مبحث 86 طرح صالحین: «تأثیر تحصیلات عالی و اشتغال زنان در زندگی خانوادگی و جامعه»

● بهترین کارها
درست است که بر مردان واجب است مخارج خانواده را تامین کنند و بانوان شرعا در این باره مسوولیتی ندارند، لیکن خانم ها نیز باید شغل و کاری داشته باشند. در اسلام از فراغت و بیکاری مذمت شده است. امام صادق (ع) فرمود: خداوند متعال خواب زیاد و فراغت زیادی را مبغوض می دارد خواب زیاد، دین و دنیای انسان را ضایع و تلف می کند. حضرت زهرا(س) هم در خانه کار می کرد و زحمت می کشید. انسان چه نیازمند باشد چه نباشد، باید شغل و کاری داشته باشد و عمر خویش را بیهوده هدر ندهد. کار کند و جهان را آباد نماید. اگر محتاج بود درآمدش را صرف خانواده می کند و اگر نبود در امور خیریه و کمک به مستمندان به مصرف می رساند. بیکاری ملال آور و خسته کننده است و چه بسا باعث بیماری های روانی و جسمانی و فساد اخلاقی می شود. بهترین کار برای بانوان شوهردار کاری است که در داخل منزل انجام بگیرد. امور خانه داری و بچه داری و شوهرداری بهترین اشتغالات بانوان است. بانوانی خوش سلیقه و فداکار می توانند خانه را به صورت بهشت برین و مهد پرورش کودکان خوب و استراحتگاه شوهران مجاهد و پرتلاش خویش درآورند و این کار بسیار بزرگ و ارزنده ای است. رسول خدا (ص) فرمود: جهاد زن به این است که خوب شوهرداری کند.
ام سلمه از رسول خدا (ص) پرسید: کار کردن زن در خانه چه مقدار فضیلت دارد؟ فرمود: هر زنی که به منظور اصلاح امور خانه چیزی را از جایی بردارد و در جای دیگری بگذارد خدا نظر مرحمت به او خواهد کرد و هر کس که مورد نظر خدا واقع شود به عذاب الهی گرفتار نخواهد شد. ام سلمه عرض کرد: یا رسول الله! پدر و مادرم به قربانت، برای زنان ثواب های بیشتری بفرمایید. رسول خدا فرمود: هنگامی که زن آبستن می شود خدا به او اجر کسی را می دهد که با نفس و مالش در راه خدا جهاد می کند. هنگامی که بچه اش را بر زمین نهاد به او خطاب می رسد گناهانت آمرزیده شد. اعمالت را از سر بگیر و هنگامی که بچه اش را شیر می دهد خدا در برابر هر مرتبه شیر دادن ثواب آزاد کردن یک بنده در نامه عملش نوشته می شود. خانم های خانه دار علاوه بر کارهای خانه داری گاهی فراغت دیگری هم پیدا می کنند که آنها را نیز نباید بیهوده صرف کرد. در آن اوقات خوب است اشتغالات مرتبی را برای خودشان انتخاب کنند و کنجکاوی کنند و بر علوم و اطلاعات خویش بیفزایند و نتیجه تحقیقاتشان را به صورت کتاب یا مقاله در اختیار دیگران قرار دهند. می توانند به کارهای هنری مانند نقاشی، خطاطی، گلدوزی، خیاطی و بافندگی بپردازند. با اشتغال به این کارها می توانند هم به اقتصاد خانواده کمک کنند هم به تولید و ترقی اقتصادی جامعه. به علاوه در اثر اشتغال به کار از ابتلا به بیماری های روانی و ضعف اعصاب نیز تا حد زیادی محفوظ خواهند ماند. امیر المومنین(ع) فرمود: خدا مومنی را که به حرفه و کاری مشغول و امین باشد دوست دارد. به هر حال خوب است بانوان نیز شغل و کاری داشته باشند و بهترین کار برای آنها کاری است که در داخل منزل انجام می گیرد، تا به خانه داری و شوهرداری و بچه داری نیز خوب برسند. اما بعضی از بانوان میل دارند یا احساس ضرورت می کنند که در خارج منزل به کاری مشغول باشند. بهترین و مناسب ترین شغل ها برای بانوان اشتغالات فرهنگی یا پرستاری است. می توانند در دبستان یا دبیرستان یا کودکستان به تعلیم و تربیت دختران که هم شغل بسیار ارزنده ای است و هم با آفرینش لطیف آنها سازگار است مشغول باشند. یا شغل پزشکی بیماری های زنان یا پرستاری را انتخاب نمایند. این قبیل اشتغالات هم با طبع لطیف و مهربان بانوان تناسب دارد، هم در انجام آنها نیازی به خلطه و معاشرت با مردان بیگانه را ندارند یا کمتر پیدا می کنند.به بانوانی که می خواهند در خارج منزل به کاری اشتغال داشته باشند توصیه می شود به نکات زیر توجه نمایند:
۱) در انتخاب شغل با شوهرتان تفاهم کنید و بدون اجازه او شغل نگیرید که این امر آرامش و صفای خانوادگی را بر هم می زند و زندگی را بر شما و فرزندانتان تلخ می گرداند. این حق شوهر است که اجازه دهد یا ندهد. به شوهران این قبیل خانم ها توصیه می شود که اگر در شغل همسرشان مانعی نمی بینند لجبازی نکنند و اجازه بدهند به شغل مورد پسندش مشغول باشد، هم به مردم خدمت می کند و هم به اقتصاد خانواده.
