کارگاه آموزش اصول وبلاگ نویسی

با توجه به تاثیر گذاری بسیار محتوای مولتی مدیا (تصویر و ویدئو) در وبلاگ، در این جلسه آموزشی به معرفی و ارائه نکته هایی برای در مورد نحوه استفاده از صوت و تصویر و ویدئو خواهیم پرداخت.

همیشه حرف، کلمه و جمله است که گفتار و نوشتار را می سازند، اما نوشتار در هر رسانه ای که ارائه شود (اعم از روزنامه، کتاب، وبلاگ و …) بدون همراهی مدیا ناقص و خسته‌کننده است. گاهی اوقات حتی می‌توان پیام نوشتار را بدون حضور مدیا، گنگ و ناقص دانست.

در وبلاگ به راحتی امکان استفاده از عکس، فیلم و حتی صدا را دارید. اثر گذاری مدیا در این رسانه به اندازه‌ای است که حتی خود مدیا تبدیل به رسانه شده و باعث خلق فتوبلاگ، پادکست و ویدیوکست شده است.

عکس:

بیشترین مدیایی که در وبلاگ مورد استفاده قرار می‌گیرد و تقریباً پا به پای متن جلو می آید، تصویر است. اما همه وبلاگ‌نویس ها به شیوه درست انتخاب و استفاده از عکس در مطالب توجه نمی کنند.

اولین گام: پیدا کردن و انتخاب عکس مهمترین مرحله استفاده از این مدیا است. برخی افراد که به لطف دوربین های دیجیتال کوچک و با کیفیت، دست شان باز است. مشخص است که تمامی حقوق این عکس‌ها متعلق به عکاس است و هرگونه استفاده از آن در اختیار وی است.

اما راه حلی که بسیاری از افراد انتخاب می کنند، استفاده از اینترنت و به‌خصوص سرویس جستجوی عکس گوگل است. آیا به این نکته فکر کرده‌اید که از لحاظ قانونی و اخلاقی، شما حق استفاده از همه عکس هایی که در گوگل و یا دیگر منابع پیدا می کنید، ندارید؟ حق کپی رایت هر عکس متعلق به عکاس اش است، که آن را طبق قوانین مختلف حقوق مؤلف در اختیار دیگر افراد هم قرار می دهد. پس شما برای استفاده از عکس در وبلاگ تان، ابتدا باید از حقوق مؤلف آن مطمئن شوید و سپس از آن استفاده کنید.

اما چگونه عکس‌های مناسب با مطلب مان را بیابیم، که از لحاظ حقوق صاحب اثر دچار مشکل نشویم؟ اگر به جستجوی پیشرفته عکس گوگل سری بزنید، می‌بینید که این موتور جستجو، امکان گشتن در میان عکس هایی را که استفاده از آن‌ها رایگان و آزاد است را هم دارد:

همانطور که می بینید، گوگل می‌تواند بر اساس اجازه استفاده، تغییر و بازنشر، چهار گروه عکس را در نتایج جستجو به شما نشان دهد.

Labeled for reuse عکس هایی را که با این برچسب مشاهده می کنید، می‌توانید برای استفاده شخصی کپی و بازنشر نمایید. اما حق انجام تغییرات یا استفاده تجاری از آن‌ها را ندارید.

labeled for commercial reuse عکس هایی را که با این اجازه نامه منتشر می شوند، می‌توانید برای کارهای شخصی و تجاری استفاده کنید. اما باز هم حق تغییر و تصرف در آن‌ها را ندارید.

labeled for reuse with modification عکس‌های این گروه را می‌توانید جهت مصارف فردی تغییر داده و در آن‌ها دخل تصرف نمایید.

labeled for commercial reuse with modification این گروه هم شامل عکس هایی هستند که برای مقاصد تجاری و مالی هم اجازه تغییر آن‌ها را دارید.

علاوه بر این با جستجو در سایت فلیکر هم می‌توانید عکس‌های فراوانی را بیابید که صاحبان شان آن‌ها را در اندازه های مختلف به صورت رایگان و تحت شرایطی مشابه با آنچه که در بالا گفته شد در اختیارتان می گذارند.

