مبحث پنجاه و پنجم طرح صالحین "چرا و چگونه دعا کنیم؟"

مبحث پنجاه و پنجم طرح صالحین "چرا و چگونه دعا کنیم؟"

این مبحث ادامه کتاب   " لطفا گوسفند نباشید"  است که قبلا در مورد آن بحث می نمودیم.

فایل پاورپوینت زیر را با حجم5.5 MB  دانلود و پس از مطالعه مطالب آن:

برای دانلود بر روی تصویر بالا کلیک کنید 

امام على عليه السّلام فرموده است كه چنين است :

«إذا فَرَغَ اءحدُكُم مِن الصّلاةِ فليَرفع يدَيهِ إ لى السّماء و لينصِب فى الدّعاء فقال :

عبد اللّه بن سباء يا اءمير المؤ منين اءليس اللّه فى كلّ مكان ؟ قال عليه السّلام : بلى

قال : فلِمَ يرفَعُ العبدُ يدَيهِ إ لى السَّماءِ؟

قال عليه السّلام : اءما تقرءُ «و فى السّماء رزقكم و ما توعدون ؟»

فَمِن اءين يُطلَبُ الرِّزقُ إ لّا مِن مَوضعِه ،

و موضِعُ الرّزقِ و ما وعد اللّه عزّوجلّ السّماءُ؛⁽³⁹³⁾»

وقتى كسى از شما از نماز فارغ شد دستانش را بلند كرده و به سوى آسمان نگاه دارد و دعا كند.
«عبد اللّه بن سبا» پرسيد: يا امير المؤ منين ، مگر خدا در همه ى مكانها نيست ؟
آن حضرت فرمود: چرا، خداوند در همه جا هست .
«عبد اللّه بن سبا» گفت : پس چرا بندگان او در هنگام دعا كردن دست هايشان را به سمت آسمان بلند كنند؟
حضرت امام على عليه السّلام فرمود: آيا قرآن را نخوانده اى كه مى فرمايد: و رزق و روزى شما و آنچه را كه وعده داده شده ايد، در آسمان است » شما روزى را بايد از جايگاه خودش طلب كنيد، و مكان روزى و آنچه را كه خداوند به بندگانش وعده داده است از ناحيه ى آسمان است .
لذا مى فرمايد: موقع دعا بايد دست هايتان را به سمت آسمان بلند كنيد، و جمله «و ما توعَدون » را چنين تفسير كرده اند:

«اءى مِن الثّوابِ، لِاءنّ لاجنّةَ فوقُ السّماءِ السّابعة ؛»

ثواب اعمال و پاداش كارهاى شما مؤ منين جايگاهش آنجاست ، چون بهشت بالاى آسمان هفتم است .

«اءو لِاءنّ الاءعمالَ و ثوابَها مكتوبة مقدّرة فى السّماء؛⁽³⁹⁴⁾»
 

جزاى اعمال و ثواب و پاداش آن در آسمان براى شما تنظيم مى گردد.

پس به خاطر سه چيز دستهايتان را به وقت دعا كردن به سوى آسمان بلند كنيد:

1. جايگاه روزى ؛
2. ثواب و پاداش اعمال ؛
3. و بهشت زيباى خدا كه بر فراز آسمان هفتم است .
 

چگونه می توان «حس دعا» پیدا کرد؟

اگر «احساس نیاز» از سویی و «قدرت رفع نیاز» ازسوی دیگر باشد، اگر «ابراز حاجت» از طرف بنده و «درخواست دعا» از سوی خدا باشد، آنچه این دو سو را به هم وصل می کند «نیایش» است. هر چه انسان فقر و نیاز خویش را بیشتر بشناسد، و هر چه به قدرت و رحمت الهی آگاه تر باشد، حسّ دعا بهتر به دست می آید.

یک ذرّه ز فقر خویش، ابراز کنیم

چندان که خدا غنی است، ما محتاجیم

احساس بی نیازی، طغیان و روی گردانی می آورد. قرآن کریم می فرماید: انسان همین که خود را غنی و بی نیاز حس کند، سر به طغیان و گردن کشی می گذارد «انّ الانسانَ لیطغی، ان راه استغنی».3 و هر چه فقر و نیاز خود را بیشتر حس کند و سررشته کارها را به دست معبود ببیند، کشش به سوی خدا بیشتر خواهد بود. باز قرآن کریم می فرماید: ای مردم! شما همه نیازمند خداوندید و او بی نیاز و ستوده است: «یا ایها الناس انتم الفقراء الی اللَّه و اللَّه هو الغنی الحمید».4

تنها نیازمندی و وابستگی انسان به خدا کافی نیست، درک این که بنده، نیازمند و وابسته است، برانگیزاننده آن «حس دعا» است.

