یک آیه قرآن بخوانیم؛ همرا با تفسیر

  اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّهً وَاحِدَهً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ»

ترجمه فولادوند
این است امت شما که امتى یگانه است، و منم پروردگار شما، پس مرا بپرستید.
 

***

تفسیر نمونه:
امت واحده
از آنجا که در آیات گذشته نام گروهى از پیامبران الهى و همچنین مریم آن بانوى نمونه و بخشى از سرگذشت آنها آمده ، در آیات مورد بحث به عنوان یک جمعبندى و نتیجه گیرى کلى چنین مى گوید: این پیامبران بزرگى که به آنها اشاره شد همه یک امت واحد بودند (ان هذه امتکم امه واحده ).

برنامه آنها یکى و هدف و مقصد آنها نیز یکى بوده است ، هر چند با اختلاف زمان و محیط، داراى ویژگیها و روشها و به اصطلاح تاکتیکهاى متفاوت بودند اما همه در نهایت امر در یک خط حرکت داشتند، همه آنها در خط توحید و مبارزه با شرک و دعوت مردم جهان به یگانگى و حق و عدالت ، گام برمیداشتند. این یگانگى و وحدت برنامه ها و هدف ، به خاطر آن بوده که همه از یک مبدء سرچشمه مى گرفته ، از اراده خداوند واحد یکتا، و لذا بلافاصله مى گوید: و من پروردگار همه شما هستم ، تنها مرا پرستش کنید (و انا ربکم فاعبدون ).

در واقع توحید عقیدتى و عملى انبیاء از توحید منبع وحى سرچشمه مى گیرد و این سخن شبیه گفتارى است که على ( علیه السلام ) در وصیتش به فرزندش امام مجتبى ( علیه السلام ) دارد: و اعلم یا بنى انه لو کان لربک شریک لاتتک رسله ، و لعرفت افعاله و صفاته : پسرم ! بدان اگر پروردگارت شریکى داشت رسولان او نیز به سوى تو مى آمدند، آثار ملک و قدرتش را میدیدى و افعال و صفاتش را مى شناختى .

امت چنانکه راغب در کتاب مفردات مى گوید: به معنى هر گروه و جمعیتى است که جهت مشترکى آنها را به هم پیوند دهد: اشتراک در دین و آئین ، و یا زمان و عصر واحد، یا مکان معین ، خواه این وحدت ، اختیارى بوده باشد و یا بدون اختیار. بعضى از مفسران امت واحده را در اینجا به معنى دین واحد گرفته اند، ولى همانگونه که گفتیم این تفسیر با ریشه لغوى امت ، سازگار نیست . بعضى دیگر نیز گفته اند که منظور از امت در این آیه همه انسانها در تمام قرون و اعصارند، یعنى اى انسانها همه شما یک امتید، پروردگار شما یکى است و مقصد نهائى همه شما یک مقصد است . این تفسیر هر چند مناسب تر از تفسیر گذشته میباشد ولى با توجه به پیوند این آیه با آیات قبل ، مناسب به نظر نمى رسد، مناسب تر از همه این است که این جمله اشاره به انبیاء و پیامبرانى بوده باشد که شرح حالشان در آیات گذشته آمده است .

در آیه بعد اشاره به انحراف گروه عظیمى از مردم از این اصل واحد توحیدى کرده چنین مى گوید: آنها کار خود را در میان خود به تفرقه و تجزیه کشاندند (و تقطعوا امرهم بینهم ).
کارشان به جائى رسید که در برابر هم ایستادند، و هر گروه ، گروه دیگرى را لعن و نفرین میکرد و از او برائت و بیزارى مى جست ، به این نیز قناعت نکردند به روى همدیگر اسلحه کشیدند و خونهاى زیادى را ریختند، و این بود نتیجه انحراف از اصل اساسى توحید و آئین یگانه حق .