انواع تلاوت قرآن، و تلاوت برتر

نویسنده "حلیة القرآن" در زمینه انواع قرائات چنین می نویسد: قرائت آيات قرآن، چهار مرتبه دارد: ترتيل، تحقيق، تحدير (حَدْر)، تدوير

تلاوت ترتيل:
ترتيل درلغت عبارت است از «نظم و ترتيب در کلام». «رَتَّلَ الْکَلام» يعنی: سخن را خوب بيان کرد ـ قواعد سخن را مراعات نمود.ترتيل در اصطلاح قرائت عبارت است از: خواندن قرآن بطور منظم و با تأنّی و شمرده و همراه با تدبّر در معانی، بطوري که تمامی قواعد رعايت شود.

تلاوت تحقيق:
تحقيق درلغت به معناي «مبالغه در انجام چيزی بدون کمی و زيادی» و «رسيدن به حقيقت شیء» آمده است.در قرائت قرآن، «تحقيق» عبارت است از خواندن قرآن با حداکثر آرامش و تأنّی حتی «آهسته‌تر از قرائت به ترتيل»، همراه با اشباع مدها، تحقيق همزه‌ها، اتمام حرکات، تحقيق مخارج حروف و ... که همه اينها در سايه قرائت آيات با حداقل سرعت، ميسر است.

تلاوت تحدير(حَدر):
به معنای سرعت گرفتن و از سراشيبی به پائين آمدن می ‌باشد که مستلزم ازدياد سرعت است.در اصطلاح قرائت، عبارت است از خواندن قرآن با سرعت زياد همراه با رعايت احکام تجويد.بديهی است که در اين حال احکام تجويدی با دقت و ظرافت روش پيشين، رعايت نخواهند شد اما به هر حال نبايد قواعد قرائت دچار اخلال فاحش گردد.

تلاوت تدوير:
حالتی است بين تحقيق و حدر؛ به بيان ديگر، نوعی قرائت است نه به سرعت «حدر» و نه به کُندی «تحقيق».اکثر اهل اداء، اين روش را اختيار کرده‌اند.

با توجه به تمامی مطالب فوق، می توان گفت ترتيب قرائات (از کند به تند) عبارتست از: تحقيق ـ ترتيل ـ تدوير ـ تحدير

و اما، افضل ‌القراءات همانا، «ترتيل» است که مجمع تمامی امتيازات قرائت است، و در قرآن نيز بدان امر شده است آنجا که می فرمايد:«وَ رَتِّل ِالقُرانَ تَرتيلاً» (مزمل، 4) يعنی: قرآن را منظم، مرتب، با تأنی و شمرده و همراه با تدبر در معانی بخوان.

از امام‌ المتقين حضرت علی ابن ابی ‌طالب عليه‌السّلام سؤال شد، ترتيل چيست؟ فرمود: «اَلتَّرتيلُ، اَداءُ الْحُروفِ وَ حِفْظُ الوُقوفِ».در کتاب معروف «اَلنَّشْر»، با کمی تفاوت يعنی «اَلتَّرتيلُ، تَجْويدُ الْحُروفِ وَ حِفْظُ الْوُقوفْ» نيز آمده است. و اين فرموده مولای متّقيان، مورد اتّفاق اهل تشيع و تسنن است.
با توجه به تمامی مطالب فوق، فضل و برتری «ترتيل» بر ديگر قراءات آشکار می ‌گردد.

بطور اختصار در ترتيل امتيازات ذيل جمع آمده است:

1. نه بدان سرعت است که در قواعد تجويدی خللی وارد آيد.

2. نه بدان کُندی و آهستگی است که هم چون تحقيق، آيات کمتری خوانده شود.

3. تجويد حروف و «حفظ وقوف» رعايت می ‌گردد.

4. از همه مهمتر، فرصت کافی براي تدبر در معانی وجود دارد. (1)