گام دوم: عکس هایی که در اینترنت می یابید و یا اینکه از روی دوربین عکاسی یا گوشی موبایل تان بر می دارید، معمولاً طول و عرض های متفاوتی دارند و برخی هم حجم های نسبتاً زیاد و نامناسبی دارند. بیننده بینوای وبلاگ چه گناهی مرتکب شده که برای دیدن یک مطلب شما، با این اینترنت کند باید منتظر لود شدن عکسی شود که کیفیت و اندازه اش برای چاپ پوستر هم کفایت می کند.

همیشه در نظر داشته باشید که بیننده وبلاگ ممکن است از اینترنتی با سرعت مناسب برخوردار نباشد و یا اینکه از لحاظ مصرف پهنای باند محدودیت داشته باشد. با توجه به سرعت اینترنت و همچنین اصول طراحی صفحات وب، معمولاً حجم مناسب برای یک عکس جهت انتشار در وبلاگ بین ۴۰ تا ۶۰ کیلوبایت است. عکس‌های با حجم بالای ۱۰۰ کیلوبایت هم برای این کار سنگین و نامناسب محسوب می شوند.

در خصوص سایز عکس‌ها (طول و عرض) هم توجه داشته باشید که هرچه اندازه عکس تان بزرگ‌تر باشد، به همان نسبت حجم آن هم افزایش می یابد. علاوه بر این استفاده از عکس هایی با اندازه‌ بزرگ‌تر از عرض وبلاگ تان معمولاً باعث به هم ریختن صفحه و بیرون زدن عکس از صفحه می‌شود که جلوه مناسبی ندارد.

البته بعضی از وبلاگ‌نویسان با تعیین طول و عرض عکس با کدهای اچ تی ام ال و یا درون ادیتور وبلاگ، مشکل اندازه را حل می کنند. اما همچنان معضل حجم به جای خود باقی است. بنابراین از این روش استفاده نکنید.

راه حل این است که با استفاده از برنامه‌های ویرایش عکس، حجم و اندازه مناسب را برای استفاده در وبلاگ آماده کنید. البته برخی برنامه‌های کوچک هم هستند که این کار را به صورت دم دستی و سریع برای تان انجام می دهند. اما هیچ کدام مانند فتوشاپ دست تان را در تغییرات باز نمی‌گذارند و کیفیت آن را هم ندارند.

بهتر است که یک عرض استاندارد برای عکس‌ مطالب وبلاگ انتخاب کرده و تا حد امکان همیشه از همان اندازه استفاده کنید. تا هم ظاهر وبلاگ یک دست و زیبا‌تر شود و هم مشکل حجم و به هم ریختگی صفحه را حل کرده باشید.

برای اینکه اندازه مناسب صفحه وبلاگ تان را بدانید، راحت ترین راه این است که چند عکس با عرض های متفاوت آماده کرده و آن‌ها را در چند مطلب تست قرار دهید. هر کدام را که مناسب‌تر یافتید انتخاب کنید.

حال برای تغییر اندازه و حجم عکس، آن را در فتوشاپ باز کنید. از منوی file گزینه save for web and devices... را انتخاب کنید. پنجره ای مانند شکل زیر به نمایش در می آید:

با باز کردن منوی Preset فرمتی را که می‌خواهید فایل ذخیره شود انتخاب کنید. فرمت های gif و Png حجم پایینی دارند، اما برای استفاده در صفحات وبلاگ معمولاً از فرمت jpeg استفاده می شود. پس از انتخاب فرمت، در قسمت quality می‌توانید کیفیت عکس را انتخاب کنید. این عدد را تا جایی که کیفیت عکسی که در سمت چپ می‌بینید قابل قبول باشد، کم کنید. زیرا هر قدر این عدد کوچکتر باشد، حجم فایل نهایی شما کمتر خواهد بود. بیشتر اوقات استفاده از اعداد ۶۰ تا ۷۰ کاملاً مناسب است.

بعد از اعمال هر یک از این تغییرات، می‌توانید حجم تقریبی فایل نهایی را در گوشه پایین و سمت چپ صفحه در زیر عکس ببینید. حال نوبت به سایز عکس می رسد. شما قبلاً اندازه مناسب عکس وبلاگ تان را انتخاب کرده اید. حال باید عکس را به اندازه مورد نظر در آورید.

