فضائل پنج تن علیهم السلام در صحاح سته اهل سنت

باب پنجم 
شمائل ظاهرى رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله‏

[طبقات ابن سعد 1/ قسم 2/ 120] به سند خود، از مردى از انصار، روايت كرده است روزى كه حضرت على عليه السّلام در مسجد كوفه حضور داشت و دست به قائمه شمشير گرفته بود كه در اين موقع، آن مرد بحضور رسيده و قيافه و شمايل ظاهرى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را از حضرت على عليه السّلام جويا شد.
حضرت على عليه السّلام در پاسخ او فرمود: چهره رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله سفيد و متمايل به قرمزى بود؛ حدقه چشمش سياه و موهاى سرش فرو هشته بود، محاسنش انبوه و گونه‏ اش كم گوشت بود، موهاى سر مباركش ظريف و تا نرمه گوشش را فرا گرفته بود، گردن مباركش از سپيدى، نقره‏ فام بود، و رشته‏اى از موهايش مانند شاخه‏اى، از سينه تا نافش را فرا گرفته بود و در روى شكم و روى سينه جز آن موى، موى ديگر نداشت، كف دست و پايش پرگوشت بود؛ در راه رفتن هر گاه سريع حركت مى‏كرد، مانند بارانى بود كه پى‏ در پى فرو مى‏ ريزد و هر گاه آهسته حركت مى‏ نمود، مانند سنگى بود كه از كوه به زير مى‏ آيد، هنگامى كه به كسى توجه مى‏ كرد، با تمام بدن بسويش برمى‏گشت، عرقى كه در گونه‏ هايش گرد مى‏ آمد، به مرواريد غلطان‏ مى‏ ماند و بوى عرق بدنش، خوشبوتر از مشك ناب بود، اندام آن حضرت نه كوتاه بود و نه بلند؛ نه درمانده بود و نه بخيل و فرومايه؛ هرگز كسى را نه پيش از او، و نه پس از او، به آن قيافه و شمايل نديده ‏ام!


[كنز العمال 4/ 34] از «ابو هريره» روايت كرده است كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله در روز دوشنبه، دوازدهم ربيع الاوّل، رحلت كرد. بامداد روز پنجشنبه پير مردى بر ما وارد شد و گفت من، يكى از دانشمندان بيت المقدسم، سپس خطاب به حضرت على عليه السّلام به عرض رسانيد: شمايل ظاهرى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را براى ما توصيف كن، آنچنان كه گوئى همين لحظه، او را با چشم خود مى‏بينم! حضرت على عليه السّلام فرمود: پدر و مادرم فداى آن حضرت باد! اندام آن حضرت، نه كوتاه بود و نه بلند و قامت متوسطى داشت، چهره مباركش سفيد و متمايل به قرمزى بود، موهايش مجعد و جداى از يكديگر بود و تا نرمه گوشش را فرا گرفته بود، پيشانيش گشاده و نمايان بود، دو گونه‏ اش كم گوشت و آشكار بود و ابروانش از يك طرف به يكديگر پيوسته و حدقه‏ هاى چشمش، سياه رنگ و پلك هايش، فرو ريخته، بينى آن حضرت ميان كشيده و تنگ پره و ظريف بود، دندانهايش گشاده و محاسنش انبوه و گردنش از سپيدى، نقره‏ فام و گودى گلويش چنان بود كه گويا طلائى بر آن آويخته شده است! عرق رخسارش مانند مرواريد غلطان بود و كف دست و پايش پر گوشت بود و موهايش مانند شاخه‏اى، از سينه تا شكمش روئيده بود و روى شكم و پشت مباركش، مو نداشت و هر گاه در ميان مردم قرار مى‏ گرفت، بوى مشك از حضرتش ساطع بود و هر گاه راه مى‏رفت، گويا سنگى بود كه از جاى خود كنده مى‏شد و هر گاه با كسى سخن مى‏گفت، با تمام بدن به او متوجه مى‏ شد و هنگامى كه به سرعت حركت مى‏كرد، گويا بارانى بود كه از بالا به پائين مى‏ ريخت؛ اخلاقش، از همه بهتر و دلش، از همگان نيرومندتر و سخاوتش، از همه بيشتر بود.در ميان آفريدگان - در گذشته و آينده - همتائى نداشت!
دانشمند مزبور پس از استماع اوصاف پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله، به عرض رسانيد:
يا على! اوصاف نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله را بطوريكه بيان فرموديد، در تورات خوانده ‏ام! گواهى مى‏دهم كه خدائى جز خداى يكتا نيست و محمد صلّى اللّه عليه و آله رسول اوست.
مؤلف «كنز العمال» گويد: «ابن عساكر» هم اين حديث را نقل كرده است.


«محب طبرى» در [الرياض النضرة 2/ 195]، از «ابن عمر» نقل كرده است كه گروهى از يهوديان با «ابو بكر» ملاقات كردهو از وى خواستند، اوصاف ظاهرى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را براى آنها بيان كند، «ابو بكر» آنان را به حضرت على عليه السّلام حواله داد. حضرت على عليه السّلام شمائل رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را در ضمن بيانى كه نزديك به حديث «ابو هريره» بود، بيان فرمود.