شاید برایتان جالب باشد که آگاه شویم دعا در زندگی ما انسان‌ها چه اثراتی به همراه دارد. امروزه اکثر ما انسان‌ها فکر می‌کنیم دعا کردن هیچ تاثیری در زندگی و موفقیت ما ندارد.
 گاهی ما، خداوند را محدود می‌کنیم به زمان و مکان مشخصی و دعای ما امکان‌پذیر نیست مگر در زمان و مکان معینی. بعضی از ما سحرگاهان هنگامی که خداوند هنوز خورشیدش را بر ما نتابانده، دعا می‌کنیم، بعضی دیگر شبانگاهان دیرهنگام زمانی که روز به اتمام رسیده و سکوت شب فرا رسیده است. بعضی در اتاق کوچک‌مان و بعضی در پشت‌بام خانه، بعضی در کلیسا و بعضی دیگر در رختخواب‌. گاهی چنان با این زمان و مکان معین انس می‌گیریم که دعا کردن در شرایطی دیگر برایمان غیرممکن می‌شود.
 دعا کردن فوایدی دارد که باعث ایجاد سلامت جسمانی در انسان‌ها می‌شود و کلیه این مزایا قابل اثبات هستند.
دعا، صحبت کردن با خالقی است که به شما هستی بخشیده، دعا یعنی برقراری ارتباط با یگانه خالق هستی.
 خداوند به تک‌تک مخلوقاتش علاقه دارد و برای آنها ارزش قائل است. زمان دعا کردن باید این کار را با اعتقاد و ایمان کامل انجام دهید و مطمئن باشید که خداوند صدای شما را می‌شنود و روزی به شما پاسخ خواهد داد. اگر به دعا کردن ایمان نداشته باشید، چیزی بیشتر از آرامش نصیب‌تان نخواهد شد. برای رسیدن به حاجات، باید اعتقاد داشته باشید که خداوند به شما علاقه‌مند است و منتظر شنیدن صدای شماست. او همیشه به شما کمک خواهد کرد تا نقاط خالی موجود در زندگی خود را به نحوی پر کنید.
بیایید از هر فرصتی برای صحبت کردن با خدا استفاده کنیم. بیایید رابطه خود را با خدایمان صمیمی‌تر و دوستانه‌تر کنیم.
خداوند از ما می‌خواهد که با او صادق باشیم و در سختی، غم و عصبانیت یا در آسایش، خوشی و شادی با او در ارتباط باشیم. او ما را در هر لحظه‌ می‌خواهد، پس ما نیز باید هر لحظه با او در ارتباط باشیم. و مسلم بدانیم که او به قول  خود که فرموده ادعونی استجب لکم (مرا بخوانید تا استجابت کنم شما را )عمل خواهد نمود
 ما دعا می‌کنیم خداوند کنترل امور زندگی‌مان را به عهده گیرد و در تمام شرایط ما را یاری کند چرا که ما آفریده شده‌ایم تا با خدا راز و نیاز کنیم و فقط از این طریق می‌توانیم به سعادت و خوشی دست پیدا کرده و معنای حقیقی زندگی را دریابیم.

التماس دعا

در آیه ای از قرآن می فرماید:

قُلْ ما یَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُكُمْ

بگو اى پیغمبر، پروردگار من به شما اعتنا نكند اگر دعا نکنید .

با توجه به معانی مختلفی که برای دعا در این آیه گفته شده مفهوم آیه چنین مى‏شود: آنچه به شما وزن و ارزش و قیمت در پیشگاه خدا مى‏ دهد همان دعا - ایمان - توجه به پروردگار و بندگى اوست.


اما ذکر چند نکته :


وظیفه ما دعا كردن است، اگر مستجاب شود، که الهی شکر، و اگر مستجاب نشود، صلاح بوده است.

خدا به موسى فرمود: موسى، برو نزد فرعون و موعظه اش كن. موسی گفت : فرعون موعظه بشنو نیست. خداوند به موسی فرمود : وظیفه تو تبلیغ است. اثر بكند یا نكند تو وظیفه‏ات را انجام داده اى. (طه آیه 45-46)


از امام کاظم (ع) نقل شده که فرمود: «بر شما باد به دعا کردن زیرا دعا و درخواست از خدا بلائى را که از مرحلة‌ قدر و قضا گذشته و جز امضاء آن نمانده (یعنى تمامى اسباب آن فراهم شده ولى هنور در خارج وجود پیدا نکرده) بر مى گرداند. (ترجمه المیزان، ج 2، ص 55)

امام صادق(ع) مى فرماید: «خدا را بخوان و دعا کن و مگو کار گذشته است».اصول کافی، ج 4، ص 213.

