مرده خود را می‌خورد؟ هرگز . پس همان طور که از این مسئله متنفر هستید باید از غیبت کردن تنفر داشته باشید.
چون با غیبت کردن دارید همان کاری را می‌کنید که از آن تنفر دارید یعنی گوشت برادر مردة خود را می‌خورید.
ـ انسان که گوشت می‌خورد تنها گوشت تعداد مشخصی از حیوانات را می‌خورد آن هم حیوانی که زنده باشد و انسان آن را بکشد نه حیوان مرده را. امّا انسان گوشت انسان دیگر را هرگز نمی‌خورد به خصوص اگر مرده باشد.
ـ انسان نسبت به برادر خود تعصب می‌ورزد و اگر کسی به او حمله کند از او دفاع می‌کند و نمی‌گذارد به برادرش آسیبی برسد.
چه جور برادری باشد که بخواهد به برادرش آسیب و صدمه‌ای برساند. تا چه رسد که بخواهد گوشت او را در حالی که مرده باشد و هیچ گونه دفاعی از خود ندارد بخورد.
اینها کارهایی است که انسانهای با وجدان به شدت از آن دوری می‌جویند.
خلاصه و جمع بندی:
سه چیز ما را در ترک غیبت کمک می‌کند:
1. بررسی انگیزه‌ها و عواملی که باعث غیبت کردن می‌شود و سعی در از بین بردن آنها؛
2. تفکر در آثار دنیوی و اخروی؛
3. توجه به باطن و حقیقت غیبت که خوردن گوشت برادر مرده باشد.
وقتی خواستیم غیبت کنیم اگر به این سه چیز توجه کنیم آن را مرتکب نخواهیم شد و مدتی تمرین در مواظبت ما را برای همیشه از ارتکاب این گناه عظیم باز خواهد داشت ان شاء الله. خصوصاً برای شما که هنوز در ابتدای سن تکلیف هستید مسئله ترک گناه خیلی راحت است چون هنوز به آن عادت نکرده‌اید.
تذکر:
مطالبی که گفته شد مربوط به این بود که چگونه از غیبت کردن فرار کنیم،‌ یعنی غیبت نکنیم ولی نباید فراموش کرد که گاه ما غیبت نمی‌کنیم ولی با گوش دادن به غیبت در گناه آن شریک می‌شویم. در حدیث آمده است که اگر انسان در مجلسی باشد و غیبت برادر مسلمانش را بشنود و آن غیبت را رد کند خداوند عز و جل از او هزار باب شر در دنیا و آخرت از او رد می‌کند ولی اگر رد نکند بر او مثل گناه غیبت کننده است.[13] بنابراین برای آن که از گناه غیبت و عقابی که به دنبال دارد پاک باشیم باید نه غیبت کنیم و نه به غیبت گوش دهیم و با این گوش دادن غیبت کننده را تشویق کنیم بلکه باید در چنین مواردی ضمن نهی از غیبت به یاری غیبت شونده بیاییم و از او دفاع کنیم، مثلاً اگر از عیب دنیایی او ـ از زشتی و نقص عضو او... ـ غیبت می‌کنند بگوییم این که عیبت نیست عیب چیزی است که خدا آن را عیب دانسته است که همان غیبت کردن تو باشد. و اگر از عیب دینی او ـ مثلاً در نماز سهل انگار است ـ
غیبت می‌کنند سعی کنیم کار او را توجیه کنیم مثلا بگوییم تو که همیشه با او نیستی شاید خیلی مواقع نمازش را مرتب می‌خواند شاید عذری داشته که نمازش را به موقع نخوانده و امثال آن و اگر قابل توجیه نیست بگوییم بالاخره مؤمن گاهی مبتلا به گناه می‌شود[14] تو هم داری گناه می‌کنی. تو که خودت گناه می‌کنی چرا از دیگران به خاطر آن غیبت می‌کنی. اگر تذکرات ما فایده نداشت و ترک مجلس غیبت دشوار نبود باید مجلس را ترک کرد،[15] و الا با تذکر دادن و نهی از غیبت و دفاع از غیبت شونده ما وظیفه‌مان را انجام داده‌ایم.
پی نوشت
[10] . حجرات،‌آیة 12. [11] . ر.ک: محمدی ری شهری، میزان الحکمه، انتشارات دار الحدیث، چ 1، ج 3، ص 2340. [12] . امام خمینی، چهل حدیث، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چ 1، 1371، ص 316. [13] . امام خمینی، استفتائات،‌مؤسسه نشر اسلامی، چ 2، ص 1372، ج 2، ص 617.