آموختن قرآن و کلام وحی الهی از اهداف بزرگ رسالت پیامبر اعظم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم میباشد، یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمة. [1] «آیات خدا را بر آنان تلاوت می کند و آنان را پاک گردانده و کتاب و حکمت میآموزد.» قرآن دریای کوثر معارف، ماوراءالطبیعه و متافیزیک است، که در فکر و دسترس انسان ها قرار گرفته است. قرآن کتاب بیبدیلی است که بر همه کتابهای پیشین آسمانی مشرف و مهیمن میباشد، و أنزلنا الیک الکتاب بالحق مصدقا لما بین یده من الکتاب و مهیمنا علیه، [2] «کتابی بر تو نازل نمودیم که کتاب آسمانی پیشین را تصدیق و تأیید نمود و بر آن اشراف و احاطه دارد.» قرآن دریایی است که ژرفای آن پایان ندارد، و باطنه عمیق. [3] .
حال که قرآن این گونه منبعی است، آموختن آن نیز مرحله بالای از اهمیت خواهد داشت. به همین خاطر محروم بودن از آن، محرومیت از بزرگترین فیض الهی است. به لحاظ اهمیت یاد گرفتن و یاد دادن قرآن این مقدار اهتمام به آموزش قرآن داده شده است که معلم قرآن برترین انسانها است، خیرکم من تعلم القرآن و علمه؛ [4] «برترین شما کسی است که قرآن بیاموزد و به دیگران یاد بدهد». خدای سبحان که رحمت خاصهاش هماره شامل بندگان خاص میباشد، در آموزش قرآن و بهره گیری از این فیض بیپایان، نیز بندگان خاص خویش را مورد عنایت ویژه قرار داده است. پیروان اهل بیت علیهمالسلام از شایستگی بیشتر برای فیض و رحمت الهی برخوردار میباشند. بدین سبب مورد لطف ویژه الهی قرار میگیرند.
انسان مؤمن و پیرو اهل بیت علیهمالسلام باید تلاش کند تا در دنیا قرآن بیاموزد و همچنین قرآن را به دیگران بیاموزد. یاد گرفتن و یاد دادن قرآن از بزرگ ترین مسؤولیتهای هر مسلمان به خصوص پیروان اهل بیت علیهمالسلام می باشد. منظور از یاد گرفتن و یاد دادن قرآن تنها روخوانی آن نیست، بلکه افزون بر آن مفاهیم و درک قرآن نیز میباشد.
اینک سخن در بخش دیگر از اهتمام این موضوع میباشد که اگر کسی از محبان و پیروان اهل بیت علیهمالسلام در دنیا موفق به آموختن قرآن نشد و عمر وی پایان یافت، چنین شخصی را در عالم برزخ قرآن یاد میدهند. این یکی از امتیازهای پیرو اهل بیت علیهمالسلام بودن است. این حقیقت والا بر زبان گویا و زیبای موسی بن جعفر علیهالسلام جاری شده است که میفرماید: من مات من اولیائنا و شیعتنا و لم یحسن القرآن علم فی قبره لیرفع الله به من درجته فان درجات الجنة علی قدر آیات القرآن یقال له اقرأ و ارق. [5] «هر کس از شیعیان ما که قرآن را نیکو یاد نگرفته است، (در دنیا) در قبر به وی میآموزند تا درجات وی بالا رود زیرا درجات بهشت به مقدار آیات قرآن است. به قاری قرآن گفته میشود بخوان و بالا برو.» این روایت آموزههای عرشی فراوانی در بردارد که بر زبان باب الحقایق موسی بن جعفر علیهالسلام جاری شده است.
1 - در عالم برزخ هنوز راه تکامل انسان هموار است. بدین خاطر برای این که از فیض الهی بهره مند شود به محبان و شیعیان اهل بیت علیهمالسلام که قرآن را نیکو نیاموختهاند، قرآن میآموزند، تا با آموختن و قرائت و درک قرآن درجات آنان ارتقا پیدا کند.
2 - خدای مهربان شیعیان اهل بیت علیهمالسلام را مورد عنایت خاص قرار میدهد. به برکت پیروی از اهل بیت علیهمالسلام آنان را مشمول رحمت خاص قرار داده و در برزخ به آنان قرآن میآموزد، تا از فیض بیپایان آن بهرهمند شوند. دیگران از این فیض محرومند!
3 - قرآن یک حقیقت و باطن دارد که مراحل درجات تکاملی انسان در آن جلوه گر است. هر مقدار شخص با قرآن بیشتر انس داشته باشد و قرآن در دنیا و برزخ بیشتر بخواند به مراحل و درجات بالاتر راه پیدا میکند. قرآن وسیله تکامل و تصاعد انسان در زندگی دنیا و نیز در آخرت و در عالم برزخ میباشد.
4 - آیا این شیرین ترین سخن و این زیباترین سخن و این آرامش بخش روح و تن در بهشت قرائت نخواهد شد؟ در بهشت نیز راه تکامل هموار است. به قاری قرآن گفته میشود با خواندن قرآن به درجات برتر دست مییابی. بخوان و بالا برو، اقرأ و ارق، یعنی راه تکامل پایان ندارد.
پی نوشت ها:
[1] جمعه، 2.
[2] مائده، 48.
[3] نهجالبلاغة، خ 18، ص 20.
[4] مستدرک الوسائل، ج 4، ص 235.
[5] اصول کافی، باب فضل حامل القرآن، حدیث 10؛ المحجة البیضا، ج 2، ص 217.