۲) در خارج منزل و در محل کار حجاب اسلامی را کاملا رعایت نمایید. ساده و بی آرایش به محل کار بروید از خلطه و معاشرت با مردان بیگانه حتی القوه اجتناب کنید. اداره جای کار و خدمت است نه جای رقابت و خودنمایی. شخصیت به لباس و زر و زیور نیست بلکه به متانت و سنگینی و کاردانی و انجام وظیفه است. آرامش و وقار و سنگینی یک زن مسلمان را حفظ کنید. هم محترم باشید هم احساسات و عواطف لطیف همسرتان را جریحه دار نسازید. لباس های زیبا و آرایش و زر و زیورتان را در خانه و برای همسرتان بگذارید.
۳) در عین حال که شما در خارج کار می کنید اما شوهر و فرزندانتان انتظار دارند از کار خانه داری و شوهرداری و بچه داری نیز غفلت نکنید: با کمک شوهرتان نظافت منزل و طبخ غذا و شستن ظروف و لباس ها و سایر امور خانه را تنظیم کنید و در مواقع مناسب با هم انجام دهید. منزل شما باید مانند منزل سایر مردم بلکه بهتر اداره شود.
کار کردن خارج منزل مجوز این نیست که به کارهای منزل نرسید و شوهر و فرزندانتان را ناراحت سازید. کار خارج منزل مقدمه و منزل آسایشگاه شما است. از تنظیم آسایشگاه غفلت نکنید. به شوهران چنین بانوانی نیز توصیه می شود که در امر خانه داری و بچه داری حتما با همسرشان تعاون و همکاری نمایند. از او انتظار نداشته باشند که هم به شغلش ادامه بدهد و هم کارهای منزل را به تنهایی انجام دهد. چنین انتظاری نه مقتضای شرع است نه مطابق انصاف و وجدان، نه رسم صفا و محبت و آیین همسرداری. انصاف اقتضا دارد که کارهای منزل را در بین خودشان تقسیم نمایند و هر یک از از آنها با تناسب حال و وقت، کارهایی را بپذیرند و انجام دهند.
۴) اگر بچه دار است، یا او را به کودکستانی بسپارد یا نزد شخص امین و دلسوز و مهربانی بگذارد و به محل کار برود. مبادا او را تنها در اتاق بگذارد و برود که کار بسیار ناروا و خطرناکی است. علاوه بر خطرات احتمالی، موجب ترس و عقده و بیماری های روانی خواهد شد.
۵) اگر احساس ضرورت می کنید که به شغل دیگری غیر از مشاغل مذکور مشغول باشید، حتما با همسرتان تفاهم نمایید و با اجازه و صلاح دید او کار بگیرید و اگر موافقت نکرد از آن شغل منصرف شوید و در صورت موافقت سعی کنید شغلی را انتخاب کنید که کمتر با مردان بیگانه در تماس و ارتباط باشید که نه به صلاح خودتان می باشد نه به صلاح جامعه. به هر حال حجاب اسلامی و ساده و بی آلایش بیرون رفتن را حتما رعایت کنید.