سنجاقک که بیشتر در نقاط خوش آب و هوا یافت می شود، حیوانی زیبا، زمینی، هوایی، آبی و زیرآبی است. سنجاقک بطور معمول تنها زندگی می کند. به جز چند روزی در تابستان که با جفت خود بسر می برد، در بقیه اوقات به تنهایی ادامه زندگی می دهد.
سنجاقک ماده وقتی که باردار شده، با انبرک کوچکی که در انتهای دم دارد تنه یک ساقه نی را که در آب قرار دارد سوراخ می کند و چند دانه تخم بسیار ریز در میان نی می گذارد. پس از چند هفته نوزادهای سنجاقک سر از تخم بیرون می آورند و به ته آب می روند.
آنها درست به اندازه سر یک سوزن می باشند. رنگشان، خاکستری است. دست و پایشان، بسیار کوچک می باشد. در پشت آنها برآمدگی هایی دیده می شود که بال های سنجاقک، در درون آنها ساخته می شود تا این جانور آبی را روزی پرنده هوایی گردانند. نوزاد سنجاقک خود را در زیر گل ها و لجن ها پنهان می کند تا پیکر خود را از طعمه شدن حیوانات آبی محفوظ بدارد.
نوزاد سنجاقک، وسیله مخصوصی برای شنا دارد که هیج شناوری چنین وسیله ای ندارد. بشر هواپیمای جت ساخته است ولی هنوز زیردریایی جت نساخته است، شاید در آینده بسازد. ولی نوزاد سنجاقک در شنای خود درست مثل زیردریایی جت می باشد.
در پیکر سنجاقک نوزاد، کیسه کوچکی قرار داده شده که از آب پر می شود. آنگاه آب مانند فواره از انتهای شکم وی خارج شده و این نوزاد کوچولو را در آب بطرف جلو می راند.
نوزاد سنجاقک شکارچی ماهر و قصابی چابک می باشد. او کرم های ته آب را شکار می کند. سپس با انبرک دم آنها را تکه تکه کرده و می بلعد. نوزاد که کمی بزرگ شد، پوست بدنش بزرگ نمی شود. لذا احساس تنگی و گرفتگی می کند. به پوست فشار آورده می شود، پوست کهنه از ناحیه سر و گردن شکاف خورده و حیوان با پوستی بسیار نرم و تازه از آن خارج می شود. نوزاد سنجاقک، مادامی که در آب زندگی می کند، چند پوست می اندازد.
وقتی که پا به سن می گذارد، آب بر تنش سنگینی می کند. آرام آرام خود را به ساقه یک گیاه یا تنه می رساند و از آن بالا می رود و از دنیای آب خارج می شود و به دنیای هوا وارد می گردد و در حرارت آفتاب، در سایه برگی یا درختی، استراحت می کند و باز پوست کهنه را می اندازد و با پوست نوینی ظاهر می شود.
در حالی که دو جفت بال کوچک و نرم بر پیکرش نمودار شده است، حرارت آفتاب، بال هایش را سخت می کند. بال ها به سرعت رشد می کنند و بزرگ و نیرومند می شوند و این زیردریایی جت، هواپیمایی بی پروانه می گردد که آماده پرواز است. بال ها که گشوده شد پرواز می کند.
در طول دوران کربونیفر بعضی از سنجاقکها دارای بالهایی به طول ۶۱ سانتیمتر (۲ پا) بودند بزرگترین گونه از خانواده سنجاقکها امروزه جزو سنجاقکهای بزرگ آمریکای جنوبی هستند که بالهایی به طول۱۸ سانتیمتر(۷اینچ) دارند سنجاقکها جزو سریعترین حشرات پرنده هستند بعضی از این سنجاقکها میتوانند در فواصل کوتاه با سرعت ۵۶ کیلومتر (۳۵ مایل) در ساعت پرواز کنند.
دگردیسی
سنجاقک و گونههای آن تا حدود ۵ سال در زیر آب زندگی میکنند در طول این مرحله از زندگیشان آنها را پوره میگویند و رنگ خاکستری مایل به قهوهای دارند وقتی یک پوره رشد میکند در طول رشد بارها شکل عوض میکند بعد از هر شکل عوض کردن سطح بالهای او قدری بزرگتر میشود ولی برعکس بدنش همیشه یکسان میماند و تغییر نمیکند وقتی به رشد کامل رسید پوره از ساقه یک گیاه آبی صعود میکند و به بیرون آب میآید و برای آخرین بار پوست اندازی میکند و شکل خود را به عنوان یک سنجاقک ظاهر میسازد رنگ نهایی بدن بعد از چندین روز ظاهر میگردد.
سنجاقکها و سنجاقک یکروزه دو راسته مختلف از حشرات را تشکیل میدهند در حدود ۵۰۰۰ گونه در راسته سنجاقکها وجود دارد که شامل یوغ بالان میشود تمام گونههای سنجاقکها در سراسر جهان در نزدیکی آبها یافت میشوند راسته سنجاقکهای یکروزه در حدود ۲۰۰۰ گونه را شامل میشوند این گونهها نیز در نزدیکی آبها یافت میشوند ولی مجموعا” در مناطق سردتر آب یافت میشوند.
سنجاقکهای یک روزه
این سنجاقک در زیر آب رشد میکند و میتواند تا ۳ سال در زیر آب بماند در اوایل تابستان پوره این سنجاقک از آب بیرون میآید و دوبار پوست اندازی میکند و به سن بلوغ میرسد نوع بالغ این حشره دارای سیستم گوارشی فعال نیست و لذا غذا نمیخورد آنها جفت گیری میکنند تخم میگذارند و در طول چند ساعت میمیرند.
سنجاقک سبز
سنجاقک از بزرگترین سنجاقکها در امریکای شمالی است سنجاقک سبز اوایل تابستان پوره این حشره از طریق صعود بهوسیله ساقه گیاهان کناره آب بالا میآید و پوست اندازی کرده و دوران بلوغ را آغاز میکنند.