واولی الامر
«اولی» اسم جمع به معنی صاحبان است که در حالت رفع، «اولوا» و در حالت نصب و جر، «اولی» خوانده میشود و مفرد ندارد.
«امر» به معنی فرمان، کار و شأن میآید.
«اولی الامر» به معنای فرمانروایان، فرمانداران، کارداران، صاحبان امر و صاحبان شأن است. این فراز نیز همانند فرازهای قبل بر گرفته از قرآن میباشد. قرآن کریم میفرماید:
«أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنکُمْ».[1] . از خداوند اطاعت کنید و از رسول خدا و از اولیالامر نیز اطاعت نمایید. در روایات فراوانی این آیه را به ائمّه اطهار علیهم السلام تفسیر نمودهاند. ابوبصیر میگوید: از امام صادق علیه السلام درباره آیه شریفه «أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنکُمْ» پرسش کردم. حضرت فرمودند: «این آیه درباره علی بن ابیطالب و امام حسن و امام حسین علیهم السلام نازل شده است». به ایشان عرض کردم مردم میگویند، پس چرا نامی از علی علیه السلام و اهلبیت او در کتاب خدا نیامده است؟ حضرت فرمودند: به آنها بگویید بر پیامبر نماز نازل شد در حالی که پیامبر سه و چهار رکعت بودن آن را برای مردم تفسیر کرد. زکات بر پیامبر نازل شد و تصریح نشد که از هر چهل درهم، به یک درهم زکات تعلق میگیرد و پیامبر آن را تفسیر کرد، حجّ بر پیامبر نازل شد و گفته نشد هفت بار طواف کنید و پیامبر آن را تفسیر نمود و بر او «أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنکُمْ» نازل شد و در حقیقت در شأن علی و حسن و حسین نازل شده است (که پیامبر آن را تفسیر کرد).[2] .
همچنین در جایی دیگر از امام صادق علیه السلام پیرامون این آیه سؤال شد. ایشان فرمودند:
«اولوا الاَمْرِ هُمُ الاَئِمَّةِ مِن اَهلِ البَیتِ».[3] . اولی الامر همان امامان از اهلبیت پیامبر هستند.
با توجّه به این آیه درمییابیم که اطاعت از «اولیالامر» از سنخ اطاعت از پیامبر صلی الله علیه وآله است. زیرا در کنار هم و با یک فعل «اطیعوا» بیان شده است. یعنی همان اطاعت بیقید و شرطی که در برابر رسول خدا صلی الله علیه وآله لازم است، در برابر «اولیالامر» نیز واجب میباشد. پس لازم است همانگونه که پیامبر صلی الله علیه وآله دارای مقام عصمت و پاکی از گناه است، «اولیالامر» نیز از هر ناپاکی به دور باشند و امامان معصوم علیهم السلام این چنین هستند.
پی نوشت ها:
[1] سوره مبارکه نساء، آیه 59.
[2] کافی، ج 1، ص 286 و 287.
[3] ینابیع الموده، ج 1، ص 341.
