یکی از مظلومیتهای امیرالمؤمنین علیه السلام در دوران خلافت سرپیچی و نافرمانی سپاهیان و لشگریان حضرت بود. امام علی علیه السلام این مردمان را به سه گروه تقسیم میکند. به اکراه آمدگان، بهانه آورندگان، و نشستگان و به جنگ‌نيامدگان
چنین نیروهایی قدرت ابتکار را از حاکم میگیرندو در هنگامههای سخت نه تنها پشتیبان مؤثری نخواهند بود بلکه مایۀ قوت و قدرت فتنه جویاناند. امام علیه السلام در توصیف به اکراه آمدگان که باری مضاعف برای سپاه امام بودند میفرماید: شما را به یاری برادرانتان فرا خواندم نالیدید همانند اشتری که از درد ناف بنالد و گرانی و سستی ورزیدید همانند پشت ریش که بار بر او نهاده باشند. سپس اندك سپاه ناتوان و مضطرب به نزد من روانه داشتهاید، چنان با بی‌میلی قدم برمیدارند که گویی به دیار مرگشان میبرند. این چنین است که حضرت مظلومانه و غمگینانه بدانها خطاب میکند که در این روزهای چون شب ظلمانی چگونه به شما اعتماد کنم که هرگز آن ستونی نبودهاید که بر آن تکیه توان داد و یاران توانمندی نیستید که به هنگام نیاز نیازی برآورید.امام علیه السلام دربارۀ گروه دوم یعنی بهانه آورندگان و عافیت اندیشان سست عنصر که در هنگامۀ سختی برای توجیه حضور نیافتن خویش در صحنه بهانههایی به دروغ میتراشند به آنان میگوید:«چون درگرمای تابستان به کارزارتان فراخواندم میگویید که در این گرمای سخت چه جای نبرد است. مهلتمان ده تا گرما فروکش کند. و چون سرمای زمستان به کارزار فراخوانم میگویید که در این سوز سرما چه جای نبرد است مهلتمان ده تا از شدت سرما کاسته شود. این همه که از سرما و گرما میگریزید به خدا سوگند که از شمشیر گریزان‌ترید.گروه سوم نشستگان و جنگ گریزاناند. هرگاه نوای جهادی برمیخیزد آنان به سوراخی میخزند و خود را کنار میکشند. علی علیه السلام مظلومانه و غریبانه در مزمّت اینان چنین شکوه میکند:... به خدا سوگند ! خوار و ذلیل کسی است که شما یاری‌گرش باشید. هر که شما را چون تیر به سوی خصم افکند تیر شکسته و بی پیکان به سوی او افکنده است. به خدا سوگند در عرصۀ آرامش خانه شمارتان بسیار و در زیر پرچم نبرد اندک است.
امام علیه السلام در فراز دیگری از نهجالبلاغه عمق درد را در خطاب به کوفیان نافرمان چنین فریاد میکند: مرگ بر شما باد که با نافرمانیهای خود، اندیشهام را تباه کردید تا آن جا که قریش گفتند پسر ابوطالب مردی دلیر است ولی از آیین لشکرکشی و فنون نبرد آگاه نیست. خدا پدرشان را بیامرزد آیا در میان رزم‌آوران رزم دیده تر از من میشناسند یا کسی را که بیش از من قدم به میدان جنگ نهاده باشد.