در قسمت Image Size می‌توانید اندازه عکس را بر حسب پیکسل وارد کنید. در جلوی عبارت W عرض عکس را و در جلو حرف H ارتفاع آن را وارد کنید. البته این تنظیمات معمولاً به گونه‌ای هستند که با انتخاب یکی، دیگری هم به طور خودکار تغییر می کند. بعد از اینکه یکی از این اندازه ها را وارد کردید، کلید اینتر را بزنید تا نتیجه را ببینید. معمولاً انتخاب اندازه‌ای بین ۴۵۰ تا ۶۰۰ پیکسل برای عرض عکس در وبلاگ های مختلف مناسب است.بعد از اتمام تنظیمات کلید save را بزنید، تا در محلی که می‌خواهید و با اسم دلخواه تصویر نهایی را ذخیره کنید.

با این تنظیمات معمولاً حجم فایل نهایی شما کمتر از ۱۰۰ کیلوبایت خواهد بود. اندازه آن هم به گونه‌ای است که صفحه تان را به هم نمی ریزد و همچنین دعای خیر خوانندگان بدرقه راه وبلاگ تان خواهد بود!

نکته دیگری که ذکر آن در خصوص آماده سازی عکس‌ها ضروری است، نحوه جداسازی و استفاده از بخش خاصی از تصویر است. گاهی اوقات می‌خواهید فرد یا مکان خاصی را از عکس حذف کنید و تنها بخشی از آن را در وبلاگ تان قرار دهید. برای این کار می‌توانید از ابزار crop در فتوشاپ استفاده کنید.

بر روی دکمه کراپ در کادر ابزارهای فتوشاپ کلیک کنید. حال در نقطه‌ای از عکس که می‌خواهید جدا شود کلیک کرده و با نگه داشتن دکمه، موس را حرکت دهید تا بخش مورد نظر انتخاب شود. یک کادر در عکس ایجاد می‌شود که فضای اطراف آن خاکستری است. می‌توانید با گرفتن و کشیدن لبه ها منطقه انتخابی را کم و زیاد کنید. هنگامی که منطقه مناسب انتخاب شد، کلید اینتر را بزنید تا بخش‌های اضافی حذف شوند. حال با روشی که در بالا گفته شد، تصویر را در اندازه و حجم مناسب ذخیره کرده و استفاده نمایید.

گام سوم: حال که عکس مناسب انتخاب و ویرایش شد، باید به دنبال روشی برای استفاده از آن باشیم. اگر وبلاگ شما بر روی یک هاست و دامین اختصاصی قرار داشته باشد، مشکلی نخواهید داشت و می‌توانید عکس‌ها را به راحتی آپلود کرده و در مطلب تان قرار دهید.

در صورتی که از سرویس های عمومی وبلاگ نویسی استفاده می‌کنید احتمالاً آن‌ها امکان آپلود عکس را در همان اکانت به شما میدهند. هرچند برای آن محدودیت‌هایی وجود دارد. اما اگر چنین امکانی را ندارید، می‌توان از برخی سایت‌ها که فضای رایگان برای آپلود فایل یا نمایش عکس در اختیار تان می‌گذارند استفاده کنید. از مشهورترین سایت‌های آپلود عکس می‌توان به فلیکر، تامبلر و پیکاسا وب اشاره کرد. شما می‌توانید با ساختن اکانت در هر یک از این سایت‌ها، عکس‌های تان را در آن‌ها قرار دهید و آنگاه لینک عکس را در بخش ورود عکس مطلب وارد کنید.

اگر ایمیل یاهو داشته باشید، با همان نام کاربری و کلمه عبور می‌توانید وارد سایت فلیکر شده و از امکانات آن استفاده کنید. برای استفاده از پیکاسا وب هم داشتن ایمیل جیمیل کفایت کرده و نیازی به ساخت اکانت جدید نیست.

ویدیو: با توجه به اینکه سرعت اینترنت رو به افزایش است و همچنین ابزارهای ضبط تصاویر ویدیویی روز به روز کوچک‌تر و با کیفیت تر می شوند، قرار دادن ویدیو در مطالب وبلاگ به امری عادی بدل شده است. برای این کار شما می‌توانید یکی از سرویس های آپلود رایگان ویدیو را انتخاب کرده و تصاویر ویدیویی مورد علاقه تان را در آن قرار دهید. سپس با یک کد ساده که خود این سایت‌ها معمولاً در قسمت Embed در اختیارتان می‌گذارند، آن‌ها را درون مطلب تان قرار دهید. از سرویس های مناسب آپلود و اشتراک ویدیو می‌توان به یوتیوب شرکت گوگل و Viddler اشاره کرد.