امام صادق(ع) مى فرماید: «دعا قضاء الهى را بر می گرداند و تغییر می دهد ، اگر چه قضاء الهى محکم شده باشد. از این رو زیاد دعا کن که آن کلید هر رحمت و بر آوردن هر حاجت است» اصول کافی، ج 4، ص 216.

قرآن می گوید: خواسته های خود را از من بخواهید. وقتی هم که سراغ دیگران می روید در ابتداء از من بخواهید و آنوقت سراغ وسائل بروید.
1) از من بخواهید تا وسیله کارآمد مربوط به حل مشکلتتان را به شما معرفی کنم.
2) و وقتی وسیله را دانستید، از من بخواهید تا بهترین روش استفاده از آن وسیله را به شما یاد دهم.
3) وقتی این را هم یاد گرفتید، باز از من بخواهید تا آن وسیله را برایتان کارآمد کنم. زیرا چه بسیار از انسانها که وسیله حل مشکلی را می دانند و از بهترین روش استفاده از آن ابزار نیز آگاهی دارند ولی همچنان آن وسیله برایشان کارآمدی ندارد و حال آن که برای دیگری دارد.
4) بعد از این سه دعا، و هنگام اشتغال به آن وسیله باز از من بخواهید که به شما امید بدهم که از پرداختن به آن وسیله ناامید نشوید.
5) کارتان اگر راه افتاد که از من تشکر گنید و اگر راه نیافتاد، از من بخواهید تا بشما صبر بدهم تا بیتابی نکنید و با بروز یک مشکل و حل نشدن آن ایمانتان را از دست ندهید.
همه این دعاها، آزمون توحید است و آزمون توحید، فلسفه خلقت انسان است. انسان در این دنیایی مادی، که همه امور را منسوب به علتهای آن می کند، و برای خداوند تنها نقش آفریدن نخستین را قائل است، تنها با اشتغال به دعا می تواند خود را از این تار شرک برهاند و در عین پرداختن به علتها، هیچ قدرتی برای آنها قائل نباشد و هرچه نیرو هست را از آن خداوند بداند.
 

هرگاه می‌خواهید با خدا صحبت کنید، نماز بخوانید.

و هرگاه می‌خواهید خدا با شما صحبت کند، قرآن بخوانید.

اين جهان كوه است و فعل ما ندا   /    سوي ما آيد نداها را صدا (مولانا)

دعا، یعنی هر چه دل تنگت می‌خواهد بگو، آنگاه منتظر باش تا طلوع خواسته‌هایت را به تماشا بنشینی.

دعا یگانه نردبان نور نجات بخش ماست، به سوی آن حقیقت شگرف، فقط یک بار امتحان کنید.

به جز از علي نباشد به جهان گره‌گشايي   /    طلب مدد از او کن چو رسد غم و بلايي

دعا تأثیر شگرفی برای گیاهان دارد و یقیناً برای انسان نیز معجزه‌آفرین است.

یکی از زیباترین صورت‌های نیایش "نماز" است که در همه ادیان به نوعی حضور دارد.

شاد کردن قلبی با یک عمل بهتر از هزاران سر است که به نیایش خم شده باشد! (گاندی)

دعا باید همچون سخن گفتن طفلی باشد با پدرش، هر چه گستاخانه تر و مصرانه تر-همچون طلب‌کار- دعا بشود، به اجابت نزدیکتر است!

جبران خلیل جبران با دلگیری خاص می‌گوید: "شما که در دردمندی نیایش می‌کنید! کاش در شادمانی و روزهای فراوانتان نیز نیایش می‌کردید!"

نیایش پاک کردن دل است از غبار آلودگی‌ها و بارورکردن درخت ایمان در گلستان روحمان!

دکتر شریعتی می‌گوید:

"خدایا آرامشی به من عطا کن
تا بپذیرم آنچه را نمی‌توانم تغییر دهم
شجاعتی به من ده تا چیزهایی را که می‌توانم، تغییر دهم
و عقلی که تفاوت میان این دو را تشخیص دهم!"

حضرت امام صادق عليه السّلام فرمودند:

چهار وقت بهترين فرصت براى عرض حاجت در پيشگاه خداوند است:

1. بعد از «وتر» و يا آخرين ركعت نماز شب ؛
2. بعد از نماز صبح ؛
3. بعد از نماز ظهر؛
4. و بعد از نماز مغرب.

-----------------------------------------------------------------

يكى از فرازهاى سخن رفيع و پربركت پيامبر عزيز اسلام صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در خطبه شعبانيه چنين است:

«و رافعوا اليه اءيديكم بالدّعاء فى اءوقات صلواتكم ؛»
هنگام نمازها، دست هايتان را جهت دعا به سوى خداوند بلند كنيد و وقتى نماز تمام شد دعا كنيد.

-----------------------------------------------------------------

رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:

وقتى بنده ى خدايى از نماز فارغ شود و حاجت خويش را از خدا نخواهد، خداوند به ملائكه هاى آسمان مى فرمايد: نگاه كنيد به بنده ى من امر واجب مرا انجام داد ولى بعد از نماز حاجت هاى خودش را از من نخواست ، گويى نسبت به خالق خويش احساس بى نيازى مى كند، نمازش را به صورتش ‍ بكوبيد.
پس از نمازت دعا كن، و بگو: خدايا، نمازم را بپذير.
مرا به راه راست هدايت كن.
آن گاه پدر و مادر و فرزندان، مؤمنين و همسايه ها را دعا كن.
براى آخرت خودت هم دعا كن. شخص نيازمند و محتاج بايد دستش را دراز كرده و بخواهد.

امام ششم (عليه السلام ) فرمود هرگاه مى خواهيد از خداوند حاجتى بگيريد بايد ابتدا شروع به ستايش و ثناى پروردگار كنيد. چنانچه اگر از سلطانى چيزى بخواهيد آنقدر كه قدرت داريد سعى مى نمائيد تا سخنان آراسته اى براى صحبت كردن با او آماده كنيد. شما نيز وقتى از خدا حاجتى مى خواهيد پروردگار عزيز و جبار را تمجيد و ستايش نمائيد و او را ثنا گوئيد به اين طور.

اولین ادب در دعا قطع امید از غیرخداست. تا زمانی که انسان در دل خود و در کنار خدا کس دیگری و چیز دیگری را راهگشا و کارگشا بداند به مرتبه ی متعالی دعا و ارتباط با خدا دست نیافته است.

امام باقر علیه السلام می فرمایند:

لاتستکثروا شیئاً مما تطلبون فما عندالله اکثر مما تقدرون.

آنچه را می طلبید، هرگز بسیار مپندارید. زیرا آنچه نزد خداست، بیش از آن است که شما می پندارید.

بخشندگی خدا هرگز با چارچوب فکر و درک ما سازگاری ندارد. نباید به بزرگی خواسته خود بنگریم؛ چرا که قدرت خدا در برآورده نمودن خواسته های ما بیش از آن چیزی است که تصور می کنیم.

از وظايفى كه انسان مؤ من و مسلمان دارد، دعاست ، چون دعا كليد رمز باز شدن مشكلات زندگى دنيا و آخرت است .
يكى از توصيه هاى بسيار مهم قرآن كريم توسّل به دعا در پيشگاه خداوند است كه مى فرمايد:
«و قال ربُّكم اءدعونى اءستجب لكم»
و پروردگارتان گفت : مرا بخوانيد و از من بخواهيد تا خواسته هاى شما را اجابت كنم .

 وظیفه انسان دعا کردن می باشد ولی اینکه به استجابت برسد یا نه به خود خداوند بستگی دارد که صلاح هر بنده را بهتر از خود او می داند

همانگونه که حضرت امام خمینی(ره) می فرمودند ما مامور به وظیفه و تکلیف هستیم نه نتیجه؟؟ پس اصل دعا کردن وظیفه ما هست همانطور که 

بیان شد اما اینکه دعا چه اثرات مثبتب در زندگی ما دارد و چه برکات معنوی و آرامش روحی برای بندگان  در تیجه خواندن خداوندحاصل می شود.

 در ذات انسان هم یک نوع احساس نیاز به سوی موجودی برتر و بالاتر احساس می شود که خداوند است و اینکه بالاخره  توسط حضرت امیر

المونین و ائمه دیگر در نوع دعا کردن بیان شده که چه زمانی مثلا هنگام نزول باران دعا کنند یا اینکه دست های خود را هنگام دعا بلند کنند و به

سوی آسمانها بگیرند که شاید تفسیر آن این باشد  خدا در آسمان هست و رزق و رزوزی انسان طبق بیان قرآن در اسمان است.

با سلام قران کتاب همه جانبه است . خود قران در باره دعا گفته ادعونی استجب لکم یعنی بخوانید مرا تا اجابت کنم دعای شما را . از این آیه استفاد میشود که اول باید از همه کس وهمه چیز دل ببرید بعد فقط وفقط از او بخواهید وامید به بر اوردن حاجاتتان باشید .دیگر اینکه در دعا استمرار داشته باشیم وخدا را فراموش نکنیم .وتا از او نخواهیم چگونه خدا نیازمان را براورد . البته میدانیم که که خدا آگاه به همه امر بشر وموجودات هست .

شاید عده ای بگویند خدا که از راز دل ما با خبر است پس چرا باید دعا کنیم چر ا زبانن ؟ لطفا جواب را بنویسید .