متن حديث :
اذا تم العقل نقص الكلام11
ترجمه :
چون تمام و كامل شد عقل مرد نقصمان يافت كلام او زيرا كه كمال عقل به سبب ضبط قواى بدنيه و استعمال آنها است بمقتضى آراء محموده و موزون كردن فعل و قول خود است بميزان اعتبار و چون در اين كار كلفت و شرايط بسيار است لاجرم كلامش كم شود به خلاف آنكه اگر نسجيده سخن گويد، نظامى گفته:
|
لاف از سخن چو در توان زد |
|
آن خشت بود كه پرتوان زد |
و لهذا فرمودهاند كه هرگاه ديديد مردى را كه سكوت بسيار كند و از مردم فرار نمايد بسوى او رويد كه تلقى حكمت ميكند.
|
تأملكنان در خطا و صواب كمال است در نفس انسان سخن كم آواز هرگز نبينى خجل |
|
به از ژاژ خايان12 حاضر جواب تو خود را بگفتار رسوا مكن جوى مشگ بهتر كه يك توده گل |
از حضرت باقرالعلوم (ع) روايتست كه فرمود جز اين نيست كه شيعيان و دوستان ما زبانهاى ايشان لال است13
و فى الحديث: سلامة الأنسان فى حفظ اللسان14 يعنى سلامت آدمى در نگه داشتن زبان او است.
|
مجال سخن تا نيابى مگوى مگوى و منه تا توانى قدم |
|
چه ميدان نيابى نگهدار گوى زاندازه بيرون و زاندازه كم |
11) نهج البلاغه ص 1116.
12) بيهوده گويان.
13) بحار 71/286.
14) بحار ج 71/286.