جدا از نحوه نمایش و سرویس انتخابی برای اشتراک ویدیوها توجه به چند نکته ضروری می نماید. اول از همه اگر ویدیو توسط خودتان تصویر برداری شده است، لطفاً به حفظ حریم خصوصی افراد و مکان های موجود در آن توجه داشته باشید. همچنین با وجود دوربین های هندی کم کوچک و گوشی های موبایل با کیفیت ضبط تصویر HD شما می‌توانید ویدیوهای بسیار خوب و با کیفیتی تولید کنید. اما آیا به توانایی خوانندگان وبلاگ تان برای مشاهده یک تصویر پرحجم (هرچند با کیفیت) توجه کرده اید. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند به جای اینکه ساعت‌ها منتظر لود شدن و تماشای یک ویدیوی با کیفیت بنشینند، آن را با کیفیت پایین تر ولی در مدت زمان کمتری ببینند. پس لطفاً به فکر سرعت اینترنت و پهنای باند خوانندگان هم باشید.

نکته دیگر در خصوص مدت زمان ویدیوها است که هم بر حجم آن و هم حوصله تماشاگر کاملاً تأثیر گذار است. ممکن است در یک اردوی دوستانه یا جمع خانوادگی یا جشن، تمامی لحظات برای شما خاطره انگیز و دوست داشتی باشند. اما خواننده وبلاگ تان که می‌خواهد اتفاق بامزه خیس شدن استادتان یا شیرین کاری پسرخاله کوچک تان را ببیند، هیچ علاقه‌ای ندارد که برای دیدن یک اتفاق ۲۰ ثانیه ای، یک ویدیوی ۱۰ دقیقه‌ای را تحمل کند. یا برای تماشای یک دیالوگ زیبا از فیلم جدید تارانتینو، هیچ‌گاه به تماشای تمام آن سکانس در وبلاگ شما نخواهد نشست.

پس یادمان باشد که زمان و حجم در استفاده از ویدیو بسیار مهم و حیاتی هستند و حتی می‌توانند باعث از دست رفتن خوانندگان یک وبلاگ شوند. شاید بتوان گفت این ضرب‌المثل قدیمی کاملاً مصداق دارد: کم گوی و گزیده گوی چون در. در انتخاب ویدیو هم به حقوق مولفین و کپی رایت توجه داشته باشید. نکته آخر هم این است که بسیاری از سرویس دهنده های رایگان ویدیو در ایران فیلتر هستند. سرویسی را انتخاب کنید که توسط خواننده‌ها قابل مشاهده باشد.

صدا: ممکن است بخواهید یک وبلاگ صوتی به راه بیاندازید که پادکست نام دارد. در این صورت به جای نوشتن بیشتر ترجیح می‌دهید که برای شنوندگان خود صحبت کنید. اینجا هم حجم حرف اول را می‌زند. هر چه فایل صوتی کوچک‌تر باشد، خواننده وبلاگ راضی تر خواهد بود.

برای استفاده از یک آهنگ در وبلاگ تان یا راه اندازی پادکست، باید ابتدا آن را بر روی یک سرور آپلود نمایید و یا اینکه سروری در اینترنت بیابید که فایل مورد نظرتان بر روی آن موجود باشد. برای این کار می‌توانید از برخی سایت‌های آپلود و اشتراک رایگان فایل استفاده کنید. سایت Boomp3 (http://boomp3.com) به شکل جالبی با استفاده از امکان آپلود و اشتراک برنامه Dropbox امکان آپلود و پخش فایل‌های mp3 را برای شما فراهم می آورد. البته می‌توانید از سایت‌هایی مانند www.fileden.com و http://imeem.com هم استفاده کنید.

مرحله بعد استفاده از یک برنامه پخش کننده است. با استفاده از کدهای جاوا اسکریپت و امکانات مرورگر خواننده وبلاگ، می‌توان شکل‌های مختلف پخش کننده را در اختیار بازدید کننده قرار داد. فقط در انتخاب برنامه مناسب، به امکان کنترل کامل فایل صوتی در حال پخش توسط خواننده وبلاگ توجه داشته باشید.