ملاک تأخیر در پرداخت خمس!

به‌ طور کلى تأخیر در پرداخت خمس جایز نیست و مکلف پس از رسیدن سال خمسى لازم است خمس آن را در همان روز بپردازد و تا خمس مالش را نداده، نمى‏‌تواند در مال خود تصرف کند. و مراد از تأخیر، آن چیزی است که در نظر عرف تأخیر شمرده شود.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):

به‌طور کلى تأخیر در پرداخت خمس جایز نیست و مکلف پس از رسیدن سال خمسى لازم است خمس آن را در همان روز بپردازد و تا خمس مالش را نداده، نمى‏‌تواند در مال خود تصرف کند، و اگر قبل از پرداخت خمس در آن تصرف کند، مقدار خمس آن را ضامن است؛ و در هر صورت اگر در پرداخت خمس مشکل دارید مى‌توانید به یکى از ‏نمایندگان مجاز  در امر وجوهات شرعیه مراجعه و پس از دستگردان نمودن به ‏تدریج بپردازید.‏

حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

تأخیر جایز نیست مگر به مقدار ضرورت که به طور طبیعی رساندن مبلغ، مستلزم آن است.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

انسان تا خمس مال را ندهد نمى تواند در آن تصرّف کند و نیّت دادن خمس به تنهایى کافى نیست، همچنین نمى تواند خمس را به ذمّه بگیرد و در مال تصرّف کند و چنانچه تصرّف کند کار حرامى کرده و اگر آن مال تلف شود باید خمس آن را بدهد.

حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):

 به طور کلی از زمان تعلق خمس به عین مال، تصرف در آن منوط به اذن از مجتهد جامع الشرایط است.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

 در صورتی‌که عرفاً در پرداخت خمس تأخیر شود برای تصرف در اموال نیاز به مصالحه با مجتهد یا وکیل مجتهد است.

چند استفتاء در مورد مصرف خمس

جواب: خمس یكی از واجبات مالی است كه با شرایط آن باید پرداخت گردد. وجه خمس به دو قسمت تقسیم می‌شود نصف آن سهم سادات است كه باید صرف سادات فقیر و مسكین و در راه مانده شود و نصف دیگر سهم امام ـ علیه السّلام ـ است كه در زمان غیبت در اختیار مجتهد جامع الشرایط قرار می‌گیرد. سهم فقرای غیر سید از زكات پرداخت می‌شود. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1834).

جواب: ملاك فقها در كمك به آسیب دیدگان فقر آنهاست بنابراین به آسیب دیده كه فقیر نباشد نمی‌توان از خمس و زكات پرداخت نمود. و همه فقها كمك به آسب دیدگان فقیر غیر سید را از زكات جایز می‌دانند و اگر زكات دهنده سید باشد به فقیر هم می‌تواند زكات بپردازد. و نیز سهم سادات از خمس را می‌توان به سادات فقیر آنها داد اما نسبت به سهم امام ـ علیه السّلام ـ نظر فقهاء عظام متفاوت است هر كدام بر حسب تشخیص و مورد بنحو مقتضی اجازه فرموده‌اند. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، مبحث خمس ـ مصارف خمس).

جواب: خمس باید به مجتهدی جامع الشرایط یا وكیل او برسد یا در مواردی كه اجازه می‌دهد مصرف شود و در هر مورد اجازه جداگانه لازم است و پرداخت به امام جمعه مانعی ندارد لكن لازم است قبض رسید مرجع تقلید خود را از ایشان دریافت دارید. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج2 ، م1